Và o má»™t ngà y Chúa Nháºt đẹp trá»i, sau khi ăn sáng xong, tôi cùng ngÆ°á»i bạn hữu hối hả dắt chiếc xe Hon-Ä‘a cÅ© mèm ra cá»a, rồi rồ ga phóng nhanh vá» phÃa con Ä‘Æ°á»ng Ä‘ang cháºt cứng sá»± vá»™i vã và lo toan của bao ngÆ°á»i. Mong sao cho kịp giỠđến lá»›p để được gặp nhóm trẻ thân thÆ°Æ¡ng, để cùng chúng trao đổi chuyện con chữ và tình ngÆ°á»i. Sau hÆ¡n ná»a tiếng giáp mặt vá»›i khói bụi và sá»± bon chen, cuối cùng chúng tôi cÅ©ng đến được nÆ¡i cần phải đến. Vừa má»›i dá»±ng chân chống xe, đám trẻ đã ùa ra chà o đón, rÃu rÃt nhÆ° Ä‘Ã n chim non thấy chim mẹ vá» tổ. Chúng tôi cÅ©ng hồ hởi gá»i tên và xoa đầu từng đứa vá»›i tất cả tấm chân tình. Bà i há»c hôm ấy, chúng tôi chia sẻ vá»›i nhau vá» chủ Ä‘á» Lòng Biết Æ n.
Khi được há»i vá» giá trị của lòng biết Æ¡n, má»™t bé trai vá»›i vẻ mặt đượm buồn, kể câu chuyện mà em là nhân váºt chÃnh. Hôm ấy, trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i há»c vá», bá»—ng em nhặt được má»™t chiếc và mà u nâu nằm gá»n lá»n dÆ°á»›i chiếc lá Bà ng khô bên vệ Ä‘Æ°á»ng. Em bối rối lắm, trống ngá»±c không ai đánh mà cứ dồn dáºp liên hồi. Em vá»™i và ng lấy mÅ© tai bèo bá»c chiếc và lại, vừa mừng, vừa run. Ngay lúc đó, trong đầu em nảy ra bao nhiêu là chuyện: Nà o là mai em sẽ có tiá»n ăn quà vặt, nà o là em sẽ chiêu đãi đám bạn bữa kem ngon, nà o là em sẽ mua cho thằng út cây viết má»›i,… vân vân và vân vân.
Äi thêm và i bÆ°á»›c, em thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà thân hình to béo từ xa Ä‘i đến, bà ta cứ Ä‘i Ä‘i lại lại, gÆ°Æ¡ng mặt nhăn nhó, dò giẫm hết chá»— nà y đến chá»— khác nhÆ° Ä‘ang tìm kiếm má»™t váºt gì đó. Em nghÄ© thầm: không biết có phải bà ấy Ä‘ang tìm chiếc và mà mình vừa nhặt được không? Rồi má»™t giá»ng nói của ai đó cứ rá»n rÄ© thúc giục bên tai em rằng: “trả lại chiếc và cho bà ấy Ä‘iâ€,… “trả lại chiếc và điâ€â€¦ NhÆ°ng lại xuất hiện ngay má»™t tiếng nói khác vá»›i giá»ng Ä‘iệu má»i má»c hÆ¡n: “kệ, cứ lẳng lặng mà đi qua, lấy tiá»n trong và mà tiêu xà i cho thá»a thÃchâ€.
Äang váºt lá»™n vá»›i những xao Ä‘á»™ng trong tâm hồn, chợt em nháºn ra là mình đã Ä‘i qua ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà được má»™t quãng. Bá»—ng dÆ°ng nhÆ° có má»™t sức mạnh vô hình nà o đó nÃu giữ chân em. Rồi em quay lại, ngại ngùng tiến vá» phÃa bà và há»i: “Có phải bà đang tìm chiếc và nà y không ạ?†Vừa nói em vừa mở chiếc mÅ© và chìa cái và ra trÆ°á»›c mặt. Nhanh nhÆ° chá»›p, ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà lao đến giáºt mạnh chiếc và rồi vá»™i mở ra, vừa đếm đếm vừa nhìn chòng chá»c và o em nhÆ° thể bà ta vừa bắt được quả tang em ăn cắp váºy.
Sau khi đã là m xong công việc kiểm kê, ngÆ°á»i phụ nữ lạnh lùng bá» Ä‘i, miệng còn lẩm bẩm Ä‘iá»u gì mà em không nghe rõ. Váºy là chỉ trong và i phút đồng hồ, em đã phải trải qua biết bao cung báºc cảm xúc: từ vui mừng, hồi há»™p cho đến băn khoăn, lo lắng; đến những giằng xé của con tim; giỠđây, tất cả những gì còn Ä‘á»ng lại trong em là má»™t ná»—i buồn bâng khuâng pha vị cay đắng. Không má»™t lá»i cám Æ¡n, không má»™t câu khÃch lệ. Tháºm chà trÆ°á»›c đó em còn tưởng là bà ấy sẽ dúi cho mình và i đồng để “háºu tạ†nhÆ° ngÆ°á»i ta vẫn dán trên tÆ°á»ng khi tìm đồ thất lạc. Em kết thúc câu chuyện của mình bằng má»™t tiếng thở dà i và má»™t lá»i vắn vá»i: “Thà lúc đó em đừng dừng lại nữa thì hÆ¡n!â€
Tôi Ä‘au xót nhÆ°ng cÅ©ng phần nà o đồng cảm vá»›i ná»—i lòng của em. Má»™t lần ná», nhóm Tông Äồ Xã Há»™i chúng tôi Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng gây quỹ trở vá», đến ngã tÆ° Mỹ PhÆ°á»›c-Tân Vạn giao vá»›i Quốc Lá»™ 1K, bá»—ng má»™t vụ va chạm xảy ra ngay trÆ°á»›c đầu xe chúng tôi. NgÆ°á»i bị nạn Ä‘áºp đầu xuống Ä‘Æ°á»ng còn kẻ gây tai nạn thì cắm đầu chạy mất. Chúng tôi vá»™i và ng Ä‘Æ°a xe và ngÆ°á»i bị nạn lên vỉa hè. Có vẻ nhÆ° anh má»›i uống rượu, hÆ¡i men vẫn còn nồng. CÅ©ng may anh Ä‘á»™i mÅ© bảo hiểm nên tình hình không quá nghiêm trá»ng. Tuy nhiên, cú va Ä‘áºp mạnh khiến anh bị choáng và chảy khá nhiá»u máu trên trán.
Chúng tôi lau vết thÆ°Æ¡ng cho anh và xin anh lấy Ä‘iện thoại để gá»i Ä‘iện cho ngÆ°á»i thân đến đón. Lúc nà y, anh hồi tỉnh má»™t chút, cÅ©ng lấy Ä‘iện thoại ra, nhÆ°ng không phải để gá»i Ä‘iện mà là để chụp hình chúng tôi và biển số xe của từng ngÆ°á»i. Chúng tôi còn Ä‘ang bối rối không biết anh ta có ý định gì thì anh kéo chúng tôi ngồi xuống, rồi hất mặt, nhÃu mà y: “Giá» sao? Sao lại đâm và o xe tao?†Anh lấy tay vuốt trán, “má nó chứ, chảy máu nữa cÆ¡ à ?†Chúng tôi phân trần rằng chúng tôi là ngÆ°á»i Ä‘i Ä‘Æ°á»ng, thấy anh bị nạn nên dừng lại giúp anh thôi, ngÆ°á»i đâm và o xe anh thì đã chạy mất rồi… Sau má»™t hồi, anh cÅ©ng chịu để chúng tôi Ä‘i và anh đã có thể tá»± lái xe vỠđược. CÅ©ng may là lúc đó chúng tôi có đông ngÆ°á»i, chứ nếu có má»™t mình thì không biết chuyện gì sẽ xảy ra.
VỠđến nhà , lòng tôi cứ khắc khoải mãi, kiểu nhÆ° là m Æ¡n mắc oán váºy! Sau biến cố ấy, tôi Ä‘i đến chá»— hiểu được vì sao thá»i nay nhiá»u ngÆ°á»i lại “vô cảm†đối vá»›i những nạn nhân của giao thông nhÆ° thế.
Chuyện tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng xảy ra khi ngÆ°á»i bạn của tôi phải gác hết công việc lại để giúp má»™t ngÆ°á»i bị nạn. Äến bệnh viện, anh là m thủ tục và chi trả hết má»i chi phà cho nạn nhân. Sau mấy giỠđồng hồ, ngÆ°á»i nhà đến, vẻ mặt hầm hầm, quát lá»›n tiếng:“đứa nà o là m em tao tai nạn?†rồi vác gáºy Ä‘uổi đánh anh chà mạng. Anh nói may lúc ấy cá»a sổ phòng cấp cứu mở, chứ không thì mình cÅ©ng nằm viện luôn rồi!
Cứ thế, thái Ä‘á»™ vô Æ¡n là thứ giết chết những tấm lòng và ng cách nhanh nhất. Không biết sau những chuyện đã xảy, liệu rằng còn có lần thứ hai cáºu há»c trò của tôi là m việc nghÄ©a nhÆ° cáºu đã là m hay không? Liệu rằng còn ai muốn ra tay cứu giúp những ngÆ°á»i bị nạn nữa chăng? Có thể những tấm lòng và ng ấy chẳng cần gì, nhÆ°ng đôi khi má»™t lá»i cám Æ¡n chân thà nh lại có sức Ä‘á»™ng viên và an ủi mãnh liệt.
Có má»™t thầy trong Dòng tu ná», khi biết rằng ai đó đã giúp mình rá»a cái chảo mà thầy vừa ngâm, vá»›i ý định sau khi ăn sáng xong rồi sẽ rá»a đồ luôn má»™t thể. (Tinh thần của cá»™ng Ä‘oà n thầy là sáng Chúa Nháºt, má»i ngÆ°á»i tá»± phục vụ, ai ăn gì tùy ý và tá»± dá»n dẹp). Ä‚n sáng xong, thầy ra chá»— cái chảo đã ngâm trÆ°á»›c đó để rá»a. NhÆ°ng lạ thay, má»™t ngÆ°á»i anh em nà o đó đã rá»a cái chảo giúp thầy. Thế là từ đó, thầy luôn để mắt đến những công việc chung hoặc việc của ngÆ°á»i khác mà vì má»™t lý do nà o đó há» chÆ°a là m được, thì thầy Ä‘á»u âm thầm bổ khuyết ngay.
NhÆ° thế, thầy đã bà y tá» lòng biết Æ¡n không phải bằng lá»i nói, nhÆ°ng là bằng hà nh Ä‘á»™ng, không cần phải khua chiêng, đánh trống nhÆ°ng theo má»™t cách thức rất âm thầm nhÆ° chÃnh Æ¡n mà thầy đã nháºn được. ChÃnh việc thể hiện lòng biết Æ¡n bằng những hà nh Ä‘á»™ng âm thầm ấy đã khiến cá»™ng Ä‘oà n tu trì của thầy thêm sống Ä‘á»™ng và hạnh phúc hÆ¡n.
CÅ©ng váºy, nhÆ° câu chuyện Kinh Thánh, trong đó Chúa Giêsu chữa là nh mÆ°á»i ngÆ°á»i phong cùi, nhÆ°ng chỉ có má»™t ngÆ°á»i ngoại bang trở lại để cảm Æ¡n và tôn vinh Thiên Chúa. NhỠđó, anh đã nháºn được Æ¡n chữa là nh không những thể lý, mà còn cả tâm hồn nữa khi Chúa Giêsu nói vá»›i anh: “Lòng tin của anh đã cứu chữa anh.†(x. Lc 17, 11-19)
Cuá»™c sống vẫn còn đó những cÆ¡ sá»± của chuyện Ä‘á»i, chuyện ngÆ°á»i. Trong đó, chúng ta đừng ngần ngại bà y tá» lòng biết Æ¡n của mình bằng những cách thức thÃch hợp. ChÃnh lòng biết Æ¡n là m nên sức sống cho nhân loại và là má»™t phÆ°Æ¡ng thuốc tuyệt vá»i để chữa là nh các mối tÆ°Æ¡ng quan giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau và vá»›i Thiên Chúa. Vì xét cho cùng, lòng biết Æ¡n là phÆ°Æ¡ng thế tốt nhất để là m cho những Æ¡n là nh trở nên hữu hiệu và đi đến sá»± hoà n tất!
Hv. Văn Tà i, S.J.
dongten