NgÆ°á»i ta vẫn thÆ°á»ng đặt câu há»i: liệu rằng khi không còn là ngÆ°á»i yêu của nhau nữa, ta vẫn có thể là bạn của nhau chăng? Hai ngÆ°á»i yêu nhau thì cÅ©ng đồng thá»i là bạn của nhau. Có tình bạn, cá»™ng thêm má»™t chút gì đó nữa, sẽ trở thà nh tình yêu. Äể rồi khi mất Ä‘i “má»™t chút đóâ€, ngÆ°á»i ta mặc nhiên cho rằng mình có thể quay vá» vá»›i tÆ°Æ¡ng quan bè bạn. Nếu được nhÆ° thế, cÅ©ng là điá»u đáng mừng. NhÆ°ng chẳng mấy ai có thể dá»… dà ng là m được nhÆ° váºy, không bao nhiêu ngÆ°á»i trên thế giá»›i nà y may mắn đến thế, cÅ©ng rất Ãt ngÆ°á»i có đủ dÅ©ng cảm để phân chia rạch ròi tình yêu và tình bạn đến váºy. Cứ sá»± thÆ°á»ng, kết thúc má»™t tình yêu là má»™t ná»—i buồn sâu thẳm, đằng sau má»™t tình yêu là chất chứa bao ná»—i niá»m. Má»™t tình yêu vụn vỡ là cả má»™t bầu trá»i sụp đổ. Ừ cứ cho là có thể là m bạn, nhÆ°ng loại bạn nà y có giống nhÆ° những kiểu bạn khác?
Äể có thể đến được vá»›i nhau, ngÆ°á»i ta cần rất nhiá»u dÅ©ng khÃ. Gặp nhau được đã là má»™t cái duyên. Yêu nhau được là định mệnh. Chẳng dá»… gì ta có thể trao trá»n con tim mình cho má»™t ngÆ°á»i nà o đó, giữa thế giá»›i bao nhiêu tá»· ngÆ°á»i nà y. Có cái gì đó nằm ngoà i tầm kiểm soát và quyết định của ta. Rồi sau những khoảng thá»i gian bên nhau, ta dà nh tình yêu cho nhau, qua lá»i nói, qua hà nh Ä‘á»™ng. Äi và o khung trá»i của tình yêu, ngÆ°á»i ta nhÆ° được chìm ngáºp trong không gian má»›i. Tình yêu có sức là m ngÆ°á»i ta biến đổi. Nó thăng hoa con ngÆ°á»i, nó thánh hoá con ngÆ°á»i, nó là m cho những Ä‘iá»u tầm thÆ°á»ng trở nên tuyệt diệu. Nó ghi Ä‘áºm và o con tim ta những dòng ký ức mãi muôn Ä‘á»i không thể phai nhạt.
Khi hết yêu thì sao? NhÆ°ng liệu rằng có thể có cái gá»i là “hết yêuâ€? Tình yêu vốn dÄ© là cái trÆ°á»ng tồn mãi, nguồn sống của nó là vô cùng vô táºn, sau có thể “hết†được? Hoạ chăng chỉ là trÆ°á»›c đó ngÆ°á»i ta ngá»™ nháºn rằng mình Ä‘ang yêu, nhÆ°ng thá»±c ra không phải nhÆ° váºy. Hoặc ngÆ°á»i ta đã không chăm lo cho nó. Hoặc ngÆ°á»i ta Ä‘ang lầm tưởng những cảm xúc là tình yêu. Hoặc ngÆ°á»i ta đã không yêu bằng má»™t tình yêu đúng nghÄ©a. NhÆ°ng dù sao, khi đã trải qua tình yêu, ngÆ°á»i ta đã không còn có thể trở vá» là mình nhÆ° trÆ°á»›c nữa. Tình yêu là m cho ngÆ°á»i ta trở nên khác, nên cho dù hết yêu, ngÆ°á»i đó cÅ©ng đã trở thà nh má»™t ngÆ°á»i khác rồi. Cà ng yêu, ngÆ°á»i ta cà ng Ãch ká»·, cà ng muốn chiếm hữu; nên khi hết yêu, ngÆ°á»i ta cÅ©ng má»™t cách vô thức mang và o mình má»™t ná»—i háºn to lá»›n. Ranh giá»›i giữa yêu và háºn trở nên mong manh lắm. Hoặc là ngÆ°á»i yêu của nhau, hoặc là ngÆ°á»i không quen biết nhau. Tình yêu là m cho ngÆ°á»i ta từ hai phÆ°Æ¡ng trá»i xa trở thà nh má»™t, nhÆ°ng nó cÅ©ng có thể là nguyên nhân khiến cho hai ngÆ°á»i vốn dÄ© là má»™t trở thà nh hai kẻ xa lạ.
Ná»—i háºn sau má»™t tình yêu có đôi khi không phải là má»™t sá»± ghét bá». Háºn nhÆ°ng vẫn còn yêu, còn thÆ°Æ¡ng, còn muốn gắn bó, không muốn chấp nháºn sá»± tháºt là mình sẽ chia tay. Háºn nhÆ°ng vẫn muốn hai bên có thể quay lại, vẫn thấy khó chịu khi ngÆ°á»i kia có ngÆ°á»i má»›i, thấy Ä‘au lòng khi ngÆ°á»i kia cÆ°á»i vui bên má»™t ngÆ°á»i khác, vẫn muốn mình trở thà nh má»™t phần trong cuá»™c sống của ngÆ°á»i kia, vẫn muốn hình bóng mình trÆ°á»ng tồn mãi trong ánh mắt và con tim ngÆ°á»i đó. Háºn đấy, nhÆ°ng cÅ©ng không biết là có nên tháºt lòng vẫn cầu chúc cho ngÆ°á»i kia được má»i Ä‘iá»u tốt đẹp. Tình cảm của con ngÆ°á»i tháºt phức tạp, chẳng dá»… để có thể phân chia rạch ròi!
Nếu nhÆ° khi đến vá»›i nhau, ngÆ°á»i ta cần nhiá»u dÅ©ng khÃ, thì khi phải chia tay nhau, ngÆ°á»i ta cần phải kiên cÆ°á»ng hÆ¡n nữa. Phải, cần sức mạnh để dám buông ra khi biết rằng cả hai đã đến ngõ cụt và chẳng thể tiếp tục Ä‘i chung. Cần sức mạnh để dám nói lá»i từ biệt, thừa nháºn rằng đôi mình phải chia tay. Có thể cả hai còn yêu nhau, hay có thể má»™t ngÆ°á»i đã cạn dần cảm xúc… Trong bất cứ trÆ°á»ng hợp nà o, nói ra được quyết định chấm dứt không bao giá» là điá»u dá»… dà ng. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nÃu kéo, thÆ°á»ng ngại ngùng trốn trách vì sợ là m tổn thÆ°Æ¡ng, hay không muốn chấp nháºn… “Mình chia tay nhé†là những lá»i mà chẳng ai muốn nói và cÅ©ng chẳng ai muốn nghe vì nó hệt nhÆ° má»™t sá»± chấm dứt tất cả, nhÆ° thể muốn diá»…n đạt rằng những gì ta có trong quá khứ chỉ là giấc má»™ng tan vắng ngắt.
Giữa háºn và yêu, ranh giá»›i má»ng manh vô cùng. Là m sao để khi hết yêu rồi, ngÆ°á»i ta không giữ trong lòng ná»—i háºn, ngÆ°á»i ta vẫn có thể cÆ°á»i vá»›i nhau bằng má»™t nụ cÆ°á»i nhẹ và tá»± nhiên là điá»u rất khó. ThÆ°á»ng thì ngÆ°á»i ta sẽ có chút ngượng ngịu, chút khó chịu. NhÆ°ng nếu ta tháºt lòng yêu, má»™t tình yêu mở ra cho má»i khả thể, má»™t tình yêu trong sáng không chiếm giữ, ta sẽ thấy rằng cái gá»i là duyên, là định mệnh là bởi Trá»i ban xuống. Chẳng có sá»± gì xảy đến mà không mang đến cho ta má»™t lợi Ãch nà o đó. Chẳng có con ngÆ°á»i nà o ta gặp gỡ, gắn bó mà chỉ là bâng quÆ¡ hay vô tình. Giá»t nÆ°á»›c mắt có thể rÆ¡i, ná»—i Ä‘au có thể nhÆ° dao cứa nhÆ°ng Ãt ra hãy dà nh cho nhau sá»± trân quý. Dám yêu, thì yêu hết con tim; dám buông, mà vẫn giữ trong lòng những Ä‘iá»u tốt đẹp. Äó là sá»± quả cao tuyệt vá»i nÆ¡i những ngÆ°á»i có tâm hồn mạnh mẽ.
Pr. Lê Hoà ng Nam, SJ
dongten