Rm 8:31-39; Tv 109:21-22,26-27,30-31; Lc 13:31-35
Nhá»› ngưá»i – nghÄ© ta
Tục ngữ Việt Nam có câu: Con ngưá»i có cố có ông, như cây có cá»™i như sông có nguồn. Hay: con ai chẳng là con cha, cháu ai là chẳng cháu bà cháu ông. Hai chữ cá»™i nguồn đã mang lại toà n bá»™ ý nghÄ©a cá»§a đạo là m con đối vá»›i các báºc sinh thà nh mà bất cứ ai sinh ra trong cuá»™c Ä‘á»i Ä‘á»u có bổn pháºn phải ghi nhá»› và gìn giữ. Theo tháng năm, từ đông sang tây, từ bắc chà nam, đâu đâu cÅ©ng vang lên giai Ä‘iệu vá» chữ hiếu như là lá»i báo đáp và ghi Æ¡n tổ tiên mình.
ChÃnh vì thế, hà ng năm Giáo Há»™i công giáo đã dà nh trá»n tháng 11 để tưởng nhá»› những ngưá»i quá cố, để sống lại đạo là m con. Ngưá»i công giáo vẫn có thói quen tốt là nh xin lá»… cho ông bà tổ tiên, viếng nghÄ©a trang cùng vá»›i việc tảo má»™. Ngoà i ra, trong ba ngà y đầu năm, Giáo Há»™i Việt Nam đã dà nh ngà y mồng hai tết để kÃnh nhá»› tổ tiên ông bà cha mẹ. Hòa lẫn vá»›i chá»§ đỠkÃnh nhá»› tổ tiên, Giáo Há»™i cÅ©ng đã nhắn gá»i tá»›i từng ngưá»i con phải biết yêu chuá»™ng ý nghÄ©a thiêng liêng cao cả: con Æ¡i giữ lấy lá»i cha, chá»› quên lá»i mẹ nhá»› mà ghi tâm.
Những ngưá»i Do Thái cổ đại không đặt trá»ng tâm và o thế giá»›i mai háºu, nhưng há» chỉ nhắm đến cuá»™c sống hiện sinh vá»›i những phần thưởng và chúc là nh từ nÆ¡i Thiên Chúa. Äó là má»™t cuá»™c sống trưá»ng thá» cá»§a ngà y hôm nay, được đông con nhiá»u cháu, có dư dáºt cá»§a cải, cụ thể có nhiá»u hoa mà u ruá»™ng đất và đà n gia súc phong phú. Theo quan niệm cổ xưa, ngưá»i chết sẽ xuống âm phá»§, là nÆ¡i không phải để thưởng phạt, nhưng chỉ là nÆ¡i bóng tối cá»§a sá»± chết bao trùm khi chúng ta an giấc ngà n thu.
Sá»± thánh thiện cá»§a Thiên Chúa và tá»™i lá»—i là hai cái gì đối kháng nhau, như lá»a vá»›i nước, như ánh sáng vá»›i bóng tối. Do đó, tá»™i lá»—i là m cho chúng ta phải xa lìa Thiên Chúa, khiến chúng ta quay lưng chống lại Ngà i và đi ngược lại vá»›i bản tÃnh thánh thiện tuyệt vá»i cá»§a Ngà i. Thá»±c váºy, Thiên Chúa thánh thiện không thể nà o chấp nháºn má»™t chút bợn nhÆ¡ xấu xa nà o trong vương quốc cá»§a Ngà i.
Äối vá»›i các linh hồn đáng thương còn mang dấu ấn cá»§a tá»™i lá»—i, thì luyện ngục chÃnh là ná»›i ẩn náu đầy yêu thương, là tiá»n đưá»ng cá»§a thiên đà ng. Các ngà i vui mừng trong Ä‘au khổ. Và ná»—i Ä‘au khổ nặng ná» nhất không phải là cá»±c hình há»a ngục, mà là khát vá»ng được diện kiến thánh nhan Thiên Chúa, mà hiện nay chưa được trở thà nh sá»± tháºt, mà vẫn còn bị trói buá»™c trong sợ mòn má»i trông chá» và mong đợi.
Vá»›i ý thức vá» tá»™i lá»—i cá»§a mình, các ngà i sẽ không rá»i xa luyện ngục, cho tá»›i khi được tẩy sạch má»i vết nhÆ¡ tá»™i lá»—i. Còn mang lầy má»™t chút dấu vết cá»§a tá»™i lá»—i trong tâm hồn mình cÅ©ng là má»™t đớn dau cho các ngà i, khi cảm thấy mình bất xứng.
ChÃnh vì thế, trong niá»m hiệp thông, chúng ta hãy giúp đỡ các ngà i bà i những hy sinh, những lá»i kinh và những thánh lá»… chúng ta dâng lên, bởi vì đó má»›i chÃnh là những Ä‘iá»u các ngà y Ä‘ang cần đến, đỗng thá»i đó cÅ©ng là cách thức chúng ta báo hiếu, Ä‘á»n đáp công Æ¡n cá»§a các ngà i má»™t cách sâu xa và có ý nghÄ©a nhất.
Nói tá»›i luyện ngục, hẳn chúng ta không khá»i có những cảm nghÄ© buồn vui lẫn lá»™n. Vui vì ngưá»i và o đó sá»›m muá»™n gì rồi cÅ©ng sẽ có ngà y ra. Buồn vì số ngưá»i và o đó chắc chắn là đông đảo. Hay nói má»™t cách khác: mấy ai sẽ thoát được lá»a luyện tá»™i?
Ngay từ xa xưa, Giáo Há»™i vẫn tin rằng những ngưá»i đã chết trong tình trạng Æ¡n nghÄ©a cùng Chúa, nhưng còn vướng mắc những tá»™i nhẹ, hay chưa Ä‘á»n bù hết những hình phạt tạm bởi tá»™i, sẽ phải và o luyện ngục Ä‘á»n bù cho xong, rồi má»›i được lên thiên đà ng, hưởng hạnh phúc muôn Ä‘á»i cùng Chúa.
Cá»±u Ước đã đỠcáºp tá»›i luyện ngục khi ghi lại hà nh động cao đẹp cá»§a ông Macabêô, khi ông quyên tiá»n gá»i vá» Giêrusalem để dâng cá»§a lá»… xóa tá»™i cho má»™t số anh em binh lÃnh đã chết, mà lúc còn sống đã mang trong mình những ảnh tượng ngẫu thần, là điá»u mà lá» luáºt Do Thái ngăn cấm.
Chúa Giêsu trong Tin Mừng cũng đã nói vỠluyện ngục:
Hãy liệu là m hòa vá»›i kẻ thù ngay lúc còn Ä‘i dá»c đưá»ng vá»›i nó, kẻo kẻ thù sẽ đưa ngươi ra trước mặt quan tòa, quan tòa lại trao ngươi cho tên lÃnh canh và ngươi sẽ bị tống và o ngục. Ta bảo tháºt cho ngươi biết: ngươi sẽ không thoát khá»i nÆ¡i ấy cho đến khi trả hết đồng xu cuối cùng (Mt 5,25).
Hôm nay nhân ngà y lá»… các linh hồn, Giáo há»™i má»i gá»i chúng ta hãy dà nh tình yêu cho ông bà cha mẹ qua việc cầu nguyện cho các ngà i. Chúng ta hãy nà i xin lòng thương xót cá»§a Chúa đón nháºn các ngà i và tha thứ những yếu Ä‘uối trong thân pháºn con ngưá»i cá»§a các ngà i. Vì nhân vô tháºp toà n, ai mà không có lá»—i trước mặt Thiên Chúa là Äấng vô cùng chà thánh. Chúng ta hãy nhá»› đến ngưá»i quá cố để là m Ä‘iá»u gì đó nhằm cứu vá»›t há». Có thể là nhưá»ng cho các ngà i những Æ¡n toà n xá trong 8 ngà y đầu tháng. Có thể là là m những việc là nh phúc đức để Ä‘á»n bù cho những thiếu sót trong cuá»™c Ä‘á»i các ngà i. Có thể là những lá»i kinh ta trao gởi há» cho lòng thương xót cá»§a Chúa qua lá»i chuyển cầu cá»§a Mẹ Maria.
Xin Chúa cho chúng ta luôn biết táºn dụng những ngà y nà y như là mùa báo hiếu cha mẹ và tri ân anh em bè bạn những ngưá»i đã giúp đỡ chúng ta mà nay đã không còn. Xin cho hỠđược nghỉ yên bên Chúa.
Váºy ai còn sống mà không biết tưởng nhá»› đến ngưá»i chết thì kẻ đó không phải là con ngưá»i. Và ai chỉ biết tưởng nhá»› suông mà không biết là m những việc là nh phúc đức cụ thể thì cÅ©ng không thể xứng đáng là m con cái cá»§a Chúa.