Hãy vui lên bạn ơi !

Chuyện phiếm đ�c trong tuần thứ 3 thư�ng niên năm B 21-01-2018

“Hãy vui lên bạn ơi!�

Th�i gian chẳng cho ta một gi� để cư�i.

Yêu đương chẳng giữ được một giây phút vui,

dù sao hãy cư�i bạn ơi.�

(Lê Hựu Hà – Hãy Vui Lên Bạn Ơi)

(Cách ngôn 28: 13)

“Hãy vui lên�, là vui như thế nào? “Dù sao hãy cư�i�, là cư�i được bao lâu? � hẳn, cứ vui và cứ cư�i là xong m�i chuyện sao?

Ấy chết. H�i thì h�i thế chứ nhạc sĩ đây, nay đã ra ngư�i thiên-cổ rồi làm sao bạn và tôi, ta có được câu trả l�i cho vừa ý? À thì ra, ngư�i viết cũng không quên nêu lý-do để vui và để cư�i, cứ ới g�i m�i ngư�i, như sau:

“Hãy vui lên bạn ơi!

Ngày mai lắm khi không còn gì để cư�i.

Tương lai biết đâu chỉ là thương nhớ thôi.

dù sao hãy cư�i bạn ơi.

Cuộc đ�i chẳng có bao lâu.

Sao ta cứ mãi u sầu.

Hãy mỉm cư�i với tất cả m�i ngư�i.

Tự nhiên ta sẽ thấy đ�i thêm tươi.

Hãy vui lên bạn ơi!

��i tuy đắng cay như cuộc tình nửa v�i.

Tim tuy chán chê lòng ngư�i nhưng cố vui.

Dù sao hãy cư�i bạn ơi.�

(Lê Hựu Hà – bđd)

Vâng. Quả thật, “cuộc đ�i chẳng có bao lâu�, câu này thật đúng phóc. Và, câu tiếp theo còn đáng giá hơn để bạn và tôi, ta cần lưu-ý, nên mới bảo: “Tim, tuy chán chê lòng ngư�i, nhưng cố vui�. Và, câu hát khác khiến ngư�i ngư�i đã đoán ra, rất không sai: “��i, tuy đắng cay như cuộc tình nửa v�i, tuy chán chê lòng ngư�i, nhưng cố vui.�

Vâng. Quả là cuộc đ�i ngư�i lúc nào cũng thế. Vẫn chán chê, ê ch�, sầu đau đến hết biết. Hết biết hoặc hết ý, vẫn cứ là: “Hãy cố vui, dù sao hãy cư�i, bạn ơi!� Vui và cư�i, vì ngư�i đ�i có làm gì cho lắm, cũng vẫn thế. Vẫn như ai đó, từng cứ nhủ và cứ nhắn như thể bảo rằng: “��i ngư�i vừa đáng chán lại luôn có mùi thiu thiu và thum thủm.�

Thế đó, là nhận-định của ngư�i đ�i v� cuộc sống con ngư�i ở ngoài đ�i. Thế còn, ngư�i trong �ạo thì sao? Mấy ngư�i ấy nghĩ thế nào v� đ�i ngư�i đi �ạo, giữa đ�i? Trả l�i cho câu h�i này, thật không dẽ. Bởi, mỗi ngư�i mỗi ý. Mỗi ngư�i thư�ng đứng nhìn từ các góc cạnh rất khác nhau.

Và sau đây, là câu trả l�i của ai đó, không đến nỗi tồi-tệ, nhưng rất thấm. Thấm đến độ, ngư�i viết n� g�i là “8 câu nói vừa thâm vừa thấm�, như sau:

1. Chơi vơ�i người TÔ�T như vào hàng hoa. 

Khi đi ra hương thơm còn vương vâ�n. 

Chơi vơ�i người XÂ�U như vào hàng ca�. 

Quen tanh rồi, chẳng biê�t mình tanh.

2. “Ngư�i ta nói, con ong, độc nhất ở cái đuôi, còn đàn bà độc nhất là ở tấm lòng. 

Không sai đâu, hãy nghĩ kỹ đi, nếu bạn không ch�c phá con ong, nó sẽ chẳng chích, cũng như đàn bà, nếu không đẩy h� vào đư�ng cùng, h� sẽ không bao gi� thâm độc.�

3. Lớn rồi!

– Nhìn 1 phải thấu 10

– Bởi vì bên trong 1 con ngư�i..

– Không thân thiện như cái miệng của h� thể hiện.

…Nhớ nhé:

Không phải cái gì lóng lánh cũng là vàng. Không phải ai nhìn đàng hoàng cũng là ngư�i tử tế.

4. Chuyện của ngư�i khác, hãy nói cẩn thận.

Chuyện của ngư�i lớn, ít nói.

Chuyện của trẻ con, hãy nhẹ nhàng khuyên bảo giảng giải.

Chuyện nh�, nói một cách hài hước.

Chuyện làm không được, đừng nói

Chuyện buồn, chỉ tìm bạn tri kỷ nói

Chuyện của bản thân, nên nghe ngư�i khác nói thế nào trước đã

Chuyện vợ chồng, cùng nhau thương lượng

Chuyện chưa chắc đã xảy ra, nên đừng nói bậy.

Chuyện gấp, hãy từ từ nói.

Chuyện tổn thương ngư�i khác, tuyệt đối không nói.

5. Ở đ�i có 3 chữ �ừng

�ừng hi�n quá để ngư�i ta bắt nạt

�ừng ngốc quá để ngư�i ta đùa giỡn

�ừng tin tưởng quá để khi bị lừa dối cũng không đến nỗi bi-ai

6. �ừng bao gi� níu kéo một ai… �ơn giản chỉ vì khi ngư�i ta muốn ở lại thì có đuổi thế nào cũng không đi. Nếu ngư�i ta muốn đi, thì có giữ thế nào đi nữa ngư�i ta cũng không ở lại.

7. “10 năm trước, ngư�i xung quanh sẽ dựa vào thu-nhập của bố mẹ bạn để đối đãi với bạn! 10 năm sau, ngư�i xung quanh bạn sẽ dựa vào thu nhập của bạn để đối đãi với bố mẹ bạn!�

8. Khi bạn đã gắng hết sức mà h� vẫn không cảm nhận được. Vậy thì hãy dừng lại… Hãy sống vì những gì xứng đáng hơn…� (8 đi�u thấm thía lượm lặt trên mạng vi-tính, khá vi-vu)

Thấm-thía hơn, lại là quyết-định vững như bàn thạch hoặc chắc như “đinh đóng cột� v� chuyện “bí mật toà giải-tội� được nữ tín-hữu n� gửi thắc mắc với đấng bậc ở Sydney nh� “giải-mã� như sau:

“Thưa Cha,

Nay thì Uỷ Ban Hoàng Gia Úc, đã đ� nghị Giáo-hội là: các linh-mục buộc phải thông-báo cho thế-quy�n ngoài đ�i biết v� các tội có liên-quan đến chuyện xách-nhiễu tình-dục mà các ngài nghe được ở toà giải-tội. Con có thắc mắc xin gửi đến cha để h�i rằng: Giả như Giáo-hội lại cho phép các linh-mục ngồi toà làm công việc này, thì phải chăng đây là giáo-huấn mới hoặc chỉ là chuyện xưa như trái đất, không vậy. Xin cha cho biết.�

�ã “xin cha cho biết� v� những chuyện có liên-quan đến giáo-luật, thì cha nào mà chẳng lấy giấy bút ra trả l�i, để ngư�i h�i được mãn-nguyện. Vậy nên, câu trả l�i của cha/cố trong �ạo, như sau:

“�ây là một trong các vấn-đ� được đ�-cập nhi�u nhất, trong th�i gian qua. Bởi thế nên, cũng là việc ta nên quan-tâm để làm sáng t� những chuyện mà Giáo hội có thể và không thể làm. Trong mục giải đáp này khi trước tôi cũng từng viết đôi nét lịch-sử v� các huấn-dụ của Hội thánh v� vấn-đ� này, hôm nay tôi chỉ muốn nói đến việc áp-dụng chúng vào hoàn-cảnh hiện-tại mà thôi.

�i�u tôi muốn bàn ở đây, dĩ nhiên, là điểm nhấn v� cái-g�i-là “ấn-tín toà cáo-giải� qua đó, linh mục ngồi toà bị cấm không được tiết-lộ cho bất cứ ai các lỗi/tội mà ông nghe được ở toà giải-tội còn g�i “buồng xưng thú�. �ây là giáo-huấn rất cổ/xưa không có gì mới cũng chẳng bổ túc, thêm thắt gì hết.

Thế kỷ thứ 12 xưa có thày dòng Camaldolese mang tên Gratian là thày dạy thần h�c thuộc tu-viện thánh Nabor và Felix ở Bologna, nước � từng viết v� đi�u luật cấm không cho linh-mục ngồi toà được phép tiết-lộ bất cứ đi�u gì ông nghe được ở phòng xưng thú hết.

Năm 1151, trong sách ông viết có đầu đ� là “Concordia discordantium canonum�, mà nhi�u ngư�i cho rằng ông đã qui-chiếu Sắc-lệnh Gratian qua đó ông thâu thập nhi�u bản luật lúc đó nằm rải rác ở nhi�u tư-liệu khác nhau rồi gom lại thành một tập.

Tập sách ông gom gộp, bao gồm qui-tắc bảo rằng: “Hãy buộc các linh-mục nào dám tiết lộ lỗi tội của hối-nhân đến xưng thú phải bị hạ bệ.� (Phần 2, Tiết 6, câu II). Ông tiếp tục bảo những ai vi-phạm luật này phải bị coi là kẻ rối đạo suốt đ�i chịu ô nhục.

Cũng nên biết rằng Gratian không phải là ngư�i đầu tiên sáng chế ra qui-luật này mà chỉ là ngư�i tuyên bố những gì đã xuất-hiện vào nhi�u th�i khắc, trong lịch sử.

Thế kỷ sau, Công đồng Latêranô 4 h�p bàn vào năm 1215 lại đã cho ra sắc lệnh phán rằng: “Hãy cho các linh mục biết rõ rằng ông không được phép dùng l�i nói, dấu hiệu hoặc t� bày bằng bất cứ hình-thức hoặc phương-cách nào khác hầu phản-bội hối-nhân. Giả như ông cần được cố-vấn khuyên bảo một cách khôn-ngoan hơn, thì hãy để ông làm thế nhưng không được đả động gì đến hối-nhân từng xưng-thú với ông.

Bởi, bất cứ ai dám tiết-lộ lỗi tội của bất kỳ hối-nhân nào từng xưng thú với ông khiến ngư�i khác biết được, thì luật dạy rằng: linh mục ấy sẽ không những bị hạ bệ không được giữ chức linh-mục nữa, mà còn bị đưa vào viện-tu ở đó làm việc đ�n tội đến hết đ�i mình.� (Giáo luật số 21)

Thánh Tôma Akinô (1225-1274) có viết trong Tuyển tập Thần h�c Summa Theologiae trong đó thánh-nhân trích-thuật đi�u luật này và giải-thích lý-do tại sao phải giữ ấn-tín này rằng: “Nay, Thiên Chúa giấu-kín các lỗi/tội của những ai hạ mình xưng thú với Ngài qua Bí Tích Giải Tội. Vì thế nên, đi�u này phải được ghi trong Bí tích Giải tội; và từ đó, Bí tích này đòi buộc việc xưng thú tội/lỗi phải được giữ bí mật và linh mục nào tiết-lộ tội của ngư�i đã xưng ở toà cáo giải, phải coi là đã vị-phạm trầm-tr�ng Bí tích này.

Ngoài chuyện này ra, lại cũng có những lợi-điểm khác trong việc giữ kín như thế, bởi lẽ con ngư�i lại càng bị cuốn hút vào chuyên xưng thú các lỗi/tội mình mắc phải. Và nh� đó, mới xưng thú tội lệ của mình một cách đơn giản hơn.� (Tuyển tập thần h�c Summa Theologia quyển 11, chương/đoạn 1)

Cũng vào thế-kỷ ấy, Công đồng Durham (1220) diễn ra tại Anh Quốc từng tuyên bố: “Linh mục không được phép tiết-lộ những gì nghe được ở toà giải tội, và có lẽ không ai dám làm thế do bởi tức giận hoặc ganh ghét, đố kỵ hoặc hãi sợ Hội thánh hoặc sợ chết, cách nào cũng quyết tâm không tiết-lộ đi�u gì hối-nhân xưng thú dù bằng l�i nói, ra dấu cách chung chung hoặc cách đặc-thù, như thể bảo: ‘tôi thừa biết anh/chị thuộc loại ngư�i nào rồi…’để đe doạ hoặc trục l�i ngư�i ấy; nếu làm thế, linh mục ấy sẽ bị kết tội như thế và sẽ bị giáng chức không thương tiếc.�

Bộ Sách “Bách Khoa Công-giáo� có ghi chép câu chuyện xảy ra ở thế-kỷ thứ 13 ở Tây Ban Nha có ngư�i viết ẩn-danh tuyên-bố rằng dưới tri�u vua James I của Aragon có linh mục n� bị kết tội là đã vi-phạm ấn-tín toà cáo-giải nên đã bị cắt lưỡi ngay tức thì. Thành thử, ấn-tín toà cáo giải được thực-thi cách nghiêm-chỉnh.

Thế kỷ thứ 16, vua Henry 8 của nước Anh, trong cuốn sách ông viết có nhan đ� là “Bảo vệ Bảy Phép Bí-tích� ông công-nhận tầm quan-tr�ng rất cực kỳ của ấn-tín toà cáo-giải nên đã truy�n cho m�i ngư�i tuân giữ ơn lành của �ức Chúa, khi bảo rằng: “Bởi lẽ, m�i ngư�i không bao gi� được phép, dù bằng vào bất cứ thẩm quy�n nào, lại dám phát-giác các tội thầm kín mà h� kinh-tởm trong lương-tâm, và h� hết lòng che đậy một cách đáng xấu hổ như thế, và cứ lầm lẫn nên đã rõ ràng t� lộ cho ngư�i khác cốt làm vui lòng ngư�i ấy, thì ông ta đã phản-bội h�.

Dù đi�u đó có thể xảy ra theo cách nào đi nữa, thì trong số các linh mục cũng có ngư�i xấu ngư�i tốt, dù có h� hững nghe tội ngư�i khác, các linh mục vẫn phải giữ kín trong lòng; và rằng khi có vị nào không giữ bí mật được đi�u gì, thì nếu Thiên Chúa là chính tác-giả của Bí tích, cũng không bảo vệ các ông này dù bằng ân-huệ đặc biệt, cũng không bênh-vực chuyện này một cách toàn-bộ được.�

Thành thử, ấn-tín toà cáo-giải là qui-luật lâu nay vẫn tồn-tại rất lâu đ�i, trong Giáo-hội. Nên, không bao gi� thay đổi chuyện ấy được.� (X. Lm John Flader, “A breakable confessional seal? It’s impossible�, The Catholic Weekly 03/9/2017, Question Time tr. 25).                

Quả là, đ�i ngư�i luôn có những chuyện buồn/vui tương tự như thế. Thế nên, ngư�i viết nhạc lại cứ dẫn ngư�i nghe đi vào chốn âm-thanh thi-tứ có giòng nhạc tiếp-tục chảy dài, như sau:

“Cuộc đ�i chẳng có bao lâu.

Sao ta cứ mãi u sầu.

Hãy mỉm cư�i với tất cả m�i ngư�i.

Tự nhiên ta sẽ thấy đ�i thêm tươi.

Hãy vui lên bạn ơi!

��i tuy đắng cay như cuộc tình nửa v�i.

Tim tuy chán chê lòng ngư�i nhưng cố vui.

Dù sao hãy cư�i bạn ơi.�

(Lê Hựu Hà – bđd)

Quả là, chuyện ngư�i đ�i trong �ạo, lại cũng có những tình-tiết hoặc tình-tự rất “tư-lự� còn g�i là những khúc mắc của cuộc đ�i. Ngư�i sống ở đ�i, nhân cớ sự, cứ hay là kể cho nhau nghe những câu chuyện từng phóng lên mạng cái-g�i-là “cuộc đ�i 10 thứ, dù con ngư�i có muốn cũng đành bất lực�, nay đ�-nghị bạn và tôi, ta dùng làm kết-đoạn cho chuyện “phiếm� rất đ�i thư�ng như sau:

“Nếu bạn đang phi�n não, cảm thấy mất ni�m tin vào cuộc sống này, thì hy v�ng rằng sau khi bạn biết được 10 đi�u “bất lực� trong đ�i ngư�i này, bạn sẽ thấu hiểu được nhi�u hơn, buông b� nhi�u hơn, đạt được nhi�u hơn.

Trong giòng chảy cuộc đ�i, th�i gian cuốn trôi đi bao thị phi, phi�n muộn, bao ni�m vui nỗi buồn, cũng như cả tuổi thanh xuân. (Tranh sưu tầm từ Internet) 

1.Ngư�i r�i xa bạn

Con ngư�i đến với nhau vì duyên, ra đi cũng là duyên, không cần quá níu kéo, bởi có níu kéo cũng không giữ được. Ngư�i r�i xa bạn, đó là h� đã đánh mất bạn, không phải bạn đã đánh mất h�. Cũng có thể, r�i xa là để gặp lại nhau tại một nơi nào đó tốt đẹp hơn.

2.Th�i gian trôi qua

Trong giòng chảy cuộc đ�i, th�i gian cuốn trôi đi bao thị phi, phi�n muộn, bao ni�m vui nỗi buồn, cũng như cả tuổi thanh xuân. Th�i gian một khi trôi qua là không thể nào trở lại, vậy nên, việc gì cần làm thì nên cố gắng nỗ lực, đ�i này, ít nhất là không hổ thẹn với chính mình.

3. Thất bại

Thất bại tựa như một bức tư�ng đổ sụp, nó đè lên thân bạn, khiến bạn không cách nào vùng vẫy, không thở được, khiến bạn mất đi ni�m tin. Tuy nhiên, nếu bạn lặng lẽ chấp nhận nó, thì bạn sẽ không cách nào đứng dậy được nữa. Nếu bạn cố gắng đứng lên, bạn sẽ thấy m�i thứ không quá tồi tệ như mình vẫn nghĩ.

4. Không thể lựa ch�n xuất thân

Có ngư�i sinh ra đã là vua, có ngư�i sinh ra là quý tộc, nhưng rất nhi�u ngư�i sinh ra đã là thư�ng dân. Trên thế giới này, chúng ta có thể thay đổi được m�i thứ, nhưng không thể lựa ch�n cho mình được nơi sinh ra, lựa ch�n bậc sinh thành.

Từ trong sâu thẳm mỗi ngư�i đ�u có một nỗi cô đơn không sao hiểu được.

5. Sự cô đơn không ai hiểu thấu

Con ngư�i, bất kể là đang vui vẻ hay ưu sầu, cao sang hay hèn m�n, đ�u có thể bắt gặp cảm giác cô đơn không sao hiểu thấu, nó quanh quẩn trong tâm hồn mỗi ngư�i, tựa như đang tìm kiếm ý nghĩa chân thực của đ�i ngư�i.

6. Tình yêu vô v�ng 

Một loại độc dược rất ng�t ngào g�i là “ưa thích�, cái thích này không có giới hạn, đủ dạng đủ loại, nhưng rốt cuộc ưa thích vẫn là ưa thích, nó không phải là “yêu�.

7. Lãng quên

Nhi�u ngư�i trong chúng ta cho rằng cả đ�i sẽ không bao gi� quên đi sự tình, ngay cả những chuyện chúng ta cho rằng không thể quên, rốt cuộc vẫn sẽ bị lãng quên. Cuộc sống vì có kỷ niệm, nên mới có những phút giây hoài niệm. Hãy cứ để m�i chuyện thuận theo tự nhiên, vui với hiện tại là đi�u nên làm nhất.

8. Quá khứ đã qua

Một giây vừa trôi qua đã trở thành quá khứ. Cuộc sống này, rất nhi�u thứ sẽ mất đi, dù muốn hay không cũng nên chấp nhận. �i�u duy nhất có thể đ�ng lại, đó là những ký ức không bị lãng quên.

9. Ngư�i khác cư�i nhạo

Miệng là của ngư�i khác, tai là của bản thân mình, nói hay không đó là việc của h�, còn nghe hay không lại là chuyện riêng của mình, chúng ta phải h�c cách mỉm cư�i khi đối mặt với tất cả đi�u này.

10. Không tránh kh�i cái chết

Cuộc sống là một quá trình, và cái chết là đi�u không thể tránh kh�i. Nếu như đã không tránh kh�i, vậy cứ thản nhiên đối mặt, xem nhẹ nó, chuyện gì đến sẽ đến, như vậy những phút giây tồn tại trên đ�i này mới có ý nghĩa, mới có thể an nhiên tự tại.� (Tuệ Tâm, theo aboluowang)

�ó là, 10 thứ trong cuộc đ�i ngư�i, ta không thể tránh kh�i. Cả trong Kinh Sách nhà �ạo cũng nói đến trạng-huống dạy ngư�i dân đi �ạo không nên và không được tránh né những việc cần làm, bằng l�i lẽ như sau:

“Kẻ giấu tội mình

sẽ không thành đạt,

nhưng ai xưng thú và chừa tội

sẽ được xót thương.�

(Cách ngôn 28: 13)

Vậy thì, tránh gì bây gi�? Tránh ni�m vui/nỗi buồn của mình và/hoặc của ngư�i khác giống mình sao? Câu trả l�i xin dành để cho quí bạn đang đ�c những giòng này, mà thôi.

Trần Ng�c Mư�i Hai

Vẫn dành để rất nhi�u thứ

Chứ không chỉ 10 thứ trong đ�i ngư�i

Mà thôi.

Trần Ng�c Mư�i Hai

Thanhlinh