ÄỨC MẸ và TÔN GIÃO
Các thánh là những ngÆ°á»i có lòng tôn sùng Äức Mẹ. Thánh Denis xác định: “Äức Mẹ là nÆ¡i nÆ°Æ¡ng náu của những ngÆ°á»i đã hòng hÆ° mất, là hy vá»ng của những ngÆ°á»i không còn hy vá»ngâ€. Thánh Ãamianô chia sẻ: “Ãược sống dÆ°á»›i sá»± che chở của Äức Mẹ là má»™t hạnh phúc lá»›n laoâ€. Thánh François de Sales khuyên: “Hãy chạy đến vá»›i Äức Maria, ngã và o vòng tay Mẹ vá»›i lòng tin tưởng hoà n toà nâ€. Mẹ tháºt là kỳ diệu!
Tháng 12-2003, Äức Mẹ xuất hiện trên bìa 3 tạp chà lá»›n của Tin Là nh vá»›i số lượng hÆ¡n 500.000 bản. Các bà i viết ở cả 3 tạp chà kia Ä‘á»u đồng ý rằng các tÃn đồ Tin Là nh đã không chú ý Äức Mẹ quá lâu, và đó là đỉnh Ä‘iểm để các tÃn đồ Tin Là nh tái nháºn biết vị trà của Äức Mẹ trong đạo Tin Là nh. Tháºt váºy, cà ng ngà y cà ng có nhiá»u ngÆ°á»i ngoà i Công giáo bắt đầu phát hiện vị trà của Äức Mẹ trong tôn giáo của mình.
Nhiá»u sách vá» Äức Mẹ đã được các há»c giả Tin Là nh viết, nhiá»u cuốn cổ vÅ© ngÆ°á»i Tin Là nh nhìn sát hÆ¡n và o Äức Mẹ. Nhiá»u câu chuyện vá» các Pháºt tá» và những ngÆ°á»i ngoà i Công giáo đã đến viếng Äá»n Äức Mẹ Lá»™ Äức. Mặt khác, các tÃn đồ Hồi giáo cÅ©ng rất tôn trá»ng Äức Mẹ. Tháºt váºy, Äức Mẹ được nói đến nhiá»u lần trong kinh Koran, sách thánh của Hồi giáo, nhiá»u hÆ¡n cả trong Kinh thánh!
Äức Mẹ là chủ Ä‘á» trong nhiá»u cuá»™c thảo luáºn đại kết (ecumenical discussions) – những cuá»™c thảo luáºn giữa các thần há»c gia Công giáo, các há»c giả Tin Là nh, Hồi giáo, và các tôn giáo khác vá»›i mục Ä‘Ãch tìm ra những “điểm chung†giữa các tôn giáo. Tháng 6-2001, sau khi trở vá» từ há»™i nghị liên tôn được tổ chức tại Lá»™ Äức, ÄHY Francis Arinze, lúc đó là chủ tịch Há»™i đồng Äối thoại Liên tôn, nói rằng Äức Mẹ là khởi Ä‘iểm để giá»›i thiệu sứ Ä‘iệp Kitô giáo cho các tÃn đồ của các tôn giáo khác. Các tham dá»± viên há»™i nghị nà y là các đại biểu Công giáo, ChÃnh thống giáo, Anh giáo, Tin Là nh Lutheran và các thần há»c gia. ÄHY Arinze giải thÃch: “Chúng ta phải tạ Æ¡n Chúa vỠý nghÄ©a tÃch cá»±c vá» Mẹ Maria đối vá»›i các tôn giáo khácâ€.
Äức Mẹ có vị trà nà o trong các tôn giáo khác, nhất là trong Hồi giáo và Tin Là nh? Äức Mẹ có vị trà nà o trong tÆ°Æ¡ng lai? Có cÆ¡ há»™i nà o, dù xa, cho các tôn giáo lá»›n cùng kết hợp dÆ°á»›i áo Äức Mẹ?
ÄỨC MẸ VÀ Há»’I GIÃO
Nhiá»u ngÆ°á»i Công giáo không biết rằng Äức Mẹ rất được các tÃn đồ Hồi giáo yêu mến và tôn kÃnh. Äức Mẹ là phụ nữ duy nhất được nhắc tên 34 lần trong kinh Koran – hÆ¡n cả số lần trong Kinh Thánh. Có cả má»™t chÆ°Æ¡ng “Mẹ Mariaâ€, và được các tÃn đồ Hồi giáo diá»…n tả là chÆ°Æ¡ng hay nhất trong toà n bá»™ kinh Koran. ChÆ°Æ¡ng III trong kinh Koran là chÆ°Æ¡ng Imran, theo tên của Thân phụ Äức Mẹ.
Kinh Koran nói vá» việc Äức Mẹ dâng mình trong Äá»n thá» Giêrusalem, lá»… tẩy trần, cuá»™c truyá»n tin, sá»± trinh thai và việc sinh Chúa Giêsu. Äức Mẹ được Hồi giáo nháºn biết và tôn kÃnh là ngÆ°á»i được thánh hóa và cao trá»ng nhất trong các phụ nữ, và là sá»± hoà n hảo tâm linh: “Các thiên thần nói: Lạy Mẹ Maria! Thiên Chúa đã chá»n Mẹ và thanh tẩy Mẹ – chá»n Mẹ hÆ¡n hẳn các phụ nữ ở má»i quốc gia. Lạy mẹ Maria! Xin thá» lạy Thiên Chúa: Xin phủ phục, và quỳ gối (khi cầu nguyện) vá»›i những ngÆ°á»i cùng quỳ gốiâ€Â (Koran 3:42-43).
Tháºt váºy, Ä‘iá»u ngạc nhiên đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i Công giáo là Hồi giáo chấp nháºn “sá»± đồng trinh trá»n Ä‘á»i†của Äức Mẹ, gián tiếp có nghÄ©a là Vô nhiá»…m Nguyên tá»™i – hai tÃn Ä‘iá»u chÃnh vá» Äức Mẹ. Trong kinh Koran, Äức Mẹ được nháºn biết là thụ tạo duy nhất không mắc Tá»™i Tổ Tông từ trÆ°á»›c khi là m ngÆ°á»i, được giữ khá»i má»i tá»™i suốt cả Ä‘á»i. Chúng ta Ä‘á»c lá»i cầu nguyện của Äức Mẹ trong kinh Koran: “Lạy Chúa, con dấn thân phục vụ Ngà i từ trong lòng con. Xin Ngà i thÆ°Æ¡ng nháºn. Chỉ mình Ngà i lắng nghe và thấu suốt má»i sá»±â€. Và khi Äức Mẹ sinh Chúa Con, Äức Mẹ nói: “Lạy Chúa, con được gá»i là mẹ của NgÆ°á»i. Xin bảo vệ con và con cháu khá»i Satan… và xin Con Chúa chấp nháºn conâ€Â (Koran 3:35-37).
Ở phần khác, kinh Koran nói: “Thiên thần nói: Hỡi Cô Maria, Allah đã chá»n Cô và thanh tẩy Cô. Ngà i đã chá»n Cô hÆ¡n hẳn các phụ nữ khác. Hỡi Cô Maria, hãy táºn hiến cho Thiên Chúaâ€Â (Koran 3: 42-43). Kinh Koran nói vá» sá»± đồng trinh của Äức Mẹ: “Äối vá»›i các tÃn hữu, Thiên Chúa thiết láºp má»™t tấm gÆ°Æ¡ng… Maria… ngÆ°á»i đã giữ mình đồng trinh và nÆ¡i cung lòng ấy, chúng ta hÃt thở Chúa Thánh Thần; Äấng đã là m Mẹ tin Lá»i Chúa và Kinh Thánh, đồng thá»i rất đạo hạnhâ€Â (Koran 66:11-12).
ÄỨC MẸ VÀ TIN LÀNH
“Äức Kitô có là ngÆ°á»i duy nhất được tôn thá»? Hoặc Mẹ Thiên Chúa không được tôn kÃnh? Äây là phụ nữ đã đạp đầu con rắn. Hãy nghe chúng tôi. Vì Chúa Con không từ chối Ä‘iá»u gìâ€. Äó là câu nói của ông Martin Luther, nhà cải cách Tin Là nh hồi thế ká»· XVI, thà nh láºp phong trà o Tin Là nh và ly khai vá»›i Công giáo. Äó là câu nói trong bà i giảng cuối cùng của Luther tại Wittenberg hồi tháng 1-1546, và i tháng trÆ°á»›c khi ông qua Ä‘á»i. Äiá»u đó cho thấy rằng ông Luther tôn sùng Äức Mẹ cả Ä‘á»i.
Cà ng ngà y cà ng có nhiá»u há»c giả Tin Là nh xuất bản các phát hiện của há» vá» lòng sùng kÃnh Äức Mẹ của những ngÆ°á»i thà nh láºp đạo Tin Là nh – Martin Luther, John Calvin, và Ulrich Zwingli. Trong ba ngÆ°á»i nà y, Martin Luther là ngÆ°á»i sùng kÃnh Äức Mẹ nhất và đức tin của há» vẫn phù hợp vá»›i giáo lý Công giáo – má»™t tiếng kêu từ việc kết án gay gắt vá» những gì liên quan Äức Mẹ nÆ¡i nhiá»u ngÆ°á»i Tin Là nh chÃnh thống và các Kitô hữu Tái sinh ngà y nay. Các tÃn đồ Tin Là nh đã bị bá» lại phÃa sau vá» việc dạy rằng bất kỳ Ä‘iá»u gì liên quan Äức Mẹ Ä‘á»u ngược vá»›i Tin Là nh, và bất cứ Ä‘iá»u gì liên quan Äức Mẹ Ä‘á»u là m giảm việc tôn thá» Äức Kitô. NhÆ°ng có bằng chứng đủ để nói rằng các nhà cải cách Tin Là nh không bao giá» có ý “chống Äức Mẹâ€.
Nhiá»u há»c giả Tin Là nh đồng ý rằng Martin Luther sùng kÃnh Äức Mẹ cả Ä‘á»i, cÅ©ng nhÆ° niá»m tin của ông trong các giáo huấn chÃnh yếu vá» Äức Mẹ. Tháºt váºy, Martin Luther tin má»i giáo lý vá» Äức Mẹ – Mẹ Thiên Chúa, trá»n Ä‘á»i đồng trinh, lên trá»i, và ngay cả việc Vô Nhiá»…m Nguyên Tá»™i.
ChÃnh Luther đã viết và tin Äức Mẹ Vô nhiá»…m Nguyên tá»™i – 300 năm trÆ°á»›c khi Giáo há»™i Công giáo chÃnh thức tuyên bố tÃn Ä‘iá»u nà y và o năm 1854. Äây là cách hiểu của Luther vá» Vô Nhiá»…m Nguyên Tá»™i: “NhÆ°ng quan niệm khác, nghÄ©a là sá»± truyá»n thụ của linh hồn, đó là điá»u được tin thÃch hợp và đạo đức, là không có tá»™i, để khi linh hồn được truyá»n thụ, Äức Mẹ cÅ©ng được tẩy sạch khá»i tá»™i nguyên tổ và được trang Ä‘iểm bằng những Æ n Chúa để nháºn linh hồn thánh thiện đã được truyá»n thụ. Và nhÆ° váºy, trong chÃnh lúc bắt đầu sống thì Äức Mẹ đã không nhiá»…m tá»™i…â€.
Trong cuốn “Against the Roman Papacy: An Institution of the Devil†(Chống Lại Giáo Hoà ng Rôma: Tổ Chức của Ma Quá»·), xuất bản năm 1545 (má»™t năm trÆ°á»›c khi qua Ä‘á»i), Luther đã nói: “… Äức Maria đồng trinh, không nhiá»…m tá»™i và không thể phạm tá»™i mãi mãiâ€. NhÆ° váºy, ngay lúc bị coi là chống lại giáo hoà ng, Luther vẫn không bà o giá» lung lay niá»m tin vá» vấn Ä‘á» Vô Nhiá»…m Nguyên Tá»™i của Äức Mẹ.
Má»™t số há»c giả nổi báºt của Tin Là nh cÅ©ng đồng ý rằng cả Ä‘á»i ông Luther vẫn tin Äức Mẹ Vô Nhiá»…m Nguyên Tá»™i. Trong số các há»c giả đó là Arthur Carl Piepkorn, Eric Gritsch, Jaroslav Pelikan, kể cả 11 há»c giả theo Tin Là nh Lutheran thuá»™c Ủy ban Äối thoại Tin Là nh Lutheran và Công giáo (Lutheran-Catholic Dialogue Committee).
Vá» vấn Ä‘á» Äức Mẹ lên trá»i cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»±, tÃn Ä‘iá»u được công bố trong thế ká»· XX, nhÆ°ng từ thế ká»· XVI, Luther đã tin là “tÆ° tưởng đạo hạnh và vui lòngâ€. Vá» thiên chức Mẹ Thiên Chúa, Luther viết: “Äức Mẹ được má»i gá»i không chỉ là Mẹ của nhân loại, mà còn là Mẹ của Thiên Chúa… Chắc chắn Mẹ Maria là Mẹ Thiên Chúa tháºtâ€.
Vá» niá»m tin cả Ä‘á»i ông Luther đối vá»›i sá»± đồng trinh trá»n Ä‘á»i của Äức Mẹ, ông viết: “Vấn đỠđức tin là Äức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa và vẫn đồng trinhâ€. Khác vá»›i Martin Luther, John Calvin không khen Äức Mẹ nhÆ° Martin Luther, dù ông không phủ nháºn tầm quan trá»ng và sá»± nổi trá»™i của Äức Mẹ trong lÄ©nh vá»±c đức tin. CÅ©ng nhÆ° Martin Luther, John Calvin tin Äức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa và trá»n Ä‘á»i đồng trinh: “Bà Êlidabét gá»i Maria là mẹ Thiên Chúa, vì sá»± duy nhất của con ngÆ°á»i có hai bản tÃnh của Äức Kitô, Äức Mẹ có thể nói rằng con ngÆ°á»i hay chết được tạo nên trong cung lòng Äức Mẹ cÅ©ng là Thiên Chúa vÄ©nh hằngâ€.
Äây là má»™t số tà i liệu mà Calvin nói vá» Äức Mẹ:
– “Không thể phủ nháºn việc Thiên Chúa đã chá»n và tiá»n định Äức Maria là Mẹ Thiên Chúa Ngôi Con, và được ban cho sá»± kÃnh trá»ng cao nhấtâ€.
– “Tá»›i ngà y nay, chúng ta không thể hưởng phúc là nh nÆ¡i Äức Kitô nếu không nghÄ© đồng thá»i Thiên Chúa đã ban cho Äức Mẹ sá»± cao trá»ng, theo ý của Äức Mẹ chấp nháºn là Mẹ của Con Má»™t Thiên Chúaâ€.
Tà i liệu của Ulrich Zwingli ghi:
– “Tôi đánh giá cao Mẹ Thiên Chúa, trá»n Ä‘á»i đồng trinh và vô nhiá»…m nguyên tá»™iâ€.
– “Tháºt thÃch hợp khi Chúa Con nên có má»™t NgÆ°á»i Mẹ Thánhâ€.
– “Loà i ngÆ°á»i cà ng tôn thá» và yêu mến Chúa Kitô thì cà ng nên tôn kÃnh và yêu mến Äức Mẹâ€.
Do đó, sùng kÃnh Äức Mẹ là phần cÆ¡ bản của Tin Là nh. Các Giáo há»™i Tin Là nh Lutheran vẫn giữ ảnh tượng Äức Mẹ, nhÆ°ng hạn chế sùng kÃnh Äức Mẹ (nhÆ° kinh Ave Maria và Magnificat), dù ông Luther qua Ä‘á»i cả 100 năm sau. Giáo há»™i Lutheran dạy Ä‘á» cao Äức Mẹ đồng trinh là mẫu gÆ°Æ¡ng nhân đức của các Kitô hữu.
Việc sắp xếp các “yếu tố ẩn giấu†nà y vá» lòng sùng kÃnh Äức Mẹ và tinh thần của những ngÆ°á»i sáng láºp Tin Là nh có thể là lý do để má»›i đây có nhiá»u sách của Tin Là nh kêu gá»i tái khám phá Äức Mẹ. Má»™t há»c giả Tin Là nh còn “đi xa†hÆ¡n và nói rằng: “Äã đến lúc ngÆ°á»i Tin Là nh trở vá» nhà â€.
ÄỨC MẸ Äá»I VỚI CÃC QUá»C GIA
Có thể ngà y đó không bao giỠđến khi nhiá»u tôn giáo sẽ phá bá» các rà o chắn giáo lý kết hợp. Các bất đồng cÆ¡ bản vá» các giáo huấn chủ yếu sẽ có thể không bao giỠđược vượt qua. Chẳng hạn, ngÆ°á»i Công giáo sẽ không bao giá» thá»a hiệp việc tin có Thiên tÃnh (Thần tÃnh) của Chúa Giêsu Kitô – tức là đã mặc nhiên tin tháºt, còn Hồi giáo sẽ không bao giá» nâng cao thân pháºn của Chúa Giêsu khá»i vị trà chỉ là má»™t “tiên tri vÄ© đại†của Thiên Chúa.
NhÆ°ng có thể có má»™t mẫu số chung giữa các tôn giáo để có thể là ná»n tảng của cuá»™c đối thoại lâu dà i và o má»™t ngà y nà o đó, để tạo sá»± kết hợp giữa các tôn giáo mà chúng ta thấy ngà y nay. Äức Mẹ là Lady of All Nations (Äức Mẹ của má»i quốc gia).
Hồi giáo duy trì việc đánh giá cao và tuyên bố Äức Mẹ là ngÆ°á»i cao trá»ng nhất. Tin Là nh bắt đầu nháºn biết vị trà của Äức Mẹ trong tôn giáo của há». Tháºm chà có ngÆ°á»i của các tôn giáo không Ä‘á»™c thần nhÆ° Pháºt giáo cÅ©ng Ä‘ang coi Äức Mẹ là chứng cá»› đã được các Pháºt tá» tÆ°á»ng trình tại Äá»n Äức Mẹ Lá»™ Äức. Tại các há»™i nghị đại kết liên tôn, Äức Mẹ cà ng ngà y cà ng là khởi Ä‘iểm của việc đối thoại. Äức Mẹ đã vượt qua má»i rà o cản giáo lý, là ánh sáng soi và o nÆ¡i thâm sâu nhất và tối tăm nhất của bóng tối. Äức Mẹ là dấu hiệu của sá»± kết hợp, không bao giá» chia rẽ chúng ta.
Tháºt váºy, dù tôn giáo nà o hoặc giáo phái nà o, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u thấy dá»… chấp nháºn là NgÆ°á»i Mẹ tốt nhất trong lịch sá» (Best Mother in all history) – đạo hạnh nhất, kÃnh sợ Chúa nhất, mạnh mẽ nhất, và sùng kÃnh nhất. Äiá»u nà y chÃnh xác vì “cÆ°Æ¡ng vị là m mẹ†của Äức Maria mà Mẹ có thể được gá»i là “Mẹ của các dân tá»™câ€, NgÆ°á»i Mẹ đã được Äức Kitô trao ban cho nhân loại, khi Ngà i bị treo trên Tháºp giá: “Äây là mẹ của conâ€Â (Ga 19:27).
Có lần ông Luther nói: “Việc tôn kÃnh Äức Maria được khắc ghi sâu Ä‘áºm trong trái tim con ngÆ°á»iâ€. à nghÄ©a của các từ ngữ mà ông Luther đã dùng rõ rà ng: Trong sâu thẳm của má»i tâm hồn, dù tôn giáo nà o hoặc dù dân tá»™c nà o, Ä‘á»u được ghi khắc sá»± khao khát tá»± nhiên và tình yêu tá»± nhiên đối vá»›i NgÆ°á»i Mẹ của các quốc gia, má»™t ngà y nà o đó, nhá» lá»i cầu nguyện của chúng ta, sẽ quy tụ má»i con cái dÆ°á»›i bóng Mẹ.
ÄỨC MẸ TRONG CÃC TÔN GIÃO
Có các chứng cứ mới liên quan Do thái giáo, Thiên Chúa giáo và Hồi giáo.
Nếu bạn biết đôi chút vá» Thiên Chúa giáo, và bạn đến má»™t nÆ°á»›c nà o đó và o mùa Äông, bạn sẽ thấy ngÆ°á»i ta nhÆ° thế nà o khi há» vui mừng đón lá»… Giáng sinh – đặc biệt những vùng có các tÃn đồ Công giáo La mã, ChÃnh thồng giáo Hy lạp hoặc ChÃnh thống giáo Nga, hoặc các nÆ°á»›c nhÆ° Ethiopia và Armenia.
Bạn có thể có những câu há»i vá» giá»›i tÃnh của những ngÆ°á»i thá» kÃnh và được thá» kÃnh. BÆ°á»›c và o nhà thá», bạn sẽ thấy những ngÆ°á»i mặc áo dà i Ä‘ang hát, nói và là m cá» Ä‘iệu. Äa số thÆ°á»ng là nam giá»›i, nữ giá»›i không được và o. NhÆ°ng Ä‘a số những ngÆ°á»i thá» kÃnh Ä‘á»u là nữ giá»›i. Rồi bạn lại thắc mắc không biết ai hoặc cái gì được diá»…n tả trong các nghi lá»… mà bạn thấy, cà ng lúc bạn cà ng rối trÃ, những tấm thiệp, hang đá và hoạt cảnh Giáng sinh, kể cả các bức tượng, khiến bạn có thể kết luáºn rằng nhân váºt chÃnh được thá» kÃnh không là má»™t trẻ sÆ¡ sinh mà là ngÆ°á»i mẹ của trẻ sÆ¡ sinh.
Ấn tượng vá» tôn giáo có vai trò ngÆ°á»i mẹ sẽ rất mạnh nếu bạn và o nhà thá» Kitô giáo Äông phÆ°Æ¡ng, nÆ¡i có bÃch há»a vẽ Äức Mẹ Maria vá»›i Chúa Giêsu ở ngay trong khoảng lõm phÃa trên bà n thá». à nghÄ©a tôn giáo được dâng kÃnh Äức Mẹ sẽ mạnh hÆ¡n trong Công giáo La mã vá» lòng trắc ẩn, nhÆ° ở Mexico, các tÃn đồ ở đó luôn trông cáºy Äức Mẹ: Ảnh “Äức Mẹ Hằng Cứu Giúpâ€.
Bạn sẽ tò mò hÆ¡n vá» thần lá»±c nếu bạn nghe những lá»i cầu kinh hoặc lá»i ca. Má»™t số lá»i cầu dà nh cho Chúa Giêsu, xin cứu Ä‘á»™ nhân loại, nhÆ°ng nhiá»u lá»i cầu dà nh cho Äức Mẹ, ca ngợi việc thụ thai kỳ diệu và sá»± Ä‘au khổ chỠđợi Äức Mẹ vì Chúa Giêsu sẽ bị đóng Ä‘inh trên Tháºp tá»± giá.
Thà nh tá»±u ká»· nguyên Kitô giáo là hà ng ngà n bà i thÆ¡ văn dà nh cho Äức Mẹ, má»™t nét văn hóa tôn giáo đặc trÆ°ng. Ngôn từ được linh ứng bởi 4 đại lá»… mà Giáo há»™i sÆ¡ khai đã dâng kÃnh Äức Mẹ, má»™t số trÃch từ Kinh thánh. Äức Mẹ không là má»™t nữ thần mà là má»™t con ngÆ°á»i có liên hệ duy nhất vá»›i Thiên Chúa, nhá» váºy mà Äức Mẹ giữ vai trò bảo vệ và nguyện giúp cầu thay cho nhân loại. NgÆ°á»i không được thá» kÃnh mà được tôn kÃnh.
Công giáo Rôma tin Äức Mẹ là Äấng Äồng công Cứu Ä‘á»™ vá»›i Chúa Giêsu, được đặc ân không mắc “tá»™i nguyên tổ†(original sin).
ÄỨC MẸ – PHỤ Ná»® ÄÃNG KÃNH NHẤT CỦA Há»’I GIÃO
Äiá»u nà y sẽ gây bối rối nếu sá»± hiểu biết của bạn hoà n toà n trần tục, nhÆ°ng sẽ rất quen nếu bạn gia nháºp thế giá»›i nhất thần luáºn là Hồi giáo. Vá» má»™t số phÆ°Æ¡ng diện, niá»m tin Hồi giáo vá» bà Maria – ngÆ°á»i phụ nữ được tôn kÃnh nhất và là ngÆ°á»i duy nhất được dà nh hẳn má»™t chÆ°Æ¡ng trong kinh Koran (có vẻ rất gần vá»›i Công giáo La mã). Truyá»n thống Hồi giáo cho rằng Chúa Giêsu và Mẹ Maria là hai ngÆ°á»i duy nhất không ảnh hưởng Satan từ lúc sÆ¡ sinh.
Theo các phÆ°Æ¡ng diện khác, nháºn thức Hồi giáo vá» Mẹ Maria lại có vẻ gần vá»›i các Giáo há»™i Äông phÆ°Æ¡ng. Cả hai đạo nà y Ä‘á»u nâng niu câu chuyện thá»i thÆ¡ ấu của Mẹ Maria. Trong Hồi giáo, chuyện kể rằng Zakariya Ä‘em lÆ°Æ¡ng thá»±c cho cô bé Maria và thấy cô bé đã được Thiên Chúa nuôi dưỡng, đây là dấu hiệu được Thiên Chúa chấp nháºn đặc biệt. ChÃnh thống giáo lại nhấn mạnh rằng Maria được sinh ra là má»™t ngÆ°á»i thÆ°á»ng, cÅ©ng có thể phạm tá»™i nhÆ° những ngÆ°á»i khác.
Là ngÆ°á»i không có tÃn ngưỡng nhÆ° 3 tôn giáo nói trên, bạn vẫn thắc mắc vá» các ẩn dụ được dà nh cho Mẹ Maria xÆ°a nay vá»›i các Ä‘iá»u kỳ lạ.
Trong Giáo há»™i Äông phÆ°Æ¡ng, má»™t số mỹ từ được dùng và o ngà y lá»… cuối tháng MÆ°á»i Má»™t hoặc đầu tháng MÆ°á»i Hai, không dá»±a và o Tân Æ°á»›c mà dá»±a và o văn bản Ãt được biết đến gá»i là Phúc Âm của James. Lá»… nà y cá» hà nh việc dâng hiến của Mẹ Maria lúc 3 tuổi tại Ä‘á»n thá» Jerusalem – nÆ¡i được coi là cá»±c thánh và chỉ có các tÆ° tế nam giá»›i được và o.
TỪ DO THÃI GIÃO ÄẾN THIÊN CHÚA GIÃO
Äa số thÆ¡ văn dâng kÃnh Mẹ Maria Ä‘á»u xuất phát từ “truyá»n thống khôn ngoan†của Do thái giáo. Trong đó, khôn ngoan được hiểu nhÆ° má»™t dạng thần tÃnh nữ giá»›i. Má»™t trong các ám chỉ minh nhiên nhất đối vá»›i khôn ngoan nhÆ° má»™t tác dụng hoặc sức mạnh nữ giá»›i trong sách Cách ngôn (Proverbs): “Khôn ngoan là m nên căn nhà của nà ng…â€.
Kinh thánh của Do thái giáo có “ngôn ngữ khôn ngoan ẩn dÆ°á»›i bá» mặtâ€. Trong Thiên Chúa giáo, má»™t số được dùng cho Chúa Giêsu và Chúa Thánh Thần, nhÆ°ng Ä‘a số được áp dụng cho Mẹ Maria.
NgÆ°á»i ta cho rằng việc tôn kÃnh các nữ thần minh nhiên trÆ°á»›c khi xảy ra đại há»a năm 586 (tr. CN), khi Ä‘á»n thá» do Solomon xây dá»±ng bị phá hủy và dân Do thái bị lÆ°u Ä‘Ã y ở Babylon vì tá»™i thá» cúng nữ thần (sách Jeremiah). Sách Enoch được tìm thấy trong số tà i liệu ở Biển Chết (Dead Sea) trÆ°á»›c đó 50 năm.
NÆ I Cá»°C THÃNH
Theo ngÆ°á»i Hy lạp, Athene là nữ thần khôn ngoan. Theo quan Ä‘iểm của ông Moran, cách tốt nhất để hiểu truyá»n thống khôn ngoan của Thiên Chúa và Do thái giáo là coi khôn ngoan nhÆ° má»™t sinh váºt không là thà nh phần của Thiên Chúa, nhÆ°ng có vai trò duy nhất trong việc kết hợp Thiên Chúa vá»›i sá»± tạo dá»±ng. Nếu váºy, dá»… thấy “ngôn ngữ khôn ngoan†được chuyển cho Mẹ Maria bằng cách nà o.
CÅ©ng nhÆ° và i tôn giáo khác, truyá»n thống Do thái bị phá vỡ trong việc nhấn mạnh và o khoảng cách giữa Thiên Chúa và nhân loại. Vá»›i ngÆ°á»i Do thái, nÆ¡i duy nhất để gặp gỡ giữa Thiên Chúa và con ngÆ°á»i là đá»n thá». TrÆ°á»›c đó là Lá»u Tạm (Tabernacle) do Moses xây dá»±ng.
Theo nhiá»u sá» gia vá» tôn giáo, có 2 cách thá»±c hà nh tiên báo Bà tÃch Thánh Thể (bánh và rượu được thánh hiến cho Thiên Chúa). Má»™t nghi lá»… hà ng tuần có 12 ổ bánh mì được Ä‘em và o Ä‘á»n thỠđể thánh hiến cho các tÆ° tế sá» dụng. Má»™t nghi lá»… khác hà ng năm đánh dấu lịch Do thái: Lá»… Chuá»™c Tá»™i (The Day of Atonement), thá»i gian duy nhất khi tÆ° tế và o NÆ¡i Cá»±c Thánh.
TrÆ°á»›c khi là m váºy, tÆ° tế chá»n 2 con dê giống nhau. Má»™t con bị giết để lấy máu Ä‘Æ°a và o NÆ¡i Cá»±c Thánh và rảy và o nhiá»u nÆ¡i trong Ä‘á»n thá». Má»™t con được Ä‘Æ°a và o sa mạc là m váºt gánh tá»™i thay cho má»i ngÆ°á»i. Theo cách hiểu tiêu chuẩn, tÆ° tế sẽ hiến tế má»™t con dê cho Thiên Chúa, má»™t con dâng cho ác thần Azazel. Má»™t cách hiểu khác là Con Thiên Chúa bị đóng Ä‘inh vừa là hiến váºt vừa là tÆ° tế. Rõ rà ng có mối liên hệ giữa Thánh Thể và Lá»… Chuá»™c Tá»™i rất gần vá» nghi thức.
Ông John Wilkinson, cá»±u hiệu trưởng TrÆ°á»ng Khảo cổ Anh tại Jerusalem, đã nghiên cứu các dạng kiến trúc của hà ng trăm Ä‘á»n thá» Do thái (synagogue) và nhà thá» Thiên Chúa giáo từ ká»· nguyên sÆ¡ khai của Georgia và Armenia tá»›i đại giáo Ä‘Æ°á»ng Salisbury ở Anh (xây dá»±ng năm 1220). Ông kết luáºn rằng các tòa nhà đó Ä‘á»u Ãt nhiá»u ảnh hưởng Ä‘á»n thá» Do thái – nhÆ° Ezekiel đã diá»…n tả. Các kiến trúc sÆ° sao chép theo tá»· lệ chứ không theo chiá»u kÃch, cho nên ảnh hưởng không rõ rà ng.
GIỚI TÃNH SIÊU VIỆT
Thế ká»· XIII, ông William Drurandus, cố vấn Giáo hoà ng, nói: “Thiết kế nhà thá» của chúng tôi được kết hợp 2 dạng nhà thá» khác là Äá»n ThÆ¡ và Lá»u Tạmâ€. Äối vá»›i ngÆ°á»i Do thái, Ä‘á»n thỠđặc biệt là NÆ¡i Cá»±c Thánh – nÆ¡i duy nhất để con ngÆ°á»i gặp gỡ Thiên Chúa. Äối vá»›i Thiên Chúa giáo, nÆ¡i thánh là vùng quanh bà n thá», nÆ¡i bánh và rượu được thánh hiến, và các tÃn đồ được quyá»n tham dá»± và o Ä‘á»i sống của Chúa Giêsu.
Theo bà Berker, truyá»n thống nà y – Ãt là ngôn ngữ và ẩn dụ, Thiên Chúa giáo (và Hồi giáo) có câu chuyện vá» thiếu nữ Maria và o Ä‘á»n thá», giá»›i tÃnh đó đã trổi vượt vá» thá»±c tế thần linh mà các thượng tế Do thái đã và o NÆ¡i Cá»±c Thánh – nghÄ©a là không còn dà nh riêng cho nam giá»›i, không còn lý do tại sao phụ nữ không thể là tÆ° tế. Những ngÆ°á»i bảo thủ có thể coi đây là mÆ°u đồ của nữ giá»›i. NhÆ°ng, những gì há» tin vá» vấn đỠ“hóc búa†nà y, nhiá»u tÃn đồ Thiên Chúa giáo có thể thông cảm việc nhấn mạnh mà bà Berker dá»±a và o câu chuyện vá» Mẹ Maria và o NÆ¡i Cá»±c Thánh.
Hồi giáo, cÅ©ng nhÆ° Giáo há»™i Äông phÆ°Æ¡ng, tin rằng ngÆ°á»i mẹ của cô gái Maria (bà Anna) hy vá»ng con mình sẽ phục vụ Thiên Chúa, và bà ngạc nhiên khi đứa trẻ là i là gái. Thiên Chúa giáo và Hồi giáo không thống nhất vá» bản tÃnh của Chúa Giêsu (con của Mẹ Maria): Thiên Chúa Nháºp Thể, Tá» nạn và Phục sinh, hay là má»™t tiên tri duy nhất không chết nhÆ°ng lên trá»i?
NhÆ°ng cả Thiên Chúa giáo và Hồi giáo Ä‘á»u khả dÄ© thấy ở Mẹ Maria có Ä‘iá»u chắc chắn là không có giá»›i hạn đối vá»›i sá»± linh thánh, gần gÅ©i vá»›i Thiên Chúa, Ä‘iá»u mà không má»™t thụ tạo nà o (cả nam lẫn nữ) có thể có được. Chắc chắn đó là lý do đầy đủ để bất kỳ tôn giáo nà o (trong 3 tôn giáo) cảm thấy tôn kÃnh má»™t phụ nữ Do thái đặc biệt nhất lịch sá», đó chÃnh là Mẹ Maria.
Ad Jesum Per Mariam. Totus tuus ego sum, et omnia mea tua sunt. Accipio te in mea omnia. Præbe mihi cor tuum, Maria – Nhá» Mẹ Äến Vá»›i Chúa Giêsu. Con hoà n toà n thuá»™c vá» Mẹ, má»i sá»± của con Ä‘á»u là của Mẹ. Con xin dâng Mẹ tất cả má»i sá»± của con. Lạy Mẹ Maria, xin ban cho con trái tim của Mẹ.
TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ all-about-the-virgin-mary.com và Christianity’s Jewish Roots)