Trong thế giá»›i ngà y nay ngà y cà ng khó khăn để tin tưởng bất cứ ai vì má»™t lý do chÃnh đáng nà o. Ãt có chuyện gì ổn định, bá»n vững, đáng tin cáºy. Chúng ta sống trong thế giá»›i má»i sá»± Ä‘á»u là dòng chảy, ở đâu cÅ©ng phải dè chừng, các giá trị bị bá» rÆ¡i, má»i ngÆ°á»i rá»i chá»— mình ở, thông tin mâu thuẫn, không trung thá»±c và giả dối được xã há»™i và đạo đức chấp nháºn. Không còn bao nhiêu tin tưởng trong thế giá»›i chúng ta.
Äiá»u nà y kêu gá»i chúng ta cái gì? Chúng ta được gá»i để là m nhiá»u chuyện, nhÆ°ng có lẽ không có gì quan trá»ng hÆ¡n là lòng trung tÃn, là thẳng thắn và kiên trì trong việc giữ mình đúng thá»±c là mình và vá»›i những gì chúng ta bảo vệ.
Và đây là má»™t minh há»a.
Má»™t trong các nhà truyá»n giáo Dòng Anh Em Hiến SÄ© Äức Mẹ Vô Nhiá»…m kể câu chuyện sau. Cha được gởi đến truyá»n giáo ở má»™t nhóm của các cá»™ng Ä‘oà n ngÆ°á»i thiểu số ở miá»n Bắc Canada. Má»i ngÆ°á»i rất dá»… thÆ°Æ¡ng vá»›i cha nhÆ°ng nhanh chóng, cha nháºn ra má»™t chuyện. Chung chung, má»—i lần cha ấn định má»™t cuá»™c hẹn thì không có ai đến. Má»›i đầu cha nghÄ© do thiếu thông tin liên lạc, nhÆ°ng cuối cùng cha hiểu, chuyện nà y quá hiển nhiên để gá»i đây là vì sá»± cố. Cha gặp má»™t ngÆ°á»i lá»›n tuổi trong cá»™ng Ä‘oà n để xin lá»i khuyên. Cha nói: “Má»—i lần tôi ấn định cuá»™c hẹn vá»›i há» thì không thấy ai đến.†NgÆ°á»i lá»›n tuổi nà y hiểu vấn Ä‘á» và trả lá»i: “DÄ© nhiên là há» không đến, chuyện há» cần là có má»™t ngÆ°á»i ở ngoà i cuá»™c nhÆ° cha đến đây giúp há» tổ chức cuá»™c sống!†Nhà truyá»n giáo há»i: “Váºy tôi phải là m gì?†NgÆ°á»i lá»›n tuổi trả lá»i: “Cha đừng ấn định ngà y hẹn, cha cứ đến và nói chuyện vá»›i há»! Há» sẽ dá»… thÆ°Æ¡ng vá»›i cha. Quan trá»ng hÆ¡n nữa, đây là những gì cha cần là m: Cha ở lại đây lâu và là m cho há» tin tưởng. Há» muốn biết cha là nhà truyá»n giáo hay khách du lịch. Tại sao há» phải tin tưởng cha? Há» bị phản bá»™i và nghe lá»i nói dối của hầu hết những ngÆ°á»i đến đây. Cha hãy ở lại đây lâu và là m cho há» tin tưởng.â€
Ở lại lâu và là m cho há» tin tưởng. Ở lại lâu có nghÄ©a là gì? Chúng ta có thể ở lại và không nhất thiết tạo được tin tưởng, cÅ©ng nhÆ° chúng ta có thể Ä‘i chá»— khác mà vẫn tạo được tin tưởng. Vá» bản chất, việc trung thà nh vá»›i bản chất, vá»›i con ngÆ°á»i của mình, vá»›i những gì chúng ta tin là chủ yếu để trung thà nh vá»›i các cam kết, các lá»i hứa mà chúng ta là m và những gì chân tháºt nhất trong con ngÆ°á»i của mình, để Ä‘á»i sống riêng của mình không Ä‘i ngược vá»›i hình ảnh mình có vá»›i quần chúng.
Món quà của lòng trung thà nh là món quà của má»™t cuá»™c sống trung thá»±c. Sá»± trung thá»±c riêng tÆ° của chúng ta là ơn Ãch cho cả cá»™ng đồng, cÅ©ng nhÆ° sá»± không trung thá»±c riêng tÆ° của chúng ta là m cho cả cá»™ng đồng bị tổn thÆ°Æ¡ng. Nhà văn Parker Palmer đã viết: “Nếu bạn trung thà nh ở đây, bạn mang đến má»™t Æ¡n Ãch rất lá»›n.†Và nhà thÆ¡ ngÆ°á»i Afghanistan Rumi viết: “Nếu bạn ở đây mà không trung thá»±c, bạn mang má»™t tác hại rất lá»›n.†Trong mức Ä‘á»™ mà chúng ta trung thà nh vá»›i những gì chúng ta tin, gia đình, bạn bè và cá»™ng Ä‘oà n chúng ta đã cam kết và vá»›i các mệnh lệnh đạo đức sâu Ä‘áºm nhất trong cõi lòng riêng của mình, chúng ta trung thà nh ở lại vá»›i ngÆ°á»i khác, và chúng ta “ở lại lâu dà i vá»›i há»â€. Äiá»u ngược lại cÅ©ng đúng, trong chừng má»±c chúng ta không trung thà nh vá»›i tôn giáo của mình, vá»›i các lá»i chúng ta đã hứa và trung thá»±c vá»›i chÃnh tâm hồn mình, chúng ta không trung thà nh, chúng ta xa ngÆ°á»i khác, chúng ta chỉ là khách du lịch chứ không phải ngÆ°á»i truyá»n giáo.
Trong thÆ° gởi cho tÃn hữu Ga-lát, Thánh Phaolô nói cho chúng ta biết thế nà o là việc ở bên cạnh nhau, sống vá»›i nhau, vượt lên khoảng cách địa lý và các tình huống khác của Ä‘á»i sống là m chúng ta xa cách nhau. Chúng ta ở vá»›i nhau nhÆ° anh chị em của nhau, trung thà nh vá»›i nhau khi chúng ta sống trong đức ái, vui vẻ, hòa bình, nhẫn nại, nhân háºu, Ä‘au khổ, dịu dà ng, kiên trì và bác ái. Khi ná»™i tâm chúng ta sống những Ä‘iá»u nà y thì chúng ta “ở lại vá»›i nhauâ€, không xa nhau, dù khoảng cách địa lý là m chúng ta xa nhau. Ngược lại, khi chúng ta sống ngoà i những Ä‘iá»u nà y, “chúng ta không ở lại vá»›i nhau†dù chúng ta ở gần nhau. NhÆ° các nhà thÆ¡ thÆ°á»ng hay nói, ở trong chúng ta, có má»™t chá»— trong tâm hồn chúng ta, chứ không phải có má»™t chá»— trên bản đồ. Và nhÆ° Thánh Phaolô nói, ở trong chúng ta là sống trong Thần KhÃ.
Và tôi nghÄ©, chÃnh Ä‘iá»u nà y cuối cùng đã định nghÄ©a lòng trung thà nh và kiên trì, là sá»± khác biệt giữa má»™t nhà truyá»n giáo đạo đức và má»™t khách du lịch, cho thấy ai là ngÆ°á»i ở lại, ai là ngÆ°á»i Ä‘i xa.
Äể má»—i ngÆ°á»i chúng ta giữ được lòng trung thà nh, chúng ta cần ngÆ°á»i nà y ngÆ°á»i kia. chúng ta cần hÆ¡n cả má»™t ngôi là ng, chúng ta cần tất cả. Lòng trung thà nh của má»—i ngÆ°á»i là m cho lòng trung thà nh của má»i ngÆ°á»i dá»… dà ng hÆ¡n, cÅ©ng nhÆ° sá»± không trung thà nh của má»™t ngÆ°á»i là m cho sá»± trung thà nh của ngÆ°á»i khác khó hÆ¡n. Vì thế, trong má»™t thế giá»›i cá»±c kỳ cá nhân và thoáng qua, khi chúng ta có cảm tưởng nhÆ° má»i ngÆ°á»i xa mình, món quà đẹp nhất mà chúng ta có thể cho, chÃnh là món quà của lòng trung thà nh riêng của mình, món quà ở lại lâu dà i.
Ronald Rolheiser, 2019-11-25
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Phanxicovn