CON CHÚA LÀM NGƯỜI GIAO HÃ’A TRỜI ÄẤT
TỘI NHÂN HẠNH PHÚC Äá»”I MỚI XÃC Há»’N
Lá»… Giáng sinh có thể gá»i chÃnh xác là ngà y nghỉ của các giác quan. Äây là mùa của đèn nến và kim tuyến, thánh ca và ca Ä‘oà n, hÆ°Æ¡ng vị của cây thông và hạt dẻ nÆ°á»›ng. Giáng Sinh đến vá»›i chúng ta vá»›i những bữa ăn ngon, những tiếng cÆ°á»i vui vẻ, và những nụ hôn dÆ°á»›i cây tầm gá»i. Khung cảnh Giáng Sinh được trang trà lá»™ng lẫy khắp nÆ¡i, từ thôn quê tá»›i thà nh thị, vô số những tấm thiệp được gởi để chúc mừng nhau. HÆ¡n 2.000 năm qua, thế giá»›i đánh dấu việc giáng sinh của Chúa Giêsu là lá»… há»™i vui mừng nhất. Không có ngà y nà o trong năm vui mừng nhÆ° váºy.
ChÆ°a má»™t Công đồng nà o hoặc má»™t Giáo hoà ng nà o công bố nhÆ° váºy. NhÆ°ng má»—i năm, Giáng Sinh đến nhÆ° là n gió Äông bất ngá» thổi và o Tháng MÆ°á»i Hai, nhÆ° ánh nắng lấp lánh phản chiếu trên tuyết trắng xóa. Cảm giác rất lạ, Ä‘ang từ mùa Äông cằn cá»—i tá»›i mùa ánh sáng vui mừng.
Giáng Sinh đầu tiên – ngà y Chúa Giêsu giáng trần – là “cú sốc†đối với lịch sỠnhân loại.
Trải qua nhiá»u thế ká»·, nhân loại đã sống và đã chết trong tá»™i mà không biết, cảnh khốn khổ của thế gian nà y không thể tránh khá»i và niá»m vui quá Ãt mà mau qua. Giáng Sinh tá»›i, lịch sỠđược chia là m đôi: TrÆ°á»›c ngà y đó (trÆ°á»›c Công nguyên), và sau ngà y đó (sau công nguyên). Thế giá»›i hoà n toà n thay đổi. Vì Æ n Cứu Äá»™ khởi đầu từ khi Thiên Chúa hóa thà nh nhục thể, khi Thiên Chúa hạ sinh tại Belem.
Thiên Chúa đến ở vá»›i chúng ta trên thế gian nà y. Thánh Gioan khởi đầu Phúc Âm bằng cách diá»…n tả má»™t Thiên Chúa rất quyá»n năng, rất xa xôi, nhÆ°ng Ngà i đã vượt qua tất cả vì yêu thÆ°Æ¡ng nhân loại:
“Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lá»i. Ngôi Lá»i vẫn hÆ°á»›ng vá» Thiên Chúa, và Ngôi Lá»i là Thiên Chúa. Lúc khởi đầu, NgÆ°á»i vẫn hÆ°á»›ng vá» Thiên Chúa. Nhá» Ngôi Lá»i, vạn váºt được tạo thà nh, và không có NgÆ°á»i, thì chẳng có gì được tạo thà nh. Äiá»u đã được tạo thà nh ở nÆ¡i NgÆ°á»i là sá»± sống, và sá»± sống là ánh sáng cho nhân loại. Ãnh sáng chiếu soi trong bóng tối, và bóng tối đã không diệt được ánh sángâ€Â (Ga 1:1-5).
Äó là Thiên Chúa mà chÃnh các triết gia ngoại giáo cÅ©ng biết, há» gá»i Ngà i là Äá»™ng Lá»±c Äầu Tiên, Tạo Hóa, Thượng Äế. Kịch bản của Thánh Gioan lên tá»›i đỉnh Ä‘iểm: “Ngôi Lá»i đã trở nên ngÆ°á»i phà m và cÆ° ngụ giữa chúng taâ€Â (Ga 1:14).
Äây là tin “giáºt gânâ€. Từ trá»i cao xa, từ thá»i Ä‘iểm xa nhất, chÃnh Thiên Chúa đã hóa thà nh nhục thể và “cắm lá»u†ở giữa Dân Ngà i. Từ Ä‘á»i Ä‘á»i, Thiên Chúa là Ngôi Lá»i, nhÆ°ng không ai nắm bắt được Ngôi Lá»i. Bây giá» Ngà i hóa thà nh Hà i Nhi, và ngÆ°á»i ta có thể bồng bế hoặc ôm ấp Hà i Nhi.
Theo sá»± tháºt lạ lùng của Kitô giáo, không gì táo bạo nhÆ° Ä‘iá»u nà y: Ngôi lá»i sinh ra tại má»™t ngôi là ng nhá», trong má»™t hang đầy thú váºt, và o má»™t đêm vừa lạnh giá vừa tăm tối. Ngôi Lá»i đã là m ngÆ°á»i và đã thay đổi má»i thứ. Äiá»u nà y là m cho lá»… Giáng Sinh trở thà nh lá»… gây sốc nhất trong lịch.
à nghÄ©a lá»… Giáng Sinh được gom lại trong Ä‘iá»u nà y. Thiên Chúa đã sống trong má»™t gia đình nhÆ° chúng ta. Ngà i cÅ©ng run ngÆ°á»i vì lạnh nhÆ° chúng ta. Ngôi-Lá»i-mặc-xác-phà m cÅ©ng đã bú sữa mẹ nhÆ° các em bé khác, cÅ©ng khóc lóc khi cÆ¡ thể bất an. Hoà n toà n nhÆ° chúng ta, chỉ trừ tá»™i lá»—i.
Truyá»n thống cho chúng ta biết rằng Thánh Gioan viết Ä‘oạn mở đầu cho Phúc Âm của ngà i khi được linh hứng cao Ä‘á»™. Bạn bè của ngà i đã bảo ngà i viết chuyện Ä‘á»i Chúa Giêsu, thế nên ngà i bảo hỠủng há»™ ngà i bằng cách ăn chay và cầu nguyện. Khi ăn chay xong, Thần Khà ngá»± xuống trên Thánh Gioan, và ngà i nhÆ° không còn là chÃnh mình. Ngôn từ cứ tuôn trà o – có thể chÃnh là những từ mà ngà i cố gắng tìm mà chÆ°a bao giá» tìm được.
Chúng ta có thể thấy lạ trong giá»ng Ä‘iệu khi ngà i nói vá»›i chúng ta rằng Ngôi Lá»i trở nên ngÆ°á»i phà m. Khi ngà i viết, hẳn là ngà i cÅ©ng cảm thấy rất hÆ°ng phấn, nhÆ° lần đầu đến nhà của thợ má»™c Giêsu ở là ng Nadarét, Äấng Äược Xức Dầu, Con Thiên Chúa.
Sá»± ngạc nhiên nà y cÅ©ng có trong thÆ° thứ nhất của Thánh Gioan. Theo truyá»n thống, Thánh Gioan viết lá thÆ° đó 66 năm sau khi Chúa Giêsu vá» trá»i, nhÆ°ng vẫn có sá»± ngạc nhiên trong lối hà nh văn của ngà i. Ngà i vẫn nhÆ° thể không tin được rằng “điá»u đó là từ khởi đầu†cÅ©ng là “điá»u mà chúng ta nghe, thấy và sỠđượcâ€.
* * *
Trong thá»i Giáo há»™i sÆ¡ khai, lá»… Giáng Sinh không là lá»… quan trá»ng. Cuá»™c Ä‘á»i Chúa Giêsu vẫn là ký ức sống, và sá»± phục sinh của Ngà i vẫn chiếm vị trà trung tâm trong lịch. NhÆ°ng theo thá»i gian, các thầy dạy giả mạo bắt đầu không chịu nháºn nhân tÃnh nÆ¡i Chúa Giêsu. Há» cho rằng cÆ¡ thể Chúa Giêsu là cách cải trang tinh vi, chứ Thiên Chúa không bao giá» hạ giá chÃnh Ngà i bằng cách “mặc lấy xác phà mâ€. Sau đó, các tà thuyết từ chối việc Äức Mẹ sinh ra Ngôi Lá»i. Há» nói rằng Äức Mẹ sinh ra “thùng†chứa Ä‘á»±ng Ngôi Lá»i. Các tà thuyết vẫn cho rằng Chúa Con là phần phụ, nhÆ° thần thánh, chứ không đồng bản thể và vÄ©nh hằng vá»›i Chúa Cha.
Các tà thuyết nà y có má»™t Ä‘iểm chung: Không chấp nháºn việc là m ngÆ°á»i của Con Thiên Chúa. Arius là ngÆ°á»i láºp ra tà thuyết Arian, ông là ngÆ°á»i giá»i vá» luáºn lý. Ông từ chối tÃn Ä‘iá»u Tam Vị Nhất Thể (Chúa Ba Ngôi), ông cho rằng ba không thể là má»™t, đó là số há»c sÆ¡ đẳng. Thiên Chúa vô hạn không thể là m ngÆ°á»i hữu hạn, đó là triết há»c sÆ¡ đẳng. Do đó không thể có việc Thiên Chúa là m ngÆ°á»i.
Những ngÆ°á»i lạc giáo nhÆ° Arius muốn dà nh cho Thiên Chúa sá»± sỉ nhục không thể lý giải của sá»± lệch lạc vì kết hợp quá sát vá»›i bản tÃnh nhân loại. Äó cÅ©ng là vấn Ä‘á» tÆ°Æ¡ng tá»± mà nhóm Pharisêu không thể vượt qua: Nếu Ông Giêsu nà y quá tốt, tại sao Ngà i thân thiết vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i và ngÆ°á»i thu thuế? Tháºt váºy, mặc dù những ngÆ°á»i theo tà thuyết khăng khăng cho rằng há» bảo vệ sá»± hoà n hảo của Thần tÃnh, há» vẫn thá»±c sá»± từ khÆ°á»›c sá»± hoà n hảo của tình yêu Thiên Chúa. Cuối cùng, tình yêu có thể có vẻ bất khả lý luáºn. Bất kỳ ai đánh giá ngÆ°á»i khác nhÆ° chÃnh mình Ä‘á»u có vẻ hoà n toà n thái quá.
Hầu nhÆ° không thể trùng khá»›p việc ká»· niệm ngà y sinh của Chúa Giêsu theo lịch sá» và theo nghÄ©a Ä‘en, Ngà i là con bác thợ má»™c bắt đầu đảm trách việc quan trá»ng hÆ¡n khi đức tin Ä‘Ãch thá»±c bị choán bởi các sai lầm rất nguy hiểm là từ chối việc hóa thà nh nhục thể. Mừng Con Thiên Chúa giáng sinh là tách Ä‘iá»u chÃnh thống vá»›i tà thuyết. Mừng Chúa Giáng Sinh Ä‘Æ°a Giáo há»™i tá»›i nguyên tắc rõ rà ng.
* * *
Từ đầu, không có sá»± thống nhất vá» ngà y lá»… Giáng Sinh. Giáo há»™i ở Ai Cáºp đặt ngà y Äức Kitô giáng sinh và o tháng TÆ° hoặc tháng Năm. Các Giáo há»™i khác đặt và o tháng Ba, hoặc bất kỳ tháng nà o mà há» thÃch. Äiá»u cÅ©ng phổ biến là kết hợp lá»… Giáng Sinh vá»›i lá»… Hiển Linh (Ba Vua), đặt cả hai lá»… nà y và o ngà y 6 tháng 1. NhÆ°ng khoảng tháºp niên 400, lá»… Giáng Sinh được ấn định ngà y 25 tháng 12 cho tá»›i ngà y nay.
Có Ãt nhất ba giả thuyết vá» lá»… Giáng Sinh được mừng và o ngà y 25 tháng 12. Cả ba Ä‘á»u hợp lý.
Giả thuyết thứ nhất Ä‘Æ¡n giản nhất. Chuyện xÆ°a kể rằng, khoảng năm 350, ÄGH Julius I tìm ngà y Chúa Giêsu giáng sinh trong hồ sÆ¡ Ä‘iá»u tra dân số. Không thấy trong hồ sÆ¡ có thông tin vá» 350 năm sau đó. Chúng ta biết qua Phúc Âm theo Thánh Luca rằng Chúa Giêsu sinh ra trong thá»i gian Ä‘iá»u tra dân số. NgÆ°á»i Rôma, vá»›i sá»± tôn trá»ng mệnh lệnh, có thể đã giữ hồ sÆ¡ quá kỹ ở nÆ¡i nà o đó tại Rôma nên không thể phát hiện.
Giả thuyết thứ nhì cho rằng các Kitô hữu không thể bá» lá»… ká»· niệm giữa mùa Äông của ngÆ°á»i ngoại giáo, nên dùng ngà y đó luôn. Xuyên suốt lịch sá», ngÆ°á»i ta đã bá» qua những ngà y ngắn trong năm nhÆ° ngà y Äông chà hoặc Hạ chÃ. Khi ngà y bắt đầu dà i trở lại, nghÄ©a là mùa Äông cÅ©ng qua, và thế giá»›i sẽ tái sinh và o mùa Xuân.
Nguồn gốc ngoại giáo của ngà y nà y không là m chúng ta thà nh xấu xa. Tháºt váºy, nhiá»u truyá»n thống Kitô giáo đã có nguồn gốc từ ngoại giáo. Chẳng hạn cây Giáng Sinh không liên quan gì tá»›i ngà y Chúa Giêsu giáng sinh, nhÆ°ng chắc chắn mang ý nghÄ©a là nghi lá»… giữa mùa Äông của ngoại giáo: Nhá» sá»± thông cảm, chúng ta Ä‘em tinh thần nà y và o ngà y lá»… bằng má»™t cây xanh – cây nà y vẫn sống khi các cây khác đã chết khô. Và đó cÅ©ng là biểu tượng xứng hợp đối vá»›i các Kitô hữu. Cây xanh là phép ẩn dụ minh nhiên vá» niá»m hy vá»ng của cuá»™c sống má»›i mà Äức Kitô mang lại cho chúng ta.
Còn nữa, đèn nến mà chúng ta thắp sáng khắp nÆ¡i trong lá»… Giáng Sinh có thể là sá»± sống còn của nghi lá»… ngoại giáo – má»™t lần nữa lại là dạng thông cảm, lá»a thắp sáng để là m mặt trá»i chết sống lại. NhÆ°ng ánh sáng luôn là biểu tượng Æ°a thÃch của Kitô giáo.
Chúng ta biết rằng Giáo há»™i thá»i sÆ¡ khai thÆ°á»ng lợi dụng niá»m tin hoặc tục lệ của dân địa phÆ°Æ¡ng để loan truyá»n Phúc Âm. ChÃnh Thánh Phaolô đã có má»™t câu nổi tiếng được khắc trên bà n thá» dâng kÃnh má»™t vị thần ở A-thê-na (Athens): “ThÆ°a quý vị ngÆ°á»i A-thê-na, tôi thấy rằng, vá» má»i mặt, quý vị là ngÆ°á»i sùng đạo hÆ¡n ai hết. Tháºt váºy, khi rảo qua thà nh phố và nhìn lên những nÆ¡i thá» phượng của quý vị, tôi đã thấy có cả má»™t bà n thá», trên đó khắc chữ: KÃnh thần vô danh. Váºy Äấng quý vị không biết mà vẫn tôn thá», thì tôi xin rao giảng cho quý vịâ€Â (Cv 17:23). Tinh thần của Thánh Phaolô có rất nhiá»u trong Giáo há»™i trong việc phát triển cách hiểu của Kitô giáo vá» các lá»… há»™i được Æ°a thÃch của ngÆ°á»i ngoại giáo, giải thÃch cho những ngÆ°á»i chuyển đạo rằng há» thá»±c sá»± tôn thá» không chỉ Thần ánh sáng mà là Chúa Nguồn Sáng.
Giả thuyết thứ ba giải thÃch vá» ngà y 25 tháng 12 là nó thÃch hợp vá»›i khái niệm của Giáo há»™i sÆ¡ khai vá» sá»± sống hoà n hảo của Chúa Giêsu. Truyá»n thống nói rằng Chúa Giêsu chết ngà y 25 tháng 3. Các thần há»c gia lý luáºn rằng, để sá»± sống của Ngà i hoà n hảo, Ngà i cÅ©ng phải được thụ thai và o ngà y 25 tháng 3, rồi sinh ra 9 tháng sau đó.
à tưởng vá» sá»± sống của Chúa Giêsu có sá»± hoà n hảo vá» mỹ há»c phải là m thá»a mãn thá»i đại cho tá»›i thá»i triết há»c tân Platon. Äiá»u đó đã là m thá»a mãn các nhà thông thái cÅ©ng nhÆ° lá»… há»™i giữa mùa Äông là m thá»a mãn tình cảm của dân chúng.
Các giả thuyết nà y Ä‘á»u có thể là tháºt. Chẳng hạn, ngÆ°á»i ta tưởng tượng rằng Äức giáo hoà ng đã khám phá ngà y tháng trong cuá»™c Ä‘iá»u tra dân số, và Giáo há»™i lợi dụng sá»± thÃch hợp đó vá»›i ngà y tháng của lá»… há»™i Æ°a thÃch của ngÆ°á»i ngoại giáo, cÅ©ng nhÆ° các Kitô hữu lợi dụng tÃnh cân xứng vá»›i ngà y chết của Chúa Giêsu. Các Kitô hữu đã tá»›i các quốc gia theo cách mà các quốc gia đã được chuẩn bị để nghe biết. Nhá» Ä‘Æ°a ra cách hiểu vá» Kitô giáo đối vá»›i phong tục địa phÆ°Æ¡ng hoặc ý tưởng triết há»c hợp lý, Giáo há»™i đã cho những ngÆ°á»i má»›i theo đạo cách hiểu lịch sá» của việc Chúa giáng sinh theo cách mà há» có thể hiểu.
* * *
Khi lá»… há»™i nà y lan trà n khắp các nÆ°á»›c má»›i gia nháºp Kitô giáo ở Âu châu và Äông phÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i ta gom các phong tục ngoại giáo cổ xÆ°a hÆ¡n và tạo cách hiểu má»›i. Lá»… Giáng Sinh lan truyá»n tá»›i đâu thì Ä‘á»u có vẻ má»›i nhÆ°ng vẫn quen thuá»™c vá»›i những ngÆ°á»i má»›i theo đạo. Có thể chÃnh sá»± quen thuá»™c đó đã là m cho lá»… Giáng Sinh được ngÆ°á»i ta yêu thÃch.
Khoảng năm 1100, lá»… Giáng Sinh đã trở nên lá»… quan trá»ng nhất trong năm. Suốt thá»i Trung cổ, lá»… Giáng Sinh được cá» hà nh ở khắp nÆ¡i vá»›i những cảnh đẹp lá»™ng lẫy và niá»m vui mừng. NgÆ°á»i ta hát những bà i ca giáng sinh mà há» thÃch; những đám rÆ°á»›c nhá»™n nhịp qua các con Ä‘Æ°á»ng nhỠở các thà nh phố thá»i Trung cổ; và bất kỳ nÆ¡i nà o cÅ©ng tá»a mùi thÆ¡m từ những món ăn mừng lá»… Giáng Sinh.
Tuy nhiên, vá»›i cuá»™c Cải cách Tin Là nh, có những thay đổi vá» văn hóa. Há» hăng hái chống lại má»i sá»± lạm dụng trong Giáo há»™i, nhiá»u nhà cải cách đã nhắm và o lá»… Giáng Sinh chỉ là má»™t trong các lá»… há»™i ngoại giáo. Theo nghÄ©a nà o đó, dÄ© nhiên hỠđúng: Nhiá»u truyá»n thống có nguồn gốc ngoại giáo. NhÆ°ng các phe chống lá»… Giáng Sinh đã chỉ phê phán bằng “cái gốc†đáng lẽ há» phải phê bình bằng “hoa tráiâ€.
Khi những ngÆ°á»i theo Thanh giáo chiếm lÄ©nh ở Anh quốc, hỠđã cấm lá»… Giáng Sinh. Các cá»a tiệm phải mở toang ra. Bất kỳ ai bị phát hiện má»™t miếng bánh nà o sẽ gặp rắc rối. NgÆ°á»i Thanh giáo cho rằng các loại bánh khúc cây, bánh máºn, và những bà i hát giáng sinh tạo nên lá»… Giáng Sinh truyá»n thống Anh quốc Ä‘á»u không là gì khác ngoà i việc tôn sùng ngẫu tượng ngoại giáo, thế thì phải dẹp bá». Có má»™t số ngÆ°á»i phản đối, tháºm chà má»™t số ngÆ°á»i còn sẵn sà ng chết vì bảo vệ lá»… Giáng Sinh, nên dân chúng vẫn theo truyá»n thống dùng lá»… Giáng Sinh là ngà y nghỉ – nhÆ°ng ngÆ°á»i Thanh giáo vẫn chiếm Æ°u thế, dù chỉ trong má»™t thá»i gian ngắn.
Äể phản kháng, ngÆ°á»i Thanh giáo ra lệnh rằng lá»… Giáng Sinh phải là ngà y ăn chay. Truyá»n thống nà y không bao giỠđược tiếp nối. Dá»… dà ng nói rằng việc ăn chay không bao giỠđược theo vì tÃnh yếu Ä‘uối nhân loại – cuối cùng, ngÆ°á»i ta thÃch ăn mừng lá»… hÆ¡n ăn chay vì tá»± nhiên nhÆ° ngÆ°á»i ta thÃch vui hÆ¡n thÃch buồn. NhÆ°ng Mùa Chay không bao giá» bị bá» ra ngoà i lịch. Các Kitô hữu tốt là nh sẵn sà ng chịu Ä‘á»±ng sá»± từ bá» mình khi thÃch hợp. NhÆ°ng Ä‘iá»u đó có vẻ không thÃch hợp vá»›i lá»… Giáng Sinh.
Có Ä‘iá»u ngÆ°á»i Thanh giáo không hiểu, và có Ä‘iá»u nhiá»u ngÆ°á»i tốt vẫn không hiểu, đó là không có sá»± mâu thuẫn giữa việc tôn thá» Thiên Chúa và táºn hưởng sá»± sáng tạo của Thiên Chúa. Không gì xấu để táºn hưởng những Ä‘iá»u tốt là nh mà Thiên Chúa trao ban cho chúng ta. Phép lạ thứ nhất của Chúa Giêsu là hóa nÆ°á»›c thà nh rượu – mà không chỉ là rượu thÆ°á»ng, thánh Gioan tỉ mỉ cho biết đó là loại rượu hảo hạng. Rõ rà ng Con NgÆ°á»i có vị giác rất tốt theo nhân tÃnh.
Má»™t số các Kitô hữu sai lầm nhÆ° Thanh giáo Ä‘á»u xấu hổ vì hiểu đức tin vá»›i niá»m vui trần tục. NhÆ°ng mầu nhiệm Chúa Giáng Sinh là mầu nhiệm Ngôi Lá»i là m ngÆ°á»i. Thánh Athanasiô nói rằng chữ “nhục thể†(xác thịt) là sá»± chÃnh thống anh hùng vô địch khi những đám mây tà thuyết có vẻ Ä‘en tối nhất, “nhục thể không loại bá» vinh quang của Ngôi Lá»i, tÆ° tưởng còn xa hÆ¡n. Ngược lại, nhục thể được Thiên Chúa là m cho vinh quangâ€.
Má»™t số các Giáo phụ gá»i lá»… Giáng Sinh là lá»… Hóa Thân, theo nghÄ©a gốc tiếng Latin. Khi Thiên Chúa mặc xác phà m, chÃnh nhục thể trở thà nh váºt thánh, là điá»u được cá» hà nh bằng hình ảnh, tượng và thiệp giáng sinh.
Thế ká»· VIII, má»™t bè rối nổi lên trong Giáo há»™i và tá»± nháºn là “Iconoclastsâ€, tiếng Hy Lạp nghÄ©a là “những ngÆ°á»i Ä‘áºp nát hình ảnh†(tức là phá ngẫu tượng). Há» cố gắng “thanh lá»c†và “tâm linh hóa†đá»i sống Kitô giáo bằng cách xóa bá» má»i biểu tượng vá» Chúa Giêsu, Äức Mẹ, và các thánh. Há» phá hủy má»i hình ảnh tôn giáo trong thá»i Äế quốc La Mã Äông phÆ°Æ¡ng, và há» chặt tay các Kitô hữu nà o không loại bá» các ảnh tượng. Há» nói rằng Thiên Chúa không thể được thể hiện qua ảnh tượng; ai là m váºy là thá» ngẫu tượng. NhÆ°ng đây là cách mà Thánh Gioan thà nh Damascô trả lá»i há»: “Thá»i xÆ°a, Thiên Chúa không được thể hiện bằng bất kỳ cách nà o. NhÆ°ng ngà y nay, vì Thiên Chúa đã mặc xác phà m và sống giữa chúng ta, tôi có thể biểu hiện Ä‘iá»u nhìn thấy ở Thiên Chúa. Tôi không tôn thá» chất liệu, mà tôi tôn thá» Äấng tạo nên chất liệu và trở nên chất liệu vì tôi… Qua chất liệu, Ngà i hoà n tất Æ¡n cứu Ä‘á»™ cho tôiâ€.
Nói cách khác, sá»± “hóa thân†là m thà nh nghệ thuáºt, và cÅ©ng là đồ thánh, cÅ©ng nhÆ° Ä‘iá»u đó là m cho cÆ¡ thể thà nh váºt thánh. Các há»a sÄ© đã vẽ tranh giáng sinh qua nhiá»u thế ká»· mà không tạo ra ngẫu tượng. Cách thể hiện của há» là những bà i Thánh Thi (hymns) ca tụng Thiên Chúa vô hình được là m thà nh hữu hình.
Nhìn và o bất kỳ tranh giáng sinh cổ Ä‘iển nà o Ä‘á»u có thể cảm nháºn Thiên Chúa. Má»—i con váºt trong hang đá là má»™t thụ tạo; má»—i cá»ng rÆ¡m trong máng cá» Ä‘á»u được rút ra bằng sá»± cẩn tháºn vô cùng. Trong các cảnh của Kinh thánh, các há»a sÄ© đã yêu quý vẽ ra từ nhiá»u thế ká»· qua, lá»… Giáng Sinh gợi nhá»› sá»± vui mừng nhất trong niá»m vui vẽ tranh, và Thiên Chúa hiện hữu trong từng chi tiết đó.
* * *
Câu chuyện giáng sinh của má»i ngÆ°á»i là câu chuyện trong Phúc Âm theo Thánh sá» Luca. Äiá»u là m cho câu chuyện đó được yêu mến là sá»± thân thiện. Thánh Luca có vẻ nhÆ° viết cho dân ngoại, cố gắng tá»›i đúng chá»— Chúa Giêsu sinh ra vá» phÆ°Æ¡ng diện lịch sá» và địa lý. Chúa Giêsu giáng sinh không là má»™t ẩn dụ hoặc ngụ ngôn nhÆ° những câu chuyện thá»i Trung cổ, mà đó là sá»± kiện tháºt ở nÆ¡i tháºt mà lịch sá» có thể chứng minh.
Thánh Luca tiếp tục cho chúng ta thấy kỹ năng viết của má»™t sá» gia, chÃnh xác các chi tiết mà chúng ta cần biết vá» sá»± giáng sinh của Chúa Giêsu. Chúng ta biết Thánh Giuse và Mẹ Maria cảm thấy thế nà o khi không có chá»— trá», và các ngà i vui thế nà o khi tìm được cái hang chiên lừa, và khiến chúng ta cÅ©ng cảm thấy nhÆ° Thánh Giuse và Mẹ Maria. Rất chi tiết. Còn các tác giả Phúc Âm khác không cho chúng ta biết chi tiết nhÆ° váºy, mà chỉ nói các Ä‘iểm chÃnh.
* * *
Ngôi Lá»i hóa thà nh nhục thể không chỉ là sá»± kiện má»™t lần trên Tháºp giá hoặc Thăng thiên. Äức Giêsu Kitô không chỉ đến trong thế gian ở má»™t nÆ¡i đặc biệt và và o thá»i Ä‘iểm đặc biệt, mà Ngà i còn thiết láºp Giáo há»™i là Nhiệm Thể Ngà i trên thế gian nà y. Các cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu sinh sống ở má»i nÆ¡i trên hà nh tinh nà y – há» là các chi thể của Äức Kitô. Nếu bạn muốn biết Chúa Giêsu nhÆ° thế nà o, hãy và o nhà thá» và nhìn xung quanh bạn.
HÆ¡n nữa, chúng ta còn gặp Äức Kitô hiện thân trong Bà tÃch Thánh Thể, vì Ngà i nói: “Thịt Tôi tháºt là của ăn, và Máu Tôi tháºt là của uốngâ€Â (Ga 6:55). “Hóa thân†không là điá»u trừu tượng – đó là điá»u “cụ thể kỳ diệu†trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng nháºt của chúng ta. Äiá»u đó không chỉ xảy ra hÆ¡n hai ngà n năm trÆ°á»›c mà vẫn Ä‘ang xảy ra từng ngà y trong thá»i đại chúng ta ngà y nay.
“Hóa thân†là “hiện thân†của tình yêu hiện hữu trong những Ä‘iá»u thá»±c tế mà Chúa Giêsu trao ban cho chúng ta. Äó không chỉ vì sá»± hiểu biết của phà m nhân yếu Ä‘uối mà các bà tÃch Ä‘á»u được cá» hà nh bằng các dấu bá» ngoà i. Chúa Con đã hóa Ä‘iá»u đó nên sá»± thánh.
ChÃnh trong Thánh Thể, chúng ta thấy sá»± nuôi dưỡng dà nh cho tinh thần được mô tả trong dạng sÆ¡ đẳng nhất của sá»± nuôi dưỡng dà nh cho thân xác. Thiên Chúa vÄ©nh hằng hiện ra vá»›i chúng ta trong dạng tạm thá»i của bánh và rượu: “Anh em cầm lấy mà ăn, đây là mình Thầy. Tất cả anh em hãy uống chén nà y, vì đây là máu Thầy, máu Giao Ước, đổ ra cho muôn ngÆ°á»i được tha tá»™iâ€Â (Mt 26:26-28). Khi cá» hà nh Bà tÃch Thánh Thể, chúng ta được gợi nhá»› rằng Chúa Giêsu là Con Thiên Chúa đã trở nên xác thịt thá»±c sá»± để xẻ ra và máu thá»±c sá»± để đổ ra.
Sá»± hóa thân đó cho chúng ta cảm thấy niá»m vui thá»±c sá»± thÃch hợp vá»›i lá»… Giáng Sinh. Qua sứ vụ của Ngà i, Chúa Giêsu thà nh Nadarét đã chữa là nh các bệnh nhân và là m no thá»a những ngÆ°á»i đói khát. Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta không chỉ để Ä‘Æ°a chúng ta vá» Thiên Ä‘Ã ng vá»›i Ngà i, mà Ngà i còn muốn chúng ta táºn hưởng hạnh phúc ngay khi chúng ta còn sống trên thế gian nà y. Ngà i chỉ yêu cầu chúng ta má»™t Ä‘iá»u duy nhất là yêu mến Ngà i, đồng thá»i yêu thÆ°Æ¡ng tha nhân nhÆ° Ngà i đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta.
NgÆ°á»i ta vẫn thấy dấu vết của tình yêu Kitô trong các phong tục cổ và thói quen tặng quà giáng sinh. Việc mua thiệp giáng sinh cÅ©ng là sá»± thôi thúc của Kitô giáo là “trao tặngâ€, nhÆ° Chúa Giêsu đã dạy: “CHO thì có phúc hÆ¡n là NHẬNâ€Â (Cv 20:35).
Chúa Giêsu luôn thấy Ä‘iá»u tốt nÆ¡i chúng ta và tha thứ lá»—i lầm cho chúng ta, Ngà i cÅ©ng muốn chúng ta phải là m cho ngÆ°á»i khác hạnh phúc. Chúng ta hãy cầu nguyện cho Ä‘iá»u đó hiện thá»±c nÆ¡i má»—i chúng ta.
Äây là điá»u Chúa Giêsu dạy chúng ta: Chúng ta có thể xác để dùng nó mà thá» lạy Thiên Chúa, nhÆ° Äức Giêsu thà nh Nadarét đã là m. Chúng ta có thể xác để dùng nó mà phục vụ tha nhân, nhÆ° Äức Giêsu thà nh Nadarét đã là m. Chúng ta có thể xác để dùng nó mà đem lại sá»± thuáºn lợi, an ủi và chữa là nh, nhÆ° Äức Giêsu thà nh Nadarét đã là m. Chúng ta có thể xác vì mục Ä‘Ãch là m vinh danh Thiên Chúa.
Lá»… Giáng Sinh chan hòa niá»m vui: “Vinh danh Thiên Chúa trên trá»i, bình an dÆ°á»›i thế cho loà i ngÆ°á»i Chúa thÆ°Æ¡ngâ€Â (Lc 2:14). Chúa Giêsu sinh ra nÆ¡i hang bò lừa hôi tanh cho những gia đình lao Ä‘á»™ng nghèo. Äó là điá»u vinh dá»± Ä‘Ãch thá»±c. Không gì lý tưởng bằng việc Chúa Giêsu giáng sinh là m ngÆ°á»i. Con Thiên Chúa sinh ra theo cách rất Æ° bình thÆ°á»ng, tháºm chà còn tệ hÆ¡n bình thÆ°á»ng. Những ngÆ°á»i đầu tiên biết Tin Vui nà y là những mục đồng chăn chiên nghèo khổ, chứ không phải những ngÆ°á»i cao sang quyá»n thế hoặc hoà ng đế Augustô tại dinh thá»± ở Rôma, cÅ©ng chẳng phải bạo chúa Hêrôđê. Äó là sá»± kỳ diệu của Ngôi-Lá»i-Là m-NgÆ°á»i: Ngôi Lá»i thá»±c sá»± là ngÆ°á»i nhÆ° chúng ta.
Câu chuyện giáng sinh là câu chuyện kể vá» cách mà xác thịt hóa thà nh thánh thiêng, thân xác được thánh hóa, và niá»m vui trần tục trở nên thánh ca chúc tụng Thiên Chúa. NhÆ° váºy, lá»… Giáng Sinh là lá»… dà nh cho ngÅ© quan. Chúng ta thÃch nghe Ä‘i nghe lại câu chuyện Chúa Giêsu giáng sinh mà không chán, và câu chuyện đó vẫn ở mãi trong chúng ta.
TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ FathersOfTheChurch.com)
[Äăng báo ÄMHCG số 400, tháng 12-2019, DCCT xuất bản tại Hoa Kỳ]