Câu chuyện 2 ngưá»i đà n ông tranh cãi vá» phép toán 4×4 bằng 16 hay 17 khiến nhiá»u ngưá»i phải suy ngẫm. Chỉ má»™t câu chuyện đó thôi cÅ©ng đã đủ là má»™t bà i há»c lá»›n cho má»—i ngưá»i, há»c cho mình cách sống, cách im lặng và cách lắng nghe.
Ngà y ta cháºp chững lò dò táºp Ä‘i, ta được há»c nói. Gá»i mẹ, gá»i cha, đòi ăn, đòi chÆ¡i,…ta đặt câu há»i, ta giãi bà y lòng mình, ta chia sẻ há»c thức. Nhưng rồi, cái miệng cÅ©ng bắt đầu biết buông lá»i nói dối, lá»i cay đắng, lá»i nóng giáºn để biến má»—i lá»i thà nh lưỡi dao nhá»n sắc.
Nhà văn, tác giả tiểu thuyết Nhà Giả Kim nói: “Những thứ và o miệng không độc, những thứ từ miệng tuôn ra má»›i độcâ€. Tại sao lại như thế? Chúng ta ăn cÆ¡m là nh, canh ngá»t, ăn quả chÃn, rau xanh, tại sao những lá»i chúng ta nói lại có thể như thuốc độc?
Chúng ta đã há»c nói, phải chăng đến lúc chúng ta cÅ©ng phải há»c cách lặng im. Chúng ta lặng im để không là m tổn thương ngưá»i khác, không gây nghi kỵ lẫn nhau; để không phà n nà n, không phán xét, không chì chiết; để không nói ra những lá»i giả dối, sáo rá»—ng; để không khiến ngưá»i ta nổi giáºn; để không mang những tiếng xấu gieo rắc trong Ä‘á»i. Cuá»™c Ä‘á»i đã là bể khổ vá»›i đủ rối ren rồi, chúng ta há»c im lặng, đừng bá»›i móc rác rưởi nữa để há»c cách ngắm hoa nở xinh tươi.
Chúng ta không cần phải cố công cố sức nói vá»›i má»™t ngưá»i rằng 4 x 4=16 nếu như ngưá»i ta tin và o kết quả khác cá»§a riêng há» mà không muốn nghe. Chúng ta thắng cÅ©ng chẳng Ãch gì?
Trong má»i mối quan hệ, chiến thắng má»™t cuá»™c tranh cãi cÅ©ng là chúng ta đã thua, thua vì có thể dẫn đến sá»± bất hòa giữa hai ngưá»i. Äúng sai ra sao, rồi cuá»™c Ä‘á»i sẽ dạy cho há», không sá»›m thì muá»™n há» sẽ nháºn ra được bà i há»c cá»§a mình.
Äừng cố công bảo: “Tôi đã nói bao nhiêu lần rồi mà anh không chịu ngheâ€. Bởi vì nếu như muốn nghe, tá»± khắc tai há» sẽ kiếm tìm, tâm há» sẽ rá»™ng mở.
Cuá»™c Ä‘á»i nhá» hẹp lắm, cÅ©ng chỉ là cái vòng lẩn quẩn cá»§a nhân và quả thôi. Mà cuá»™c Ä‘á»i cÅ©ng lại dà i rá»™ng lắm, ta chưa sống hết cuá»™c Ä‘á»i, là m sao chắc chắn tuyệt đối rằng không có kết quả khác cho 4 x 4.
Tạo hóa rất công minh khi sinh ra hai mắt để nhìn cho thấu, hai tai để nghe cho nhiá»u, hai chân để Ä‘i cho xa, hai tay để năng là m việc giúp Ä‘á»i nhưng lại chỉ cho ta má»™t cái miệng, chÃnh là để ta nói Ãt Ä‘i. Chúng ta chỉ nói cho ngưá»i biết lắng nghe mà thôi.
Tai con ngưá»i rất lạ, nó chỉ thÃch vểnh lên nghe tiếng trên cao mà lá» Ä‘i âm thanh dưới thấp. Ngưá»i đặt bản ngã mình cao hÆ¡n ngưá»i khác sẽ chẳng thể nghe được gì, chẳng há»c được gì mà cứ lẩn quẩn trong u minh mãi.

Tai con ngưá»i cÅ©ng rất kỳ, nó hướng ra nghe bên ngoà i mà quên nghe tâm mình, quên tiếng nói cá»§a lương tâm Ä‘ang gà o thét. Nó chỉ thÃch nghe lá»i hay, những bóng bẩy sáo rá»—ng mà không biết nghe lá»i ngay thẳng, dù đó là sá»± tháºt đắng hÆ¡n thuốc. Nó thÃch nghe lá»i khen mà bá» qua lá»i chê chân thà nh góp ý. Phải chăng, há»c im lặng rồi, ta vẫn cần phải há»c lắng nghe.
Há»c lắng nghe để đừng rÆ¡i và o ảo tưởng cá»§a hoa mỹ giả dối, để đừng giáºn ghét ngưá»i có tâm, để cúi đầu há»c há»i được Ä‘iá»u hay, để tránh được cạm bẫy như viên đạn bá»c đưá»ng, để lưỡi không liếm lên lưỡi dao sắc nhá»n quết đầy máºt ngá»t. Há»c lắng nghe để nghe thấy tâm mình Ä‘ang sôi sục, lương tâm Ä‘ang day dứt, lý trà đang vẫy vùng. Há»c lắng nghe để nói Ãt hÆ¡n, để thấu hiểu, để cảm thông.
Ta đã há»c nói xong từ năm 3 tuổi rồi, đến lúc há»c im lặng và há»c cách lắng nghe thôi, kẻo muá»™n mất!.

