�ức Hồng Y Sarah và cuộc cải tổ phụng vụ mới nhất của �ức Phanxicô

Như m�i ngư�i đã biết Thứ Bẩy tuần trước, trong lúc �ức Phanxicô đang tông du Colombia, Tòa Thánh đã công bố tự sắc Magnum Principium của ngài nhằm sửa đổi đi�u 838 của Giáo Luật nói v� việc các bản văn phụng vụ và việc dịch các bản văn đó sang các ngôn ngữ địa phương.

V� phương diện cơ cấu, việc cải tổ trên có nghĩa Bộ Phụng Th� Thánh và Kỷ Luật Bí Tích của �ức Hồng Y Robert Sarah, ngư�i Guinea, sẽ bị lấy mất quy�n kiểm soát việc dịch các bản văn này để chuyển qua các hội đồng giám mục địa phương.

Nhân dịp �ức Hồng Y Sarah đ�c một bài diễn văn vào hôm thứ Năm tuần này, nhà báo John Allen cho rằng những ai tưởng �ức Hồng Y sẽ im lặng trước việc trên thì nên quên đi�u đó đi; nhưng những ai nghĩ rằng ngài chống lại �ức Phanxicô, thì cũng nên quên đi�u ấy nốt. Vì cả hai lối suy nghĩ ấy đ�u không đúng.

Khung cảnh của bài diễn văn trên khá đặc biệt: hội nghị tại �ại H�c Angelicum của các Cha �a Minh, nhân dịp kỷ niệm 10 năm Tông Thư Summorum Pontificum của �ức Bênêđíctô XVI, tức tông thư mở rộng việc cho phép cử hành Thánh Lễ bằng tiếng La Tinh cũ.

Tại hội nghị trên �ức Hồng Y Sarah nói gần một tiếng đồng hồ, mà tr�ng điểm là ngài không im lặng trong việc bảo vệ truy�n thống phụng vụ.

Theo ngài, việc th� phượng của Công Giáo không phải là nơi để “sáng tạo và thích ứng� vì “nó đã được thích ứng rồi� giúp nó trở thành nơi “dĩ vãng, hiện tại và tương lai gặp nhau cùng một lúc�. Ngài từng quảng bá Thánh Lễ “hướng đông� (ad orientem) và vừa thiết tha bênh vực những ngư�i ủng hộ Thánh Lễ La Tinh vừa kêu g�i các giám mục anh em dành chỗ cho hình thức cử hành này.

Tuy nhiên, ngài không h� chỉ trích đư�ng lối cải cách phụng vụ của �ức Phanxicô. Tuy không minh nhiên nhắc tới tự sắc mới của �ức Giáo Hoàng, ngài cũng không chỉ trích nó chút nào. Trái lại, ngài minh nhiên nói rằng Tông Thư Summorum Pontificum là một đi�u do �ức Bênêđíctô XVI khởi xướng và được “�ức Giáo Hoàng Phanxicô tiếp tục�.

�ức Hồng Y Sarah bắt đầu bài nói chuyện của ngài bằng cách ca ngợi Tông Thư Summorum Pontificum như “dấu chỉ sự hòa giải trong Giáo Hội� do �ức Bênêđíctô XVI khởi xướng. Ngài cho rằng Tông Thư này đã đem lại “nhi�u kết quả�. Ngài nhắc m�i ngư�i nhớ rằng �ức Bênêđíctô từng quả quyết một cách minh nhiên rằng Thánh Lễ La Tinh “chưa bao gi� bị bãi b� cả�.

�ối với �ức Hồng Y Sarah, hình thức phụng vụ tôn kính và nghiêm trang hơn, một hình thức biết nhấn mạnh tới “tính tối thượng của Thiên Chúa� chưa bao gi� quan tr�ng như lúc này, khi ta đương đầu với một thế giới bị ngự trị bởi “chủ nghĩa duy tục và duy tiêu thụ hung hăng hơn, một chủ nghĩa khủng bố phi Thiên Chúa và một n�n văn hóa chết chóc chuyên khiến cho anh chị em yếu kém nhất của ta lâm nguy�.

Ngài gợi ý rằng nếu Giáo Hội ngày nay thấy mình không nhiệt thành đủ với sứ vụ của mình, thì n�n phụng vụ quá chịu ảnh hưởng của thị hiếu và th�i trang hiện đại hẳn là một trong các nguyên nhân. Ngài cũng quả quyết rằng “nhi�u đi�u vẫn còn phải đạt được mới có được một áp dụng tr�n vẹn và chính xác� viễn kiến của Công �ồng Chung Vatican II (1962-1965) v� phụng vụ thánh.

Như vẫn làm xưa nay, �ức Hồng Y Sarah đưa ra l�i cổ vũ cho việc cử hành Thánh Lễ theo lối ad orientem (quay v� hướng đông), nghĩa là cả vị linh mục lẫn giáo dân cùng quay v� hướng �ông, tức v� hướng bàn th�, và sau cùng, hướng v� chính Thiên Chúa. Ngài g�i đây là một cử chỉ “gần như đã được giả dụ một cách phổ quát trong các hình thức cổ xưa của Nghi Lễ Rôma, và đã được �ức Bênêđictô XVI cho phép những ai muốn sử dụng nó được tự do thực hành�.

Tuy nhiên, �ức Hồng Y Sarah nói rằng “thực hành cổ xưa đẹp đẽ, hết sức hùng hồn nói v� sự tối thượng của Thiên Chúa toàn năng này, không chỉ giới hạn cho nghi lễ cổ xưa mà thôi.

“Nó được phép và được khuyến khích, và, tôi xin nhấn mạnh, rất có lợi v� phương diện mục vụ, dưới hình thức hiện đại hơn của Nghi Lễ Rôma�.

V� tầm quan tr�ng của những sự vật nh� như các bình đựng được dùng trong Thánh Lễ Công Giáo, �ức Hồng Y Sarah kể lại gương sáng của hai chủng sinh Mỹ: trước Thánh Lễ, hai chủng sinh này đem đến cho ngài một chén lễ mà ngài sẽ dùng và yêu cầu ngài làm phép chén lễ này trước khi h� đặt nó gần bàn th�. Ngài nói rằng cử chỉ này quả “rất cảm động�.

Dựa theo cuốn sách gần đây của ngài, �ức Hồng Y Sarah khẩn khoản xin ngư�i ta dành nhi�u giây phút im lặng trong lúc th� phượng; ngài g�i việc này là “hành vi trước nhất của phụng sự thánh�.

�ức Hồng Y Sarah cũng nhấn mạnh đi�u ngài mô tả là “nhi�u ngư�i trẻ đang khám phá ra hình thức phụng vụ này; h� cảm thấy nó lôi cuốn và thấy hình thức này đặc biệt thích hợp với h�.

“H� gặp gỡ được mầu nhiệm Thánh Thể, vốn càng ngày càng là ưu điểm chủ yếu đối với h� trong thế giới hiện đại�.

Ngài nhìn nhận rằng “nhi�u ngư�i thuộc thế hệ của tôi chật vật lắm mới hiểu được đi�u này�, nhưng ngài nhấn mạnh rằng “Tôi có thể đưa ra chứng từ bản thân để chứng minh lòng thành thực và sự cống hiến của thế hệ trẻ hơn này gồm cả linh mục lẫn giáo dân, và rồi nhi�u ơn g�i tốt lành làm linh mục và đ�i sống thánh hiến đã phát sinh trong các cộng đồng dùng nghi lễ cổ xưa này�.

Nếu có ai còn hoài nghi đi�u ấy, thì �ức Hồng Y Sarah thúc giục h� “đến thăm các cộng đồng này, làm quen với h�, nhất là giới trẻ thành viên của h�.
“Hãy mở tâm và trí anh em ra cho các anh chị em trẻ trung này, và nhìn vào các việc tốt h� đang làm. H� không luyến tiếc hoặc bị đè nặng bởi các cuộc đấu tranh nội bộ của Giáo Hội trong các thập niên gần đây, trái lại h� rất hân hoan sống cuộc sống với Chúa Kitô giữa nhi�u thách thức của thế giới hiện đại�.

�ức Hồng Y Sarah đưa ra l�i kêu g�i trực tiếp để các giám mục anh em của ngài cởi mở đón nhận những ai gắn bó với Thánh Lễ xưa và các phong tục và tuân giữ truy�n thống.

Ngài nói: “Các cộng đồng này cần sự chăm sóc phụ thân và chúng ta không nên để sở thích hay hiểu lầm bản thân b� rơi các tín hữu gắn bó với hình thức đặc biệt của nghi lễ Rôma. Các giám mục và linh mục chúng ta được kêu g�i trở thành dụng cụ hòa giải và hiệp thông trong Giáo Hội cho m�i Kitô hữu, và tôi khiêm hạ xin qúy anh em, trong cùng một đức tin duy nhất ta có chung và trong sự phù hợp với l�i lẽ của �ức Bênêđíctô XVI và �ức Giáo Hoàng Phanxicô, xin anh em quảng đại mở rộng lòng mình ra đối với m�i sự do đức tin cung hiến và tạo không gian cho hình thức phụng vụ này�.

V� phương diện thống kê, những ngư�i trên có thể vẫn chỉ là “một phần nh� trong đ�i sống Giáo Hội� nhưng theo ngài, sự kiện này “không khiến h� trở thành thấp kém hay tín hữu bậc hai�.

�ức Hồng Y Sarah đ� cập tới kiểu nói gây tranh cãi tức “cuộc cải tổ của cải tổ�. Kiểu nói này của các nhà phê bình đôi khi được dùng để mô tả quyết định của �ức Bênêđíctô khi ngài mở rộng việc cho phép cử hành Thánh Lễ La Tinh; h� coi nó như một mưu toan lật ngược các cải tổ do Công �ồng Vatican II khởi xướng.

�ức Hồng y Sarah nói rằng ngài thích nói đến việc “tích cực phong phú hóa� cả hai hình thức qua việc tiếp xúc rộng rãi hơn giữa hai phía; ngài cho rằng dành nhi�u chỗ hơn cho im lặng là một đi�u Thánh Lễ mới nên h�c nơi Thánh Lễ cũ, dù ngài nói thêm rằng ngài chỉ nói tới các khả thể thôi và các thay đổi phụng vụ không nên bị “áp đặt mà không nghiên cứu và chuẩn bị cũng như huấn luyện thích đáng�.

Sau cùng, �ức Hồng Y Sarah yêu cầu cử t�a ngưng đừng tự g�i mình là “duy truy�n thống� và đừng để ngư�i khác g�i mình như thế.
Ngài nói: “anh em đâu có giam mình trong một chiếc hộp, hay trong một thư viện hoặc một bảo tàng viện gồm những của lạ. Anh em đâu phải là ‘ngư�i duy truy�n thống’. Anh em là những ngư�i Công Giáo thuộc nghi lễ Rôma, giống như tôi, giống như �ức Thánh Cha, không phải là các công dân bậc nhì trong Giáo Hội Công Giáo chỉ vì lòng sùng kính và các thực hành thiêng liêng�. Ngài nhấn mạnh rằng các thực hành này cũng là các thực hành của “muôn vàn các thánh�.

Ngài nói vá»›i há»™i nghị rằng há»� không nên trở thành “đóng kín hay rút vào khu khép kín, những khu vốn nổi bật vá»� thái Ä‘á»™ phòng ngá»± và làm ngá»™t ngạt chứng tá của anh em trÆ°á»›c thế giá»›i ngày nay mà anh em đã được phái tá»›i”.

Có ý nhắc đến việc kỷ niệm 100 năm Tông Thư Summorum Pontificum, ngài nói “Mư�i năm sau nếu chúng ta chưa phá tan được khu khép kín duy truy�n thống, thì hãy làm nó lúc này đi!�

Bài nói chuyện của �ức Hồng Y Sarah là một phần của hội nghị do nhóm Cœtus Internationalis Summorum Pontificum đứng ra tổ chức; nhóm này chuyên nghiên cứu và cổ vũ văn kiện năm 2007 của �ức Bênêđíctô XVI.

Buổi sáng thứ Năm, �ức Hồng Y Gerhard Müller, ngư�i �ức, cựu bộ trưởng Thánh Bộ Giáo Lý �ức Tin, cũng đã nói chuyện với hội nghị. Ngài nói rằng “phụng vụ cổ xưa sẽ tiếp tục tươi trẻ hóa Giáo Hội�.

�ức Hồng Y Müller cũng không đ� cập chi tới tự sắc mới đây v� việc dịch các bản văn phụng vụ, nhưng nói tới việc các quyết định v� phụng vụ quan tr�ng đến nỗi “chúng ta không thể phạm lầm lỗi� và cho rằng ngay trong lúc Giáo Hội sơ khai tạo nên qui điển Thánh Kinh, một tiêu chuẩn chủ yếu đã là việc sử dụng các bản văn trong việc th� phượng tại các giáo hội địa phương quan tr�ng nhất, trong đó, ngài nhấn mạnh, có cả “giáo hội Rôma�.

Vũ Văn An

Thanhlinh