1.  Trên tuyến xe lá»a Ä‘i Paris, có má»™t sinh viên trẻ ngồi cạnh má»™t cụ già . Chỉ Ãt phút sau khi Ä‘oà n tà u chuyển bánh, cụ rút trong túi áo ra má»™t cá»— trà ng hạt và chìm đắm trong cầu nguyện. Ngưá»i sinh viên quan sát cụ già vá»›i vẻ bá»±c bá»™i. Sau má»™t hồi lâu,xem chừng không thể nà o chịu nổi, anh ta mạnh dạn lên tiếng :
– Thưa Ông, Ông còn vẫn tin và o những chuyện nhảm nhà thế à ?”.
Cụ già thản nhiên trả lá»i :
– Äúng váºy, tôi vẫn tin. Còn cáºu, cáºu không tin sao ?
Ngưá»i thanh niên xấc xược trả lá»i :
– Lúc nhá» tôi có tin, nhưng bây giá» là m sao tôi có thể tin và o những chuyện nhảm nhà ấy được, bởi vì khoa há»c đã mở mắt cho tôi. Ông cứ tin tôi Ä‘i và hãy há»c há»i những khám phá má»›i cá»§a khoa há»c, rồi ông sẽ thấy rằng những gì ông tin từ trước đến nay Ä‘á»u là những chuyện nhảm nhà hết.
Cụ già nhá» nhẹ há»i ngưá»i sinh viên :
– Cáºu vừa nói vá» những khám phá má»›i cá»§a khoa há»c, liệu cáºu có thể giúp tôi hiểu được chúng không ?
Ngưá»i sinh viên nhanh nhẩu trả lá»i :
– Ông cứ cho tôi địa chỉ, tôi sẽ gởi sách vở đến cho Ông, rồi ông sẽ say mê Ä‘i và o thế giá»›i phong phú cá»§a khoa há»c cho mà xem.
Cụ già từ từ rút trong túi ra má»™t tấm danh thiếp và trao cho ngưá»i sinh viên. Äá»c qua tấm danh thiếp, ngưá»i sinh viên bá»—ng xấu hổ đến tái mặt và lặng lẽ rá»i sang toa khác. Bởi vì trên tấm danh thiếp ấy có ghi :”Louis Pasteur, viện nghiên cứu khoa há»c Paris”.
(Louis Pasteur, nhà bác há»c ngưá»i Pháp sống thế ká»· 19, cha đẻ cá»§a lý thuyết lên men, vi khuẩn và vaccin trừ bệnh chó dại. Khi Ông mất, chÃnh phá»§ Pháp tổ chức quốc tang và trên đưá»ng linh cữu ông Ä‘i qua, từng đám ngưá»i quì xuống chan hoà nước mắt. Trong lịch sá», Ãt có nhà bác há»c nà o mà nhân loại tá» lòng biết Æ¡n sâu sắc như thế. Váºy mà nhà bác há»c vÄ© đại nà y đã say mê trà ng hạt mân côi.)

2.  Ngưá»i ta kể rằng trên má»™t chuyến tà u lá»a từ Paris vá» Lá»™ Äức, má»™t sinh viên há»i cụ già ngồi bên cạnh Ä‘ang lần hạt
– Thưa cụ, chắc cụ biết ông Pascal chứ ?
– Có, ông nà y thì tôi biết, biết rõ là đà ng khác.
– Äã đến thá»i duy lý cá»§a Pascal rồi mà cụ còn lần hạt nữa sao ?
– Thế cáºu đã gặp Pascal lần nà o
– Dạ, thưa cụ chưa ạ.
– Thế thì tôi là Pascal,ngưá»i Ä‘ang nói chuyện vá»›i cáºu đây.
(Blaise Pascal là khoa há»c gia, đồng thá»i là triết gia ngưá»i Pháp thế ká»· 17).

3.  Còn Bác há»c André-Marie Ampère, nhà váºt lý ngưá»i Pháp thế ká»· 18-19, ngưá»i đã sáng láºp ra môn Ä‘iện từ há»c, ngồi trong nhà thá», miệng lâm râm lần hạt trước sá»± ngỡ ngà ng cá»§a bao nhiêu ngưá»i. Ônglà ngưá»i đã phát minh ra cách tÃnh cưá»ng độ cá»§a dòng Ä‘iện gá»i là ampère . ChÃnh nhà văn Ozanam, ngưá»i đã thấy Ampère lần hạt và ông ngượng nghịu quỳ xuống bắt chước, sau nà y đã thưá»ng nói vá»›i má»i ngưá»i :“Trà ng hạt cá»§a ông Ampère đã ảnh hưởng mạnh và o Ä‘á»i tôi hÆ¡n tất cả những cuốn sách đạo và bà i giảng.”
Äã qua rồi cái nhìn vá» thá»i thượng cổ, lúc mà sá»± sợ sệt được coi là nguyên nhân cá»§a tôn giáo. Những phương thuáºt hồi đầu có thể là huyá»n hoặc mê tÃn, sau lại dần dần đưa tá»›i thiên văn há»c, hoá há»c, y há»c…và biếnthà nh khoa há»c. Các nhà bác há»c xưa nhìn thấy vÅ© trụ đầy những thần linh, để ngưá»i thá»i nay nối bước, dõi theo khoa há»c, Ä‘i tá»›i việc thá» phượng má»™t Chúa Tể vÅ© trụ muôn loà i. Tôn giáo không phản khoa há»c, ngượclại còn dẫn đến khoa há»c. Trong quá khứ dÄ© nhiên có những trì trệ, lầm lá»—i, nhưng đâu phải chỉ do tôn giáo.Văn minh tuỳ thuá»™c cuá»™c sống và con ngưá»i, ai chẳng có lúc sai lầm, cháºm chạp; Cuá»™c sống nà o đâu mãi thuáºnbuồm xuôi gió?  Thái độ và niá»m tin cá»§a những nhà bác há»c hữu thần chân chÃnh tháºt là m cho chúng ta xúc động, cảm suy.
Hải Hà sưu tầm
Â

