Và o đỠ: Chúng ta bảo là truyện dà i vì năm tháng đã dà i từ ngà y ngà i lìa trần. Danh sách những ngưá»i lên tiếng là m nhân chứng vá» ngà i cÅ©ng dà i lắm. Mà khi Ä‘á»c báo chà ta thấy những trang mang bảng tạ Æ¡n ngà i cùng tháºt dà i. Và hiện nay, trong tiến trình xin phong thánh, hang trăm hà ng ngà n ngưá»i Ä‘ang dà i cổ ra ngóng chá» tin vui. Äôi hà ng tiểu sá» : Ngà i sinh đúng ngà y tết dương lịch ngà y 1 tháng 1 năm 1897, tại Cồn Phước, Chợ Má»›i, An Giang. Cha mẹ lấy tên Thánh Phan xi cô Xavier đặt cho con. Mẹ ngà i mất lúc ngà i má»›i lên 7, sau đó theo cha lên xứ Campuchia là m ăn sinh sống, rồi cha ngà i tục huyá»n ngay năm sau. Lúc nhỠđã tá» ra hiá»n là nh, nên cha ngà i trao con cho cha Phê rô Tiá»n đưa và o chá»§ng viện Cù lao Giêng  chuẩ bị tu há»c là m Linh mục. Sau đó lên Nam Vang theo đại chá»§ng viện, rồi chịu chức năm 1924. Công tác đầu tiên là phục vụ vá»›i tư cách cha phó tại hỠđạo Hố Trư (cÅ©ng ở Campuchia). Năm 1927 ngà i vá» Việt Nam dạy chá»§ng viện, rồi ra coi hỠđạo Tắc Sáºy từ năm 1930. Ngà i hăng say truyá»n giáo, láºp thêm khá nhiá»u hỠđạo nhánh. Và o năm 1945 và 1946, chiến tranh loạn lạc khắp nÆ¡i, nên bá» trên và bạn bè khuyên ngà i tạm lánh vá» chá»— an toà n, nhưng ngà i nhất định ở lại sống chết vá»›i Ä‘oà n chiên. Ở hải ngoại, nhiá»u ngưá»i là m chứng rằng và o ngà y 12 tháng 3 năm 1946, Việt Minh lùa cha Diệp và 70 giáo dân nhốt và o má»™t  lẫm lúa, rồi toan châm lá»a thiêu sống tất cả. Cha Diệp tha thiết xin tha cho má»i ngưá»i, riêng mình chịu hy sinh…Thế là ngà i bị Ä‘em Ä‘i giết ngay đêm đó (chặt đầu và chém thân mình thà nh 3 khúc. Tuy nhiên ở trong nước bây giá» thì lại có những luáºn cứ khác, cho rằng ngà i bị giết vì chuyện tranh chấp giữa các giáo phái, đưa thêm chi tiết là ngưá»i Nháºt sát hại cha ! Chuyện tìm ra xác cha cÅ©ng được tả lại khá ly kỳ lạ lùng, như được Æ¡n trên soi sáng hướng dẫn để giáo dân vá»›t được xác ngà i từ dưới ao gần hỠđạo ‘Khúc Tréo’. 22 năm là m Linh mục. 16 năm coi giáo xứ Tắc Sáºy. Hãy nghe má»™t Ä‘oạn sách tả lại như sau : “Những ngưá»i trong hỠđạo kể rằng đêm hôm ấy ngà i vá» báo má»™ng cho các vị chức sắc trong hỠđạo biết chá»— há» ném xác ngà i, trong cái ao nhà ông giáo Sá»±. Các vị đến nÆ¡i được báo má»™ng thì vá»›t được xác ngà i đã bị chặt đầu vá»›i má»™t vết chém ngang cổ chá»— gần mang tai, có ba vết chém khác trên mình. Thân xác ngà i không hiểu sao bị lá»™t hết quần áo, trần trụi như Chúa Giêsu trên tháºp giá, nhưng hai tay vẫn chắp trước ngá»±c như Ä‘ang cầu nguyện và nét mặt ngà i vẫn bình thản, không có vẻ gì sợ hãi. Các vị chức sắc lén đưa xác ngà i vá» chôn bà máºt trong phòng thánh nhà thá» Khúc Tréo (nhà ông giáo Sá»± thuá»™c hỠđạo Khúc Tréo, là m thế kÃn đáo hÆ¡n đưa vá» Tắc Sáºy). Hăm ba năm sau, tức năm 1969, hà i cốt ngà i được cải táng, dá»i vá» Nhà thá» Tắc Sáºy nayâ€.  (Má»™ cha ngà y nay, sau khi được cải táng lần 3.) Sá»± lạ đếm không xuể. Ngưá»i viết chỉ dám dùng chữ ‘sá»± lạ’, chứ chưa viết là ‘phép lạ’ theo như truyá»n thống phải được giáo há»™i công nháºn. DÄ© nhiên vì khắm nÆ¡i rá»™ lên long sung kÃnh cha, xuyên qua những tin đồn trăm ngà n sá»± là lá»›n nhá», ngà i được Chúa thá»±c hiện khi có ngưá»i chạy đến xin ngà i bầu cá» cho. Ngưá»i ta đồn thổi nhau vá» má»™t ‘sá»± cố’ xảy ra từ năm 1977, má»™t bà già ngoại giáo rất nghèo sống ở Bảo Lá»™c (Lâm Äông) Ä‘ang nằm chá» chết vì ung thư bao tá». Bá»—ng dưng có má»™t Linh mục Công giáo tình cá» ghé qua nhà , rồi cho mấy viên thuốc rồi vá»™i ra Ä‘i, sau khi nói rằng mình Ä‘ang coi xứ Tắc Sáºy, Bặc Liêu. Bất ngá» hết bệnh, bà nhá» con cháu thuê xe xuống tạ Æ¡n cha sở đã chữa mình. Vừa xuống xe, tạt qua má»™ cha (cải táng lần 2) thấy hình trên bia má»™ giống hệt vị Linh mục cho thuốc mình hôm trước. Bà liá»n la lá»›n tiếng cho má»i ngưá»i nghe, rồi kể rà nh mạch vỠ‘sá»± lạ’ được khá»i bệnh. Trong nước, rồi hải ngoại, bà con ùn ùn kéo xuống nhà thá» Tắc Sáºy hà ng ngà y. Hình như ai có lòng tin cÅ©ng được phần nà o như ý toại nguyện. Thiên hạ gá»i nhà thá» nà y là ‘Chốn du lịch tâm linh’. DÄ© nhiên tóa Giám mục Cần ThÆ¡ không thể cứ yên lặng. Các viên chức bắt đầu thu tháºp những cây chuyện từ các nhân chứng và chuẩn bị báo cáo vá» tóa thánh. Tá»›i năm 2014 thì hồ sÆ¡ được xét là xứng đáng tiến hà nh, và cha Diệp được gá»i là ‘Äầy tá»› Chúa’, bước sÆ¡ khởi cho chuyện phong thánh tương lai. ( Nhà thá» Tắc Sáºy bây giá» ) Sau má»™t dịp từ Mỹ vá» hà nh hương nhà thá» Tắc Sáºy và tạ Æ¡n cha Diệp, có ngưá»i đã viết lên mấy câu thÆ¡ nà y : “Ra vá» còn nhá»› Tắc Sáºy, Há»c gì và xin gì vá»›i cha Diệp ? TÃch truyện vá» cha Phan xi cô Trương bá»u Diệp nhất định bắt chúng ta phải bái phục má»™t con ngưá»i thánh thiện can đảm phi thưá»ng. Má»™t chá»§ chiên liá»u mạng sống vì Ä‘oà n chiên, theo đúng mẫu má»±c Chúa Ky tô. Ngà i thá»±c hà nh chức vụ lãnh đạo để phục vụ những con ngưá»i nghèo hèn thấp kém trong xã há»™i.  Lúc còn sống, cha Diệp dà nh nhiá»u thì giá» Ä‘i thăm và giúp đỡ lương dân, cho nên ngà y nà y số ngưá»i ngoà i Công giáo được cha cầu Chúa cho nhiá»u Æ¡n lạ hÆ¡n cả vá»›i ngưá»i trong đạo. Dó là má»™t bà i há»c lá»›n cho tất cả chúng ta. Cần hướng vá» bao linh hồn còn chưa được đón nháºn đức tin. Cha Diệp còn nêu tấm gương sống khó nghèo cho bản thân mình, nhưng luôn tìm chăm sóc lo lắng cho tha nhân. Ngà i luôn là hiện thân cá»§a ngưá»i bạn chất phác, dá»… dãi, rá»™ng lượng và rất chân thà nh gần gÅ©i má»i ngưá»i. Có ngưá»i cÅ©ng nêu lên ý kiến vỠ‘Tình ngưá»i’ nÆ¡i cha Diệp thế nà y : “Linh mục Phanxicô Trương Bá»u Diệp đã hy sinh tÃnh mạng cá»§a mình để cứu Ä‘oà n chiên. Sau khi qua Ä‘á»i, ngà i hiển linh ban Æ¡n cho ngưá»i nà y ngưá»i kia, “ai xin thì cÅ©ng Ä‘á»u đượcâ€. Rồi bây giá» má»i ngưá»i dâng lá»… tạ Æ¡n ngà i, biến ngôi nhà thá» nhá» xÃu cÅ© xưa cá»§a ngà i thà nh nÆ¡i khang trang, hiện đại hà ng đầu. Tất cả những việc đó Ä‘á»u là tình ngưá»i. Äối vá»›i tôi, bất cứ cái gì thuá»™c vá» tình ngưá»i Ä‘á»u đáng ca ngợiâ€. Thế là chúng ta cùng tạ Æ¡n Chúa vá» cha Diệp. Cùng chắp tay xin Chúa, nhá» công nghiệp và gương sáng cá»§a cha, ban cho Giáo há»™i Mẹ Việt Nam được an bình, được mau đón nháºn nhiá»u chiên lạc vá» cùng gia đình con Chúa. Cho má»i tầng lá»›p giáo dân hăng say là m việc tong đồ, nhất là yêu mến kẻ nghèo hèn đơn độc, như cha Diệp đã là m xưa. Bản thân và gia đình chúng ta phải thá» hứa má»™t lòng nhắm và o hình ảnh cha Diệp mà giữ đạo và sống đạo cho tá»›i cùng.
LM Giuse Nguyễn Văn Thư |