Bản tin kể lại rằng cụ bà LTD hiện Ä‘ang sống trong má»™t viện dưỡng lão ở Hà Äông (Hà Ná»™i). TrÆ°á»›c đó, bà đã quyết định ly hôn vá»›i cụ ông chồng vốn là má»™t đồng nghiệp từ hồi xÆ°a. Hai ngÆ°á»i không có con cái. Tuy nhiên, cuá»™c sống gia đình cà ng ngà y cà ng gặp nhiá»u trục trặc. Vì không chấp nháºn được tình cảnh phải Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng gánh vác việc nhà quá nhiá»u nên bà từng muốn chia tay vá»›i cụ ông từ nhiá»u năm trÆ°á»›c (khoảng 1985 và 1992). Song, và o thá»i Ä‘iểm đó, gia đình can ngăn nên bà đà nh chấp nháºn sống tiếp. Lẽ thÆ°á»ng, cà ng vá» già ngÆ°á»i ta cà ng mong có vợ, có chồng để nÆ°Æ¡ng tá»±a…Tuy nhiên, đến lúc nà y tuổi già , sức yếu, không nháºn được sá»± đỡ đần hay chia sẻ, cụ bà không thể tiếp tục chịu Ä‘á»±ng được nữa.
Cụ than thở: “Mấy năm nay tôi bị Ä‘au lÆ°ng, nhiá»u bữa không thể đứng dáºy được. Tôi muốn thuê ngÆ°á»i giúp việc nhÆ°ng ông nhà tôi nhất quyết không chịu. Nhiá»u bữa tôi vừa nấu cÆ¡m, vừa Ä‘au lÆ°ng ứa nÆ°á»›c mắtâ€. Rồi những lúc Ä‘au ốm ấy, muốn nhỠông nhà cắm giúp nồi cÆ¡m Ä‘iện, rá»a giúp cái bát nhÆ°ng Ä‘á»u không được. Bà nghẹn ngà o nói: “NghÄ©a vợ chồng sống vá»›i nhau hÆ¡n 60 năm mà nhÆ° ngÆ°á»i dÆ°ng, mình hy sinh cho ngÆ°á»i ta, chứ chÆ°a từng được đáp lạiâ€.
Do váºy, sau nhiá»u lần hạ quyết tâm, cụ bà D. quyết định đệ Ä‘Æ¡n ra tòa. Trong mắt các ngÆ°á»i thân, cụ bà là ngÆ°á»i quyết Ä‘oán, sống tÆ°Æ¡ng tác vá»›i ngÆ°á»i xung quanh tốt, tuổi đã cao nhÆ°ng bà không ngại thay đổi cuá»™c sống và có thể thÃch ứng nhanh.
TÃnh ra ở tuổi 86, ly hôn chồng là chuyện hiếm gặp. Nó tuy muá»™n mà ng nhÆ°ng phải là m thôi. Bởi ngÆ°á»i phụ nữ ấy đã quá cam chịu rồi. HÆ¡n 60 năm ngà y nà o bà cÅ©ng là m việc nhà , cúc cung táºn tụy cho chồng, váºy mà đến cái chổi, ông chồng cÅ©ng chẳng buồn cầm lên. Äã thế khi bà muốn thuê osin thì ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i gạt phăng Ä‘i, chỉ muốn được bà hầu hạ.
NhÆ°ng thà muá»™n còn hÆ¡n không, bởi khoảng thá»i gian vá» sau, cụ bà D. sẽ tìm thấy được sá»± an yên đúng nghÄ©a. Sáng không còn lo chuyện cÆ¡m nÆ°á»›c, trÆ°a không còn quần quáºt lau nhà , tối chẳng cần phải nấu ăn dá»n rá»a. Cuá»™c sống giỠđây đã được táºn hưởng những giây phút an nhà n quý báu.
Xét nhÆ° váºy, ta thấy rằng có những sá»± cách ly cần thiết và có Ãch, nhÆ°ng cÅ©ng có nhiá»u sá»± cách ly ẩn chứa bi kịch và đau Ä‘á»›n.
Chúng ta sẽ bà n vá» những hình thái cách ly chủ ý vì có Ãch lợi, theo nghÄ©a tÃch cá»±c và những hình thái cách ly không có lợi, theo nghÄ©a tiêu cá»±c.
I.- VỢ CHá»’NG CÃCH LY Tá»° NGUYỆN VÃŒ LỢI ÃCH CHUNG
Trong Ä‘á»i sống vợ chồng, không phải lúc nà o chúng ta cÅ©ng được ở gần nhau để sống và là m việc chung vá»›i nhau. Có những hoà n cảnh đòi buá»™c má»™t trong hai ngÆ°á»i phải tạm thá»i cách ly ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i mình. Có nhiá»u khi phải cách ly ngay trong ngôi nhà mình. NhÆ°ng dù có cách ly nhÆ° thế nà o chăng nữa thì tình cảm vợ chồng vẫn thắm thiết và mối quan hệ phu thê vẫn bá»n chặt. Có thể nói “xa mặt nhÆ°ng không cách lòngâ€.
Ta có thể liệt kê và i trÆ°á»ng hợp vợ chồng cách ly tá»± nguyện, có chủ Ä‘Ãch.
– Vợ chồng cách ly do bệnh táºt: Khi má»™t trong hai ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i bị mắc má»™t chứng bệnh truyá»n nhiá»…m nà o đó thì phải tá»± nguyện cách ly để tránh lây lan cho nhau. Ta biết rằng, bệnh truyá»n nhiá»…m là loại bệnh nhiá»…m trùng có khả năng lây lan từ ngÆ°á»i nà y sang ngÆ°á»i khác má»™t cách trá»±c tiếp hoặc gián tiếp qua môi trÆ°á»ng trung gian (nhÆ° thức ăn, Ä‘Æ°á»ng hô hấp, dùng chung đồ dùng, máu, da, niêm mạc…) và có khả năng phát triển thà nh bệnh dịch. Phổ biến nhất là bệnh lao phổi, bệnh cúm, bệnh HIV/AIDS vv.
– Vợ chồng cách ly do công việc là m ăn hay do há»c hà nh: Rất nhiá»u trÆ°á»ng hợp vợ chồng phải tạm thá»i xa nhau má»™t thá»i gian do đòi há»i của công việc nghá» nghiệp hay do việc há»c hà nh. Tuy nhiên dù xa nhau, có khi cả ná»a vòng trái đất nhÆ°ng ngÆ°á»i ta vẫn cảm thấy gần nhau và nhá»› thÆ°Æ¡ng nhau. Không gì chia cắt được tình cảm, tình yêu giữa hai ngÆ°á»i dù phải xa nhau vạn dặm.
Những hoà n cảnh cách ly trên hoà n toà n đối láºp vá»›i những hình thái cách ly sẽ được liệt kê dÆ°á»›i đây. Äó là sá»± cách ly tâm lý, cách ly âm thầm, ẩn giấu gây nên do nhiá»u nguyên nhân khác nhau, khiến cho tình cảm vợ chồng trở nên phai nhạt và mối quan hệ phu thê có nguy cÆ¡ đổ vỡ.
II.- NHá»®NG HÃŒNH THÃI CÃCH LY GÂY Tá»”N THÆ¯Æ NG TÃŒNH NGHĨA VỢ CHá»’NG
Khi láºp gia đình là chúng ta vỠở vá»›i nhau. NgÆ°á»i nam thì lấy vợ, còn ngÆ°á»i nữ thì cÆ°á»›i chồng. Cả hai cùng chung sống dÆ°á»›i mái nhà . Há» là quà tặng của nhau, là “váºt bất ly thân†của nhau. Thánh Kinh đã nói rõ thế nà y:
“Há» không còn là hai, nhÆ°ng chỉ là má»™t xÆ°Æ¡ng má»™t thịt†(Mt 19,6). Lá»i Chúa trong Tân Ước nhắc lại Æ¡n gá»i hôn nhân đã được khẳng định rõ trong Cá»±u Ước, “NgÆ°á»i ta sẽ lìa bá» cha mẹ mà gắn bó vá»›i vợ mình, và cả hai sẽ thà nh má»™t xÆ°Æ¡ng má»™t thịt†(St 2,24).
Tuy nhiên, trên thá»±c tế để đạt đến lý tưởng “nên má»™t†ấy, không phải là chuyện Ä‘Æ¡n giản dá»… dà ng. Ngay cả những cặp vợ chồng Công giáo, đã sống Ä‘á»i hôn nhân lâu dà i cÅ©ng phải chiến đấu không ngừng, nhằm tránh sá»± rạn nứt và đổ vỡ vì là do “không thể hòa hợp nên má»™t vá»›i nhau đượcâ€. Không Ãt trÆ°á»ng hợp, các đôi vợ chồng vì những mâu thuẫn bất hòa kéo dà i đã phải ra tòa xin ly hôn, hay chà Ãt cÅ©ng chấp nháºn ly thân, để “thoát nợâ€. Và chúng ta Ä‘á»u biết rằng, sau cuá»™c ly hôn, là tiếp nối bi kịch gia đình: vợ chồng chia tay, con cái chia lìa, gia đình chia cắt.
Äể Ä‘i đến giai Ä‘oạn phải quyết định ly hôn hoặc ly thân, đôi bạn đã trải qua rất nhiá»u tình cảnh cách ly tâm lý tức là sống gần mà hóa ra xa. Có khi là thái Ä‘á»™ lạnh lùng vô cảm. Có lúc thì mối quan hệ vợ chồng bị Ä‘e dá»a đổ vỡ. Có trÆ°á»ng hợp xảy ra “chiến tranh lạnh†kéo dà i khiến cho hai ngÆ°á»i phải chịu Ä‘á»±ng bầu khà ngá»™t ngạt, căng thẳng. CÅ©ng có thá»i Ä‘iểm tình cảm vợ chồng nhạt dần vì bóng dáng ngÆ°á»i thứ ba xuất hiện, tiết lá»™ câu chuyện “ông ăn chả/ bà ăn nem†vv.
Sau đây, ta thá» bà n vá» mấy hình thái cách ly phổ biến rất dá»… xảy ra trong Ä‘á»i sống vợ chồng.
2.1. Cách ly do thái độ lạnh lùng, vô cảm
Có ngÆ°á»i đã khẳng định rằng: “Háºn thù không phải là thứ đối láºp vá»›i tình yêu mà đó là sá»± vô cảm†(Rollo May). Vợ chồng có thể cãi nhau ầm Ä© nhÆ°ng sau đó là m hòa vá»›i nhau vui vẻ, êm thắm. Còn nếu rÆ¡i và o tình trạng lầm lầm lì lì, đèn nhà ai nấy sáng, má»—i ngÆ°á»i ăn má»™t nồi ngồi má»™t hÆ°á»›ng, chẳng ai ngó ngà ng hay Ä‘oái hoà i tá»›i nhau, thì đó sẽ là điá»u đáng lo ngại.
Ta biết rằng, đặc tÃnh của tình yêu vốn có sức mạnh hút nam nữ lại gần vá»›i nhau, là truyá»n thông cho nhau hÆ¡i ấm của sá»± sống, là mở rá»™ng trái tim để đón nháºn nhau. Tuy nhiên, khi căn bệnh vô cảm xâm nháºp và o Ä‘á»i sống vợ chồng, má»™t trong hai ngÆ°á»i hoặc cả hai ngÆ°á»i sẽ rÆ¡i và o tình trạng lạnh nhạt, chán nản, buông lÆ¡i. Những cảm xúc yêu thÆ°Æ¡ng, những tâm tình âu yếm giá» bị đóng băng, má»—i ngÆ°á»i nhìn vá» má»™t hÆ°á»›ng và mang tâm trạng của những kẻ xa lạ trong cùng má»™t mái nhà . Äây đúng là tình trạng “Äồng sà ng dị má»™ng!†(Vợ chồng chung giÆ°á»ng nhÆ°ng má»—i ngÆ°á»i có giấc mÆ¡ khác nhau).
Trong bà i báo trên trang thegioitre.vn có tá»±a đỠ“Hôn nhân nhạt nhẽo bởi có những ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông vô tâm và những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà im lặngâ€, tác giả chia sẻ nhÆ° sau:
Hôn nhân nếu có thể tồn tại và gắn bó lâu dà i không chỉ cần có tình yêu hay tiá»n bạc là đủ, mà còn cần nhiá»u thứ hÆ¡n, đó là sá»± thấu hiểu, sá»± sẻ chia từ ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i. Nếu ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chỉ cần Ä‘i là m kiếm tiá»n vá» Ä‘Æ°a vợ, rồi nghÄ© là đã hoà n thà nh trách nhiệm thì thá»±c sá»± không phải váºy. Phụ nữ ai cÅ©ng thÃch tiá»n, nhÆ°ng trong hôn nhân há» cần má»™t ngÆ°á»i chồng thá»±c sá»± yêu thÆ°Æ¡ng, quan tâm đến há» hÆ¡n.
Tác giả lÆ°u ý tiếp, nếu ngoại tình là má»™t nhát dao sắc gá»n, cắt đứt tình nghÄ©a trăm năm vợ chồng, thì sá»± vô tâm giống nhÆ° má»™t con dao cùn. Má»—i ngà y má»™t Ãt, nó là m ngÆ°á»i vợ cảm thấy vô cùng mệt má»i, Ä‘au lòng, day dứt. Cảm giác muốn buông tay, muốn rá»i Ä‘i nhÆ°ng vẫn không nỡ. [2]
Các nhà nghiên cứu vá» hôn nhân gia đình cho rằng sá»± lạnh nhạt, vô tâm vô cảm trong quan hệ vợ chồng luôn được xếp và o má»™t trong những nguyên nhân chÃnh gây ra ngoại tình và ly hôn. Có thể nói sá»± lạnh nhạt, vô cảm trong quan hệ vợ chồng sẽ là tiá»n Ä‘á» cho sá»± đổ vỡ của hôn nhân. Má»™t sá»± cách ly tâm lý sẽ dá»… dà ng Ä‘em đến sá»± cách ly thể lý, khởi đầu cho cuá»™c ly hôn sau nà y.
Do đó, ngÆ°á»i ta khuyên vợ chồng nên thÆ°á»ng xuyên hâm nóng tình cảm. Bởi vì, sau khi kết hôn, chúng ta thÆ°á»ng trở nên báºn rá»™n vá»›i nhiá»u mối lo toan khác nhau mà quên Ä‘i nhiá»u Ä‘iá»u quan trá»ng khiến cho Ä‘á»i sống chung cÅ©ng nhÆ° tình cảm vợ chồng trở nên nguá»™i lạnh. Äặc biệt, việc không thÆ°á»ng xuyên hâm nóng lại tình cảm là yếu tố bị nhiá»u cặp vợ chồng coi nhẹ khiến cho Ä‘á»i sống hôn nhân trở nên tẻ nhạt và chán ngắt.
2.2. Cách ly do những tổn thương trong mối quan hệ
Ông bà xÆ°a thÆ°á»ng nói, “Yêu nhau lắm, cắn nhau Ä‘auâ€. Quả thá»±c, cà ng yêu nhau ngÆ°á»i ta cà ng tá»± ái và dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng. Cà ng yêu nhau, ngÆ°á»i ta cà ng dá»… dà ng biến chuyện nhá» thà nh chuyện lá»›n, cà ng dá»… dà ng há»n dá»—i, quay mặt lại vá»›i nhau.
Chúng ta biết rằng, trong Ä‘á»i sống vợ chồng, không phải lúc nà o cÅ©ng êm ả, bình lặng. Trái lại, có những lúc sóng gió nổi lên khiến cho đôi bạn bị rÆ¡i và o tình trạng khủng hoảng, bất hòa, bất đồng thÆ°á»ng xuyên. Từ đó, cái cảnh “cÆ¡m chẳng là nh, canh chẳng ngá»t†xảy ra nhÆ° cÆ¡m bữa. Äây là hệ quả của những thái Ä‘á»™ ứng xá» thiếu nhân bản và bình đẳng trong quan hệ vợ chồng. Có thể kể ra má»™t thái Ä‘á»™ tiêu biểu, đó là vợ chồng không tôn trá»ng nhau.
Má»™t nguyên tắc và ng trong Ä‘á»i sống hôn nhân, đó là “TÆ°Æ¡ng kÃnh nhÆ° tânâ€. Vợ chồng luôn phải coi nhau những vị khách quý, khách đặc biệt trong cuá»™c Ä‘á»i của mình. Tôn trá»ng nhau không phải là tâng bốc nịnh bợ nhau má»™t cách giả đối, mà là tôn kÃnh, tin tưởng nhau vá»›i má»™t tình yêu chân thà nh, tá»± do và tế nhị…
Ai cÅ©ng biết rằng, để bảo toà n sá»± kÃnh trá»ng và tin tưởng nhau lâu dà i trong hôn nhân, Ä‘iá»u đó không phải là chuyện dá»…. Bởi sá»± nhà m chán, va chạm thÆ°á»ng ngà y khiến ngÆ°á»i ta có thái Ä‘á»™ lá»n mặt hay khinh thÆ°á»ng nhau. NhÆ°ng nếu yêu nhau thá»±c tình, thì sá»± tin tưởng và kÃnh trá»ng nhau sẽ mãi tồn tại. NhÆ° má»™t danh nhân có nói: “Ná»n tảng của tình yêu vợ chồng là yêu kÃnh trân trá»ng nhau†(Elijah Fenton). Hay có câu: “Yêu là kÃnh, không kÃnh là chÆ°a yêuâ€.
Quả thá»±c, hôn nhân sẽ không thể tiếp tục duy trì nếu má»™t trong hai bên liên tục bị tổn thÆ°Æ¡ng bởi sá»± từ chối, chê bai, hạ thấp. Sẽ rất khó để má»™t ngÆ°á»i có thể chung sống cùng vá»›i má»™t ngÆ°á»i khi ngÆ°á»i nà y luôn coi thÆ°á»ng và thiếu tôn trá»ng mình. Lòng tá»± tôn của con ngÆ°á»i rất cao và khả năng sẽ ly hôn khi không được tôn trá»ng không phải là những trÆ°á»ng hợp hiếm khi xảy ra.
2.3. Cách ly do xảy ra thÆ°á»ng xuyên chiến tranh lạnh giữa hai vợ chồng
Chúng ta biết rằng nếu giữa hai vợ chồng thÆ°á»ng xuyên xảy ra chiến tranh lạnh thì đó là dấu hiệu của má»™t sá»± ly cách tuy âm thầm nhÆ°ng rất đáng ngại. Äó không còn là má»™t sá»± cách ly bình thÆ°á»ng nữa, mà đã trở thà nh má»™t hình thái “Bạo lá»±c tinh thần†rất nghiêm trá»ng, mà không phải ai cÅ©ng nháºn ra.
Vá» mức Ä‘á»™ khủng khiếp của những bạo hà nh vá» thân xác thì ai cÅ©ng rõ rồi. NhÆ°ng ngÆ°á»i ta nháºn định là chiến tranh lạnh còn khủng khiếp hÆ¡n bạo lá»±c gia đình rất nhiá»u. Lý do là vì chiến tranh lạnh nó không ồ ạt, nó diá»…n tiến âm ỉ, kéo dà i, tưởng chừng khó có hy vá»ng chấm dứt.
Trong má»™t bà i báo có tá»±a đỠ“Háºu quả nghiêm trá»ng từ bạo lá»±c tinh thần trong gia đình†trên trang hoinongdan.org.vn, tác giả đã phân tÃch và đưa ra những thông tin rất đáng lÆ°u ý nhÆ° sau: [3]
Theo báo cáo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, trong số vụ bạo lực gia đình từ năm 2012 đến hết 2017 đã xảy ra 51.227 vụ bạo lực vỠtinh thần.
Bạo lá»±c tinh thần rất phổ biến nhÆ°ng lại khó nháºn dạng hÆ¡n so vá»›i bạo lá»±c thể chất. Háºu quả của bạo lá»±c tinh thần kéo dà i âm ỉ và có thể gây tổn hại tá»›i sức khá»e tinh thần của nạn nhân nhÆ° trầm cảm và sang chấn tâm lý do phải sống trong môi trÆ°á»ng u uất, buồn bã.
Bạo lá»±c tinh thần không sá» dụng vÅ© lá»±c thông thÆ°á»ng nhÆ° đánh Ä‘áºp, hà nh hạ, chủ yếu sá» dụng lá»i nói chì chiết, nhục mạ, hạ thấp phẩm giá nạn nhân, kiểm soát hoạt Ä‘á»™ng của nạn nhân, lợi dụng vị thế trong gia đình của mình để gây áp lá»±c, buá»™c ngÆ°á»i kia phải tuân theo mình, gây ảnh hưởng đến quyá»n và lợi Ãch hợp pháp của há».
Bạo lá»±c tinh thần rất phổ biến nhÆ°ng lại khó nháºn dạng hÆ¡n so vá»›i bạo lá»±c thể chất. Nạn nhân phải chịu các kiểu hà nh hạ nhÆ° chá»i mắng, hạ nhục vá»›i những lá»i lẽ thô thiển, nặng ná» xâm phạm đến nhân phẩm và danh dá»±. Không những thế, nó còn tồn tại dÆ°á»›i dạng nhÆ° Ä‘e dá»a tinh thần, khủng bố tâm lý… đẩy nạn nhân đến sá»± khủng hoảng, phẫn uất.
Bạo lá»±c tinh thần thÆ°á»ng xảy ra trong những gia đình trà thức vì những ngÆ°á»i có há»c vấn nháºn thức được việc bạo hà nh vá» thể chất dá»… dà ng bị phÆ¡i bà y và sẽ lôi kéo sá»± can thiệp của pháp luáºt. Há» sợ bị dÆ° luáºn đánh giá là “thiếu văn hóaâ€, đánh mất sÄ© diện, danh dá»±. ChÃnh vì thế há» thÆ°á»ng chá»n cách giải quyết mâu thuẫn gia đình bằng bạo lá»±c tinh thần.
Và “Chiến tranh lạnh†là má»™t dạng thức phổ biến và đáng sợ nhất của bạo lá»±c tinh thần. NgÆ°á»i vợ hoặc chồng tá» ra thá» Æ¡, lạnh nhạt vô trách nhiệm vá»›i ná»a còn lại hay Ä‘em so sánh vá»›i ngÆ°á»i khác. NgÆ°á»i trong cuá»™c gá»i bạo hà nh tinh thần là kiểu “há»™p Ä‘enâ€, tức là bạo hà nh không nhìn thấy được, không ầm Ä©, không gây sá»± chú ý khiến cho ngÆ°á»i ngoà i nhìn và o tưởng rằng gia đình ấy lúc nà o cÅ©ng cÆ¡m là nh canh ngá»t.
Nhiá»u ngÆ°á»i cho rằng bạo hà nh tinh thần của ngÆ°á»i phối ngẫu (ngÆ°á»i vợ hoặc chồng) chỉ là má»™t biểu hiện của sóng gió gia đình, có thể giúp há» tá»± giải quyết hiệu quả hÆ¡n là tìm sá»± giúp đỡ của các Ä‘oà n thể và tổ chức pháp luáºt. Do đó bạo hà nh tinh thần nghiá»…m nhiên tồn tại hợp pháp trong nhiá»u gia đình trà thức, âm thầm gặm nhấm, hà nh hạ tinh thần của nạn nhân dẫn đến các bệnh vá» tâm lý thần kinh, tháºm chà có ngÆ°á»i còn tá»± tìm đến cái chết để giải thoát.
Ủy ban Các vấn Ä‘á» xã há»™i của Quốc há»™i đã từng thá»±c hiện khảo sát tại 8 tỉnh, thà nh phố và thu nháºn được kết quả nhÆ° sau: Cứ bốn (4) gia đình có tình trạng bạo hà nh, thì có má»™t (1) theo kiểu bạo hà nh tinh thần “há»™p Ä‘enâ€. Má»™t khảo sát khác của Trung tâm tÆ° vấn Hồn Việt TP. HCM cho thấy, bạo hà nh kiểu “há»™p Ä‘en†chiếm 72% trên tổng số hÆ¡n 500 trÆ°á»ng hợp cần tÆ° vấn. Bất ngá» hÆ¡n, bạo hà nh tinh thần gần nhÆ° chỉ có và phổ biến trong giá»›i trà thức.
Chẳng hạn, có má»™t nữ giảng viên đại há»c kể rằng sau 10 năm chung sống vá»›i chồng trà thức, sau má»™t lần cãi cá», anh chồng trừng phạt “vợ mất dạy†bằng và i năm im lặng và ly thân mặc dù vẫn sống chung nhà . TrÆ°á»›c mặt bạn bè há» hà ng anh vẫn lịch lãm, nói năng nhẹ nhà ng. Chồng đóng tiá»n lÆ°Æ¡ng đầy đủ nhÆ°ng không hé răng, thái Ä‘á»™ ghẻ lạnh. NgÆ°á»i vợ hoảng loạn vì bị ngắt giao tiếp, “cấm váºn†chăn gối, sau đó có dấu hiệu trầm cảm.
Hay nhÆ° trÆ°á»ng hợp gia đình của vợ chồng chị NTT (TP Äà Nẵng) cứ xa là nhá»›, nhÆ°ng gần lại khắc khẩu. ChÃnh vì thế cảnh há»n ghen, giáºn dá»—i diá»…n ra nhÆ° cÆ¡m bữa. Khi tức lên, anh chồng sẵn sà ng dà nh cho vợ những từ ngữ nhÆ° “con Ä‘iếmâ€, “con Ä‘Ä©â€; vợ cÅ©ng không chịu thua, chê chồng bạc nhược, yếu hèn, kém cá»i, không biết lo kinh tế gia đình, tháºm chà không Ãt lần viết Ä‘Æ¡n dá»a ly dị.
Tối cãi nhau nhÆ°ng sáng ra chồng vẫn chở vợ Ä‘i là m, Ä‘i ăn nhÆ° không có chuyện gì. Kịch bản nà y cứ thÆ°á»ng xuyên lặp lại khiến chị T. tá»± há»i, đó có phải là tình yêu và hạnh phúc gia đình hay không, vì má»—i lần cãi nhau, chị thấy mệt má»i và bị xúc phạm ghê gá»›m.
Im lặng để hà nh hạ chỉ là má»™t trong gần mÆ°á»i biểu hiện của bạo lá»±c tinh thần. Ở Việt Nam chÆ°a từng có ai bị phạt hay bị kiện chỉ vì im lặng. Nghe đến đây khá nhiá»u ngÆ°á»i có há»c bao gồm cả phóng viên giáºt mình “má»™t năm tôi bạo hà nh chồng và con đến năm bảy lầnâ€. Phát hiện chồng chÆ¡i game, nợ nần vì đầu tÆ° không hiệu quả, “say nắng†ở công sở vv… không Ãt các bà vợ chá»n chiến tranh lạnh để trừng phạt.
Sá»± im lặng, cam chịu của nạn nhân đã tiếp tay cho hà nh vi bạo hà nh tinh thần ăn sâu bám rá»… trong lòng nhiá»u gia đình. Có ngÆ°á»i chấp nháºn nhÆ° má»™t nghÄ©a vụ, có ngÆ°á»i chịu Ä‘á»±ng vì sợ mang tiếng, Ä‘Ã m tiếu, có ngÆ°á»i kêu cứu nhÆ°ng bị dáºp tắt ngay từ khi manh nha suy nghÄ©.
Cách giải quyết tốt nhất là vợ chồng ngồi lại vá»›i nhau, trao đổi thẳng thắn để tìm ra nguyên nhân gốc rá»… của vấn Ä‘á». Chỉ khi thay đổi nháºn thức, suy nghÄ© của chủ thể bạo hà nh má»›i mong giải quyết được vấn Ä‘á» nà y.
2.4. Cách ly do bế tắc trong giao tiếp và đối thoại
NgÆ°á»i ta cho rằng, muốn hạnh phúc, vợ chồng hãy chia sẻ và nói chuyện vá»›i nhau nhiá»u hÆ¡n. Nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông vẫn thÆ°á»ng hay nói đùa rằng “ra Ä‘Æ°á»ng sợ nhất công nông, vá» nhà sợ nhất vợ không nói gìâ€. Còn những bà vợ thì than vãn rằng ông chồng tôi “cạy†răng cả ngà y chẳng được ná»a lá»i, vá» nhà cứ im ỉm, nghÄ© mà chán.
Thế rồi chÃnh những sá»± im lặng vô hình ấy đã “giết†chết hôn nhân lúc nà o không hay. Vợ chồng lúc vui, lúc buồn, Ä‘au khổ Ä‘á»u không chia sẻ vá»›i nhau thì tình cảm ngà y cà ng lạnh nhạt, khoảng cách của há» ngà y cà ng xa dần và không thể cứu vãn được.
Chúng ta biết rằng, trong Ä‘á»i sống hôn nhân, giao tiếp hằng ngà y đóng vai trò rất quan trá»ng. Nó không chỉ gắn kết đôi bạn lại, mà còn giúp cả hai hiểu nhau hÆ¡n, đồng cảm vá»›i nhau hÆ¡n. Má»™t ngà y các vợ chồng có thể phải ở xa nhau Ãt nhất cÅ©ng tám giá» do công việc là m ăn, có biết bao chuyện xảy ra xung quanh cả hai ngÆ°á»i. Do đó, rất cần kể cho nhau nghe má»i chuyện, chia sẻ vá»›i nhau những gì xảy ra trong ngà y.
Không thể coi một đôi vợ chồng là hạnh phúc nếu mỗi ngà y hỠkhông nói chuyện với nhau được 30 phút.
Váºy, Ä‘iá»u cốt yếu là đôi bạn phải tìm cÆ¡ há»™i để giao tiếp vá»›i nhau, không để giữa hai ngÆ°á»i có khoảng lặng quá lá»›n chẳng hạn nhÆ° hai ngÆ°á»i là m việc riêng, mạnh ai ngÆ°á»i đó quan tâm đến công việc của mình thôi và không há» nói chuyện vá»›i nhau. Trong khi đó, giao tiếp hằng ngà y vá»›i nhau là yếu tố tạo nên hạnh phúc gia đình.
Cuá»™c sống hôn nhân sẽ trở thà nh cÆ¡n ác má»™ng nếu suốt ngà y cả hai vợ chồng không nói chuyện vá»›i nhau hoặc cảm thấy không có gì để nói. Äó thá»±c chất là dấu hiệu cho thấy hôn nhân của chúng ta Ä‘ang có vấn Ä‘á» nghiêm trá»ng và cần có giải pháp chấn chỉnh ngay. [4]
Má»™t vị giáo sÆ° ná», vì thấy rõ tầm quan trá»ng của đối thoại trong hôn nhân nên đã nói rằng: “Nếu tôi có cÆ¡ há»™i khuyên những đôi vợ chồng sắp cÆ°á»›i chỉ má»™t lá»i mà thôi, thì tôi sẽ khuyên Ä‘iá»u sau đây, đó là để có má»™t hôn nhân hạnh phúc bá»n lâu, bằng má»i giá, vợ chồng phải giữ cho Ä‘Æ°á»ng dây đối thoại vá»›i nhauâ€. “Giữ†ở đây là nối kết, duy trì và là m má»›i, không để nó đứt Ä‘oạn, mất kết nối và rÆ¡i và o tình trạng bế tắc.
Do đó, để cho “ÄÆ°á»ng dây đối thoại†giữa đôi bạn luôn được thông thoáng, thân thÆ°Æ¡ng, liên tục, thiết nghÄ© chúng ta nên quan tâm tá»›i vấn Ä‘á» giao tiếp ứng xá» giữa hai bạn Ä‘á»i, là m sao để má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u cảm thấy hạnh phúc và ấm lòng khi hai ngÆ°á»i có cÆ¡ há»™i ở gần bên nhau. Khi nói đến giao tiếp thì không chỉ hiểu là những gì liên quan tá»›i lá»i nói qua lại, cách nói chuyện mà còn là thái Ä‘á»™ ứng xá», cung cách giao tiếp nữa giữa hai ngÆ°á»i nữa.
Các nhà tâm lý há»c hôn nhân gia đình Ä‘á»u quả quyết rằng nghệ thuáºt giao tiếp ứng xá» quyết định phần lá»›n cuá»™c hôn nhân hạnh phúc. Vợ chồng dù báºn rá»™n trăm công nghìn việc, nhÆ°ng cÅ©ng nên tìm má»i cÆ¡ há»™i để gặp nhau, nói chuyện vá»›i nhau, kể cho nhau nghe “chuyện Ä‘á»i chuyện ngÆ°á»iâ€, trao tâm sá»± cùng nhau, tháºm chà có thể cùng nhau xem má»™t chÆ°Æ¡ng trình giải trà trên truyá»n hình hay cùng nhau hát má»™t bà i hát vv. Äây có thể được coi nhÆ° má»™t “chìa khóa và ng†đảm bảo hôn nhân bá»n vững.
óm lại, giao tiếp và đối thoại trong Ä‘á»i sống vợ chồng thá»±c sá»± rất quan trá»ng. Khi tìm đến sá»± tÆ° vấn trong hôn nhân, chúng ta thÆ°á»ng nghe nói rằng giao tiếp chÃnh là chìa khóa của mối quan hệ tốt đẹp. Và điá»u nà y hoà n toà n đúng. Mức Ä‘á»™ giao tiếp của đôi bạn quyết định mức Ä‘á»™ hai ngÆ°á»i sẽ giải quyết mâu thuẫn, tranh luáºn nhÆ° thế nà o, Ä‘iá»u gì sẽ là m ngÆ°á»i kia tổn thÆ°Æ¡ng hay tình bạn trong hôn nhân của hai ngÆ°á»i sâu sắc nhÆ° thế nà o ./.
_______________
[1]https://ncctv.net/ba-cu-o-thai-binh-ly-di-o-tuoi-86-vi-chong-ca-doi-khong-giup-viec-nha/
[2]https://thegioitre.vn/hon-nhan-nhat-nheo-boi-co-nhung-nguoi-dan-ong-vo-tam-va-nhung-nguoi-dan-ba-im-lang-67686.html
[3]http://www.hoinongdan.org.vn/sitepages/news/1145/73320/hau-qua-nghiem-trong-tu-bao-luc-tinh-than-trong-gia-dinh
[4] Những quy tắc ứng xá» vợ chồng – Alpha Books biện soạn – NXB LÄ-XH Hà Ná»™i 2018 trang 52-53
Tác giả bà i viết: Aug. Trần Cao Khải