LỜI CHÚA CHÚA NHẬT XV THƯỜNG NIÊN NĂM C (14/7/2019) – (Lc 10, 25-37)

“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

BÀI ĐỌC I: Đnl 30, 10-14
“Lời ở sát bên các ngươi, để các ngươi thực thi”.
Trích sách Đệ Nhị Luật.

Môsê nói cùng dân chúng rằng: “Nếu các ngươi nghe tiếng Chúa là Thiên Chúa các ngươi, hãy tuân giữ các giới răn và huấn thị của Người đã được ghi chép trong sách Luật này, hãy trở về cùng Chúa là Thiên Chúa các ngươi hết lòng và hết linh hồn các ngươi. Thánh chỉ ta truyền cho các ngươi hôm nay không quá khó khăn cũng không quá sức các ngươi. Nó không phải ở đâu trên trời, để các ngươi có thể nói: ‘Ai trong chúng tôi có thể lên trời mang luật xuống giảng cho chúng tôi nghe để chúng tôi thực hành được?’ Nó cũng không phải ở bên kia biển, để các ngươi viện lẽ nói rằng: ‘Ai trong chúng tôi có thể vượt biển, và mang nó về cho chúng tôi, để chúng tôi được nghe và thực hành điều đã truyền dạy?’ Nhưng lời ở sát bên các ngươi, nơi miệng các ngươi, trong lòng các ngươi, để các ngươi thực thi”.

Đó là lời Chúa.

ĐÁP CA: Tv 68, 14 và 17. 30-31. 33-34. 36ab và 37
Đáp: Các bạn khiêm cung, các bạn tìm kiếm Chúa, lòng các bạn hãy hồi sinh (c. 33).

Xướng:
1) Lạy Chúa, con dâng lời nguyện cầu lên Chúa, ôi Thiên Chúa, đây là lúc biểu lộ tình thương. Xin nhậm lời con theo lượng cả đức từ bi, theo ơn phù trợ trung thành của Chúa. Lạy Chúa, xin nhậm lời con vì lòng khoan nhân trắc ẩn, theo lượng cả đức từ bi, xin nhìn đến tấm thân con. – Đáp.
2) Phần con, con đau khổ cơ hàn, lạy Chúa, xin gia ân phù trợ bảo toàn thân con. Con sẽ xướng bài ca ngợi khen danh Chúa, và con sẽ chúc tụng Ngài với bài tri ân. – Đáp.
3) Các bạn khiêm cung, hãy nhìn coi và hoan hỉ, các bạn tìm kiếm Chúa, lòng các bạn hãy hồi sinh: vì Chúa nghe những người cơ khổ và không chê bỏ con dân của Người bị bắt cầm tù. – Đáp.
4) Vì Thiên Chúa sẽ cứu độ Sion, Người sẽ tái thiết thành trì của Giuđa, con cháu của bầy tôi Chúa sẽ thừa hưởng đất này, và tại đây những người yêu danh Chúa sẽ định cư. – Đáp.

BÀI ĐỌC II: Cl 1, 15-20
“Mọi vật đã được tạo thành nhờ Người và trong Người”.
Trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Côlôxê.

Đức Giêsu Kitô là hình ảnh của Thiên Chúa vô hình, là trưởng tử mọi tạo vật; vì trong Người muôn loài trên trời dưới đất đã được tác thành, mọi vật hữu hình và vô hình, dù là các Bệ thần hay Quản thần, dù là Chủ thần hay Quyền thần: Mọi vật đã được tạo thành nhờ Người và trong Người. Và Người có trước mọi loài và mọi loài tồn tại trong Người. Người là đầu thân thể tức là Hội thánh, là nguyên thuỷ và là trưởng tử giữa kẻ chết, để Người làm bá chủ mọi loài. Vì chưng, Thiên Chúa đã muốn đặt tất cả viên mãn nơi Người. và Thiên Chúa đã giao hoà vạn vật nhờ Người và vì Người; nhờ máu Người đổ ra trên thập giá, Thiên Chúa ban hoà bình trên trời dưới đất.

Đó là lời Chúa.

ALLELUIA: Lc 19, 38
Alleluia, alleluia! – Chúc tụng Đức Vua, Đấng nhân danh Chúa mà đến, bình an trên trời và vinh quang trên các tầng trời. – Alleluia.

PHÚC ÂM: Lc 10, 25-37
“Ai là anh em của tôi?”
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

Khi ấy, có một người thông luật đứng dậy hỏi thử Chúa Giêsu rằng: “Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được sự sống đời đời”. Người nói với ông: “Trong Lề luật đã chép như thế nào? Ông đọc thấy gì trong đó?” Ông trả lời: “Ngươi hãy yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi hết lòng, hết linh hồn, hết sức và hết trí khôn ngươi, và hãy thương mến anh em như chính mình”. Chúa Giêsu nói: “Ông đã trả lời đúng, hãy làm như vậy và ông sẽ được sống”. Nhưng người đó muốn bào chữa mình, nên thưa cùng Chúa Giêsu rằng: “Nhưng ai là anh em của tôi?” Chúa Giêsu nói tiếp:

“Một người đi từ Giêrusalem xuống Giêricô, và rơi vào tay bọn cướp; chúng bóc lột người ấy, đánh nhừ tử rồi bỏ đi, để người ấy nửa sống nửa chết. Tình cờ một tư tế cũng đi qua đường đó, trông thấy nạn nhân, ông liền đi qua. Cũng vậy, một trợ tế khi đi đến đó, trông thấy nạn nhân, cũng đi qua. Nhưng một người xứ Samaria đi đường đến gần người ấy, trông thấy và động lòng thương. Người đó lại gần, băng bó những vết thương, xức dầu và rượu, rồi đỡ nạn nhân lên lừa mình, đưa về quán trọ săn sóc. Hôm sau, lấy ra hai quan tiền, ông trao cho chủ quán mà bảo rằng: ‘Ông hãy săn sóc người ấy và ngoài ra, còn tốn phí hơn bao nhiêu, khi trở về, tôi sẽ trả lại ông’. Theo ông nghĩ, ai trong ba người đó là anh em của người bị rơi vào tay bọn cướp?” Người thông luật trả lời: “Kẻ đã tỏ lòng thương xót với người ấy”. Và Chúa Giêsu bảo ông: “Ông cũng hãy đi và làm như vậy”.

Đó là lời Chúa
______________________________________

I/. BÀI SUY NIỆM (Lc 10, 25-37)

“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

Hôm nay Chúa nhật XV Thường niên năm C, phụng vụ đưa chúng ta đến Bài Tin mừng rất hay và rất kinh điển của Thánh sử Luca.

Ta nên nhớ Chúa Giêsu và các môn đệ đang trên đường tiến về Giêrusalem để bước vào cuộc thương khó và Luca nhấn mạnh Chúa đi với một sự cương quyết.

Nhưng không vì sự cương quyết mà Ngài đi một cách vội vã. Trái lại Chúa đi đến đâu, Ngài giảng dạy loan báo Tin mừng đến đó.

Có một câu hỏi rất hay trong Bài Tin mừng hôm nay, đó là:

“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

Ai là anh em của tôi là một câu hỏi quá dễ. Ai là anh em của tôi mà tôi không biết sao? Nhưng thật ra trả lời câu hỏi này không dễ chút nào. Nếu dễ thì đã chẳng có Bài Tin mừng hôm nay.

Nhưng để dẫn vào câu hỏi này, thì có một câu hỏi khác mà Chúa phải giải quyết. Luca viết:

“Khi ấy, có một người thông luật đứng dậy hỏi thử Chúa Giêsu rằng: “Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được sự sống đời đời”.

Có nghĩa Bài Tin mừng hôm nay được đặt trong bối cảnh của một buổi giảng dạy.

Vị thông luật đã hỏi thử Chúa:

“THƯA THẦY, TÔI PHẢI LÀM GÌ ĐỂ ĐƯỢC SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI”

Có 2 vấn đề được đặt ra trong câu hỏi này:

1/. Vấn đề thứ nhất: SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI

“SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI”, là cái gì cao quý, nó quý giá hơn tất cả mọi giá trị cuộc đời đến nỗi ai cũng khao khát và muốn có nó.

Trong thâm tâm mỗi người ai cũng ao ước được sống mãi, không phải chết, có nghĩa được trường sinh bất tử.

Chính vì được sống đời đời mới làm cho cuộc sống này có ý nghĩa và đáng sống. Nếu con người phải chết thì bao nỗ lực, bao cố gắng của con người lo vun đắp cho cuộc sống này sẽ hóa ra vô ích. Cố gắng làm gì, nỗ lực làm gì để rồi cuối cùng chỉ là con số không tròn trĩnh.

Khát vọng trường sinh bất tử, được sống mãi không phải chết, là khát vọng muôn thưở.

Như vậy cụm từ “SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI” được nổi bật trong câu hỏi của vị thông luật.

2/. Vấn đề thứ hai: “TÔI PHẢI LÀM GÌ?”

TÔI PHẢI LÀM GÌ bây giờ.

Khoa học, y học, văn minh của con người sẽ không thể giải đáp cho câu hỏi này, vì mọi nỗ lực của con người cố gắng kéo dài sự sống từ trước đến nay đã thất bại.

Con người đều phải tuân theo qui luật tự nhiên: Sinh lão bệnh tử. Có sinh ắt có tử, có khởi đầu ắt phải có kết thúc. Con người không thể kéo dài đời mình ra cho dù chỉ một phút. Khi đến giờ đã định, mọi người phải nhắm mắt xuôi tay từ giã cuộc đời.

Như vậy vấn đề “TÔI PHẢI LÀM GÌ?” ta không thể tìm được lời giải đáp từ khoa học, y học.

Chúa Giêsu nhìn vị thông luật mà tội nghiệp cho ông, mặc dù Chúa biết rõ đây là câu hỏi ông muốn thử Ngài.

Chúa cũng cho ông một lời giải đáp. Luca đã ghi tiếp cuộc đối thoại như sau:

“Người nói với ông: “Trong Lề luật đã chép như thế nào? Ông đọc thấy gì trong đó?” Ông trả lời: “Ngươi hãy yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi hết lòng, hết linh hồn, hết sức và hết trí khôn ngươi, và hãy thương mến anh em như chính mình”. Chúa Giêsu nói: “Ông đã trả lời đúng, hãy làm như vậy và ông sẽ được sống”.

“HÃY LÀM NHƯ VẬY VÀ ÔNG SẼ ĐƯỢC SỐNG”

Có nghĩa Chúa cũng xác định: “MẾN CHÚA – YÊU NGƯỜI” chính là chìa khóa giải quyết cho vấn đề “ĐƯỢC SỐNG ĐỜI ĐỜI”.

Nhưng sự sống ở đây Chúa muốn nhấn mạnh đến SỰ SỐNG THẦN LINH, chứ không phải sự sống thể lý, vì sự sống thể lý phải tuân theo qui luật Sinh lão bệnh tử.

Sự sống ở đây phải hiểu là sự sống mai sau, bên kia cái chết.

Chỉ những ai thực hiện Giới răn “MẾN CHÚA – YÊU NGƯỜI” ở đời này, thì sau cái chết họ mới được vào Nước Trời và mới có được SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI.

Ta thấy cuộc đối thoại giữa Chúa và vị thông luật diễn ra ở bình diện tự nhiên, nhưng câu trả lời lại nằm ở bình diện siêu nhiên, tâm linh.

Nhưng ta thấy vị thông luật này có cái gì đó không bình thường.

Mở đầu Bài Tin mừng, Luca viết: “có một người thông luật đứng dậy HỎI THỬ Chúa Giêsu”.

Sau khi được Chúa Giêsu trả lời, Luca viết: “Nhưng người đó MUỐN BÀO CHỮA MÌNH”.

Đầu tiên ông muốn hỏi thử Chúa, xem sự hiểu biết Chúa tới đâu. Sau khi được Chúa giải đáp thỏa đáng thì ông lại muốn bào chữa mình.

Ông muốn bào chữa cái gì ?

Thưa vì câu Chúa nói mà ông cảm thấy ngượng:

“ÔNG HÃY LÀM NHƯ VẬY VÀ ÔNG SẼ ĐƯỢC SỐNG”.

Ông thấy gượng vì có lẽ ông chưa sống được như câu nói của ông.

Để chữa ngượng, ông bèn đặt ra cho Chúa một câu hỏi khác:

“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

Câu hỏi này mới xem tưởng là dễ, nhưng nó cũng đủ độ khó để Chúa phải đưa ra một dụ ngôn kinh điển, đó là DỤ NGÔN NGƯỜI SAMARIA NHÂN HẬU.

“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

Dĩ nhiên đó phải là người cùng cha mẹ với tôi, người trong họ hàng thân tộc của tôi, người cùng làm việc với tôi trong công sở, cùng học trong trường học, cùng làng xóm hay cùng quê hương, cùng dân tộc với tôi,… đó là một quan niệm rất phổ biến, chính người Do Thái cũng quan niệm như vậy.

Nhưng trả lời câu hỏi “AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?” không thể đơn giản như vậy.

Chúa muốn mở rộng quan niệm ANH EM sang một phạm trù khác bao quát hơn qua DỤ NGÔN NGƯỜI SAMARIA NHÂN HẬU.

Mở đầu dụ ngôn, Chúa giới thiệu bối cảnh:

“Một người đi từ Giêrusalem xuống Giêricô, và rơi vào tay bọn cướp; chúng bóc lột người ấy, đánh nhừ tử rồi bỏ đi, để người ấy nửa sống nửa chết”.

Điều rất rất phù hợp với thực tế, thời đó con đường này ai cũng sợ và muốn tránh. Thế mà Chúa sau này phải đi qua Giêricô để lên Giêrusalem.

Sau đó, Chúa đưa ra cách đối xử với nạn nhân của 3 loại người:

1/. “Tình cờ một TƯ TẾ cũng đi qua đường đó, trông thấy nạn nhân, ông liền đi qua.

2/. Cũng vậy, một TRỢ TẾ khi đi đến đó, trông thấy nạn nhân, cũng đi qua.

3/. Nhưng một người xứ SAMARIA đi đường đến gần người ấy, trông thấy và động lòng thương. Người đó lại gần, băng bó những vết thương, xức dầu và rượu, rồi đỡ nạn nhân lên lừa mình, đưa về quán trọ săn sóc. Hôm sau, lấy ra hai quan tiền, ông trao cho chủ quán mà bảo rằng: ‘Ông hãy săn sóc người ấy và ngoài ra, còn tốn phí hơn bao nhiêu, khi trở về, tôi sẽ trả lại ông’.

Có 3 loại người: Tư tế – Trợ tế (Lêvi) – người Samaria.

Có lẽ người bị nạn là một người Do Thái, đồng hương với Thầy Tư tế và trợ tế, nhưng là kẻ thù với người Samaria.

“CŨNG ĐI QUA”

là thái độ vô cảm rất rõ nét. Có phải vì tâm hồn họ quá chai cứng hay vì sợ trễ giờ lên Giêrusalem lo việc tế tự. Ta không biết.

Thái độ của Thầy Tư tế và trợ tế là thái độ VÔ CẢM, trông thấy nạn nhân đành nhắm mắt bước đi mà không đoái hoài tới.

Đối với thầy tư tế và trợ tế, trung thành với Lề Luật cũ, thì “người thân cận ” là gia đình, hàng xóm láng giềng, là bạn bè thân thích, người đồng đạo, các đồng nghiệp. Tuyệt nhiên không phải là những người xa lạ, ngoại bang, càng không phải là những kẻ thù địch… Vì thế, họ đã tránh qua một bên, tiếp tục bước đi, mà không quan tâm gì đến người bị nạn đang nửa sống nửa chết bên đường

Thái độ vô cảm chính là thái độ và cám dỗ mà ngay chính thời đại hôm nay ta cũng bắt gặp.

“TRÁNH SANG BÊN KIA ĐƯỜNG”

là cám dỗ không phải chỉ của thầy tư tế hay thầy Lê-vi, mà cũng có thể là cám dỗ cho chính chúng ta khi ta dửng dưng trước những người lâm cảnh khốn cùng vì cho rằng mình không có bổn phận giúp người xa lạ hay không thân thiết với mình.

Lời Chúa hôm nay mời gọi ta thay đổi lại thái độ: khi giúp đỡ chia sẻ với ai đó bằng lời nói hay việc làm bác ái, ta làm cho người ấy trở nên người thân cận với ta.

Còn thái độ của người Samaritanô đã được Chúa khen ngợi.

Hôm nay, Chúa nói với chúng ta : “Hãy đi và làm y như vậy” (Lc 10,37), làm như người Samaritanô đã làm. Tất cả chúng ta phải tiếp tục nhiệm vụ của người Samaritanô nhân hậu bên cạnh những người chúng ta gặp và chân thành giúp đỡ, băng bó các vết thương thể xác và tinh thần cho họ, những vết thương lòng, nghèo đói, ốm đau, bệnh tật, cô đơn và chết chóc… Đừng ngồi đặt vấn đề: “Ai là anh em tôi? “, nhưng hãy đi và tỏ ra mình là anh em của mọi người.

Đối với Chúa Giêsu, câu hỏi trên đây “AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

lại trở thành câu hỏi ngược lại: “ Ai đã tỏ ra là người thân cận với kẻ bị rơi vào tay bọn cướp ?

Phải chăng chính là người đã thực thi lòng thương xót với người bị cướp? Phải chăng chính là người đã ra tay cứu giúp, nâng đỡ kẻ đang gặp khó khăn, khốn khổ? Phải chăng chính là người đã trở nên gần gũi thực sự với người đang cần được giúp đỡ ?

Các bài đọc Lời Chúa hôm nay tập trung trong việc tìm ra con người phải làm gì để đạt được cuộc sống đời đời.

TRONG BÀI ĐỌC I Trích sách Đệ Nhị Luật, trong Sách Đệ Nhị Luật, Môsê đã dạy cho con cái Israel là phải: “nghe và giữ những mệnh lệnh và thánh chỉ Người ghi trong sách Luật… và trở về với Đức Chúa, Thiên Chúa của anh em, hết lòng hết dạ.”

TRONG BÀI ĐỌC II Trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Côlôxê, tác giả Thư Côlôxê khuyên phải tin vào Chúa Giêsu, vì “nhờ máu Người đổ ra trên thập giá, Thiên Chúa đã đem lại bình an cho mọi loài dưới đất và muôn vật trên trời.”

TRONG BÀI TIN MỪNG theo thánh Luca, Chúa Giêsu trả lời: “phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực, và hết trí khôn ngươi, và yêu mến người thân cận như chính mình.” Ngài cũng đưa một ví dụ cụ thể để chứng minh như thế nào là yêu người đích thực.

Kitô hữu chúng ta hôm nay đối diện với Lời Chúa, ta cũng phải thay đổi quan niệm của mình về “Ai là anh em của tôi?”.

Ta đừng quá câu nệ vào sách vở, vào thói quen, vào phong tục, coi những người thân cận với mình, liên hệ với mình mới là anh em của tôi, mà ta phải mở rộng quan niệm về anh em, đó là những người xa lạ, những người thiếu thốn, khó khăn, khốn đốn đang mong chờ ta giúp đỡ..

Có như vậy ta mới có được SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI.

Với một vài suy niệm ngắn ngủi trên, chúng ta cùng nhau bước vào Bài Tin mừng:
___________________________________

II/. BÀI CHIA SẺ (Lc 10, 25-37)

“KHI ẤY, CÓ MỘT NGƯỜI THÔNG LUẬT ĐỨNG DẬY HỎI THỬ CHÚA GIÊSU RẰNG: “THƯA THẦY, TÔI PHẢI LÀM GÌ ĐỂ ĐƯỢC SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI”.

Luca mở đầu Bài Tin mừng hôm nay bằng một câu hỏi. Câu hỏi này được một người thông luật hỏi thử Chúa Giêsu. Tại sao người này lại hỏi thử Ngài như vậy?

Thưa vì câu hỏi ông ta đưa ra là một câu hỏi lớn, đúng hơn là câu hỏi hóc búa: “THƯA THẦY, TÔI PHẢI LÀM GÌ ĐỂ ĐƯỢC SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI” mà không dễ đưa ra câu trả lời xác đáng.

Trong câu hỏi đã bao hàm 3 vấn đề:

+ Ý thức về cuộc sống này. Cuộc đời này tạm bợ và chóng qua, sẽ có ngày chấm dứt. Sẽ đến lúc ta phải từ bỏ tất cả để ra đi: tiền tài, danh vọng , sự nghiệp,… bao cố gắng, nỗ lực để kéo dài cuộc sống này sẽ vô ích. Nó thật phi lý.

+ Ý thức về sự sống đời đời. Sự sống đời đời mặc dù chưa ai nhìn thấy và trải nghiệm, nhưng ai cũng tin rằng nó có thật, vì nó đáp ứng khát vọng của con người qua mọi thời đại là trường sinh bất tử. Ai cũng ao ước mình được sống mãi. Nhưng cuộc sống đó ở đâu? Chắc chắn nó phải nằm bên kia sự chết, chứ không phải ở đời này. Chết là cửa ngõ đưa ta vào cuộc sống trường sinh. Bao lâu ta còn sống, ta chưa thể có kinh nghiệm về nó.

+ Vấn đề thứ ba: Là kỹ thuật, ta phải làm gì để được sự sống đời đời đó.

Với những vấn đề này, câu hỏi mà vị thông luật đưa ra, người bình thường không thể trả lời được, nên người này mới đem ra hỏi Chúa Giêsu để thử Ngài.

“NGƯỜI NÓI VỚI ÔNG: “TRONG LỀ LUẬT ĐÃ CHÉP NHƯ THẾ NÀO? ÔNG ĐỌC THẤY GÌ TRONG ĐÓ?”

Cách ứng xử của Chúa Giêsu vẫn vậy, trước những câu hỏi mà đối phương đưa ra cho dù có ác ý hay thành ý. Ngài cũng không trả lời trực tiếp, thay vào đó Chúa sẽ đặt một câu hỏi để người kia tự ý thức câu mình đã hỏi, tự suy nghĩ vấn nạn mình đã đặt ra và tự tìm ra câu trả lời.

Vì đây là người thông luật, nên Chúa sẽ dùng chính sách Luật để hỏi: “TRONG LỀ LUẬT ĐÃ CHÉP NHƯ THẾ NÀO? ÔNG ĐỌC THẤY GÌ TRONG ĐÓ?”

Chúa Giêsu ngầm nói cho vị thông luật này hiểu: Sự sống đời đời và làm sao để có sự sống đó không còn là vấn đề bí mật mà con người không biết, vì nó đã được xác định trong Cựu Ước rồi. Vấn đề ông có đọc thấy nó không?

Thánh Kinh là Sách được Thiên Chúa viết ra qua sự linh ứng các tác giả. Thánh Kinh đã mạc khải trọn vẹn về Thiên Chúa, về con người, về sự sống này và sự sống đời đời. Nếu một người coi thường Thánh Kinh mà chỉ tìm lời giải đáp nơi con người, tìm lời giải đáp nơi các triết gia, ắt họ sẽ bị lầm đường lạc lối. Ai yêu mến Thánh Kinh và hằng suy niệm Lời Chúa, người đó sẽ tìm thấy chìa khoá cho cuộc đời mình.

“ÔNG TRẢ LỜI: “NGƯƠI HÃY YÊU MẾN CHÚA LÀ THIÊN CHÚA NGƯƠI HẾT LÒNG, HẾT LINH HỒN, HẾT SỨC VÀ HẾT TRÍ KHÔN NGƯƠI, VÀ HÃY THƯƠNG MẾN ANH EM NHƯ CHÍNH MÌNH”.

Trước tiên, vị thông luật trích một câu trong sách Đệ Nhị Luật (Đnl 6,5). Đây là phần mở đầu của kinh Shema, tức là lời tuyên xưng đức tin mà người Do Thái đọc mỗi ngày hai lần.

Như vậy, muốn có sự sống đời đời, ta hãy “yêu mến Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết sức và hết trí khôn ngươi”. Bốn từ HẾT đi phía trước, ngụ ý rằng ta hãy yêu mến Thiên Chúa bằng trọn con người của ta, không còn phần nào thuộc con người của ta mà không quy hướng về Ngài.

Trong Tân Ước, Chúa Giêsu cũng mạc khải rõ ràng về sự sống đời đời. Gioan viết: “sự sống đời đời đó là họ nhận biết Cha, Thiên Chúa duy nhất và chân thật, và nhận biết Đấng Cha đã sai đến, là Giê-su Ki-tô” (Ga 17, 3).

Đó là mối tương quan với Thiên Chúa: TƯƠNG QUAN THEO CHIỀU DỌC.

Còn TƯƠNG QUAN THEO CHIỀU NGANG, mối tương quan với anh em đồng loại: “HÃY THƯƠNG MẾN ANH EM NHƯ CHÍNH MÌNH”.

Cựu Ước cũng xác định rõ ràng mối tương quan đó, ta hãy “yêu mến anh em như chính mình”. NHƯ CHÍNH MÌNH đã xác định trọn vẹn mối tương quan đó. Ta yêu mình làm sao thì ta cũng yêu anh em như vậy. Chẳng ai ghét mình bao giờ, ai cũng muốn được yêu thương, được tha thứ, ai cũng muốn mình được mọi người chú ý, cũng muốn mình được hạnh phúc, vậy ta cũng phải yêu thương người khác như vậy….

“CHÚA GIÊSU NÓI: “ÔNG ĐÃ TRẢ LỜI ĐÚNG, HÃY LÀM NHƯ VẬY VÀ ÔNG SẼ ĐƯỢC SỐNG”

“ÔNG ĐÃ TRẢ LỜI ĐÚNG”,

có nghĩa ông đã biết tất cả những điều đó. Vậy tại sao ông còn hỏi thử Ngài. Như vậy, chắc vị thông luật này còn ý gì khác chứ không đơn thuần là hỏi thử, nhưng cho dù còn ý gì đi nữa, bây giờ nó đã được giải mã.

“HÃY LÀM NHƯ VẬY”

Trong câu trả lời, Chúa Giêsu nhấn mạnh đến việc thực hành chứ không phải sự hiểu biết, vì hiểu biết mà không thực hành thì có ích gì, cả dân ngoại cũng làm được như vậy. Họ chỉ cần bỏ ra một thời gian là có thể học thuộc cuốn Kinh Thánh.

Tôn giáo đâu phải là mớ kiến thức mà là vấn đề sống.

“VÀ ÔNG SẼ ĐƯỢC SỐNG”.

Chỉ khi nào ông thông luật thực hành những điều ông vừa phát biểu, ông sẽ có sự sống đời đời. Như vậy, Chúa Giêsu đã trả lời cho ông thông luật câu hỏi: “TÔI PHẢI LÀM GÌ ĐỂ ĐƯỢC SỰ SỐNG ĐỜI ĐỜI”, đó là ông hãy thực hành giới răn: Yêu mến Thiên Chúa hết lòng, hết trí khôn,…. và hãy yêu anh em như chính mình.

Đó là chìa khoá để mở ra sự sống đời đời. Con người bao thời nay vẫn loay hoay đi tìm phương thuốc trường sinh bất tử, nhưng họ đã thất bại. Phương thuốc Trường sinh bất tử, sự sống đời đời đã nằm sẵn trong Kinh Thánh mà ta chỉ còn đem ra thực hành mà thôi.

“NHƯNG NGƯỜI ĐÓ MUỐN BÀO CHỮA MÌNH, NÊN THƯA CÙNG CHÚA GIÊSU RẰNG: “NHƯNG AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

“NGƯỜI ĐÓ MUỐN BÀO CHỮA MÌNH”

Có nghĩa vị thông luật cảm thấy xấu hổ trước câu hỏi thử mà ông đã đưa ra, tưởng rằng Chúa Giêsu sẽ bị bắt bí, nhưng không ngờ chính ông phải trả lời câu hỏi đó. Ông muốn gỡ gạc lại bằng một câu hỏi khác : “AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”.

Đây cũng là câu hỏi khó, vì khi nói “Hãy yêu thương anh em như chính mình”, thì trước tiên phải xác định anh em mình là ai?

“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”

Người ta thường giới hạn anh em của tôi là những người trong gia đình, trong họ hàng, trong đoàn thể, trong công sở, nơi làm việc, trong học đường,…. Đối với người Do Thái, sách Lêvi còn xác định người thân cận của tôi là người cùng chủng tộc Do Thái (Lv 19, 34), sách Đệ Nhị Luật còn mở rộng ra các ngoại kiều trong xứ sở (Đnl 19,10).

Nhưng những định nghĩa này còn rất hạn hẹp, Chúa Giêsu đã mở rộng giới hạn đó ra bằng một dụ ngôn, mà ta gọi là DỤ NGÔN NGƯỜI SAMARIA NHÂN HẬU”

CHÚA GIÊSU NÓI TIẾP:

“MỒT NGƯỜI ĐI TỪ GIÊRUSALEM XUỐNG GIÊRICÔ, VÀ RƠI VÀO TAY BỌN CƯỚP; CHÚNG BÓC LỘT NGƯỜI ẤY, ĐÁNH NHỪ TỬ RỒI BỎ ĐI, ĐỂ NGƯỜI ẤY NỬA SỐNG NỬA CHẾT.

Con đường từ Giêrusalem xuống Giêricô dài khoảng 27, 7 km, đi qua vùng sa mạc và đá lởm chởm. Con đường này thời Chúa Giêsu nổi tiếng trộm cướp. Bọn cướp thường ẩn nấp ở đây để cướp hành lý của khách bộ hành. Như vậy dụ ngôn Chúa Giêsu đưa ra rất sát thực tế chứ không phải tưởng tượng. Chúa Giêsu đưa ra dụ ngôn này để cho vị thông luật hiểu thế nào: “Ai là anh em của tôi”. Nhân vật trong dụ ngôn là một người bất hạnh rơi vào tay bọp cướp. Chúng đã ra tay quá tàn ác, không những chúng đã cướp hết hành lý mà còn đánh người đó nhừ tử nửa sống nửa chết, có nghĩa muốn cướp luôn mạng sống để phi tang.

Chúa Giêsu đang đi về Giêrusalem theo hướng ngược lại. Ngài sẽ bị người ta đánh đòn và giết chết, treo trên thập giá.

Như vậy, nhân vật trong dụ ngôn chính là hình ảnh của Chúa Giêsu sau này.

TÌNH CỜ MỘT TƯ TẾ CŨNG ĐI QUA ĐƯỜNG ĐÓ, TRÔNG THẤY NẠN NHÂN, ÔNG LIỀN ĐI QUA. CŨNG VẬY, MỘT TRỢ TẾ KHI ĐI ĐẾN ĐÓ, TRÔNG THẤY NẠN NHÂN, CŨNG ĐI QUA.

Dụ ngôn tường thuật tiếp, có một tư tế đi ngang qua đó, thấy nạn nhân liền bỏ mặc đi qua. Tại sao ông lại vô cảm bỏ đi, Luca không nói rõ, có thể vị tư tế này đang vội lên Đền Giêrusalem để thi hành phận sự tư tế. Cái lý do này xem ra cũng không thoả đáng, ông là một tư tế, ắt hẳn ông phải hiểu luật yêu thương hơn ai hết.

Tiếp đến Chúa Giêsu cũng kể thêm một vị trợ tế cũng đi qua cũng trông thấy nạn nhân nhưng vẫn nhắm mắt làm ngơ. Sự vô cảm thật khó hiểu. Đó cũng là sự vô cảm của con người thời nay. Thử hỏi có mấy người biết dừng xe lại để giúp đỡ người bị bất hạnh. Có thể người ta sợ rắc rối, phiền toái và có khi còn sợ bị ăn vạ.

NHƯNG MỘT NGƯỜI XỨ SAMARIA ĐI ĐƯỜNG ĐẾN GẦN NGƯỜI ẤY, TRÔNG THẤY VÀ ĐỘNG LÒNG THƯƠNG.

Dụ ngôn Chúa Giêsu đưa ra sẽ làm cho người Do Thái nóng mặt và tự ái. Tại sao không là người khác mà là vị tư tế là người mà ai cũng kính trọng. Chúa Giêsu muốn làm nổi bật nhân vật thứ ba là người xứ Samaria nhân hậu, ông ta là dân ngoại.

Chúa Giêsu có thiên vị quá không?

Thưa không, vì Ngài đang muốn trả lời cho câu hỏi của vị thông luật: “Ai là anh em tôi”.

Chúa Giêsu dùng người Samaria này để mở rộng quan niệm hẹp hòi của người Do Thái, người dân ngoại này bị người Do Thái khinh miệt thì nay lại được đề cao. Luca nói: “ĐẾN GẦN NGƯỜI ẤY, TRÔNG THẤY VÀ ĐỘNG LÒNG THƯƠNG”.

Động lòng thương là cụm từ diễn tả lòng thương xót của Thiên Chúa. Khi người Samaria động lòng thương, ông ta đã thương xót người bị nạn cũng bằng tình yêu Thiên Chúa nên ông ta cũng xứng đáng là con cái Ngài.

NGƯỜI ĐÓ LẠI GẦN, BĂNG BÓ NHỮNG VẾT THƯƠNG, XỨC DẦU VÀ RƯỢU, RỒI ĐỠ NẠN NHÂN LÊN LỪA MÌNH, ĐƯA VỀ QUÁN TRỌ SĂN SÓC. HÔM SAU, LẤY RA HAI QUAN TIỀN, ÔNG TRAO CHO CHỦ QUÁN MÀ BẢO RẰNG: ‘ÔNG HÃY SĂN SÓC NGƯỜI ẤY VÀ NGOÀI RA, CÒN TỐN PHÍ HƠN BAO NHIÊU, KHI TRỞ VỀ, TÔI SẼ TRẢ LẠI ÔNG’.

Chúa Giêsu đã mô tả những việc người Samaria làm cho nạn nhân, như vậy việc “động lòng thương” đã được cụ thể hoá bằng hành động”. Ông chấp nhận tất cả để dành cho nạn nhân sự săn sóc tốt nhất, không ngại tốn kém về thời gian và tiền của. Đó là đức bác ái đã được cụ thể bằng hành động.

“THEO ÔNG NGHĨ, AI TRONG BA NGƯỜI ĐÓ LÀ ANH EM CỦA NGƯỜI BỊ RƠI VÀO TAY BỌN CƯỚP?”

Chúa Giêsu đã kết thúc dụ ngôn bằng một câu hỏi cho người thông luật. Nhưng trong câu hỏi của Chúa Giêsu có gì đó hơi khó hiểu so với câu hỏi: “Ai là anh em của tôi”. “Tôi” ở đây là vị trí của người bị rơi vào tay bọn cướp. Chúa Giêsu muốn nói rằng: Anh em của tôi không phải là người mà tôi đã giúp đỡ, cho cái này, cái kia, mà là người đã giúp tôi trong cơn khốn đốn.

Đó là quan niệm anh em theo nghĩa chủ động. Hiểu theo nghĩa đó mọi người đều có thể trở thành anh em của tôi ngay cả khi không cùng tín ngưỡng, không cùng quan niệm chính trị,… Chúa Giêsu đã đưa quan niệm về anh em đi rất xa.

NGƯỜI THÔNG LUẬT TRẢ LỜI: “KẺ ĐÃ TỎ LÒNG THƯƠNG XÓT VỚI NGƯỜI ẤY”. VÀ CHÚA GIÊSU BẢO ÔNG: “ÔNG CŨNG HÃY ĐI VÀ LÀM NHƯ VẬY”.

Một lần nữa ông thông thông luật đã trả lời đúng câu hỏi của Chúa Giêsu. Có lẽ câu hỏi không khó để trả lời.

Nhưng cái khó ở đây chính là: “”ÔNG CŨNG HÃY ĐI VÀ LÀM NHƯ VẬY”

Vấn đề là tôi có muốn trở thành anh em với người khác không. Chúa Giêsu khuyên người thông luật cũng là khuyên chúng ta: “Hãy đi và làm như vậy”, Có nghĩa ta hãy biết giúp đỡ những người khốn đốn đang cần đến chúng ta. Chúng ta đừng so đó tính toán trong nghĩa cử bác ái đó. Cuối cùng mọi người sẽ là anh em của tôi.

Tóm lại:

Người thông luật đặt câu hỏi: “Tôi phải làm gì để được sự sống đời đời. Chúa Giê-su lại trả lời bằng một câu chuyện minh hoạ sống động về lòng thương xót của một người xứ Samari:

Anh ta gặp kẻ bị lâm nạn giữa đường, anh hành động rất thuần thục, rất chính xác và nhanh nhẹn cho người bị nạn, như thể anh vẫn làm chuyện này một cách bình thường trong đời sống thường ngày của anh. Anh chẳng cần lý luận: “Ai là anh em của tôi?”

Tâm hồn nhạy cảm thúc đẩy xăn tay áo lên và hành động ngay một cách chính xác. Tình yêu không phân tích, không lý thuyết suông, nhưng luôn đi bước trước và thể hiện bằng việc làm cụ thể. Đó cũng là câu trả lời của Chúa: “Hãy đi và làm như vậy.”

Lạy Chúa, giữa bộn bề của cuộc sống, con mải lo cho những bận tâm của mình nên dễ quên mất người anh em bên cạnh con đang cần được quan tâm chia sẻ. Xin cho con biết “nhín” một ít thời gian, một ít của cải, hay là chỉ là những quan tâm nho nhỏ để con học từ Thầy bài học: Hãy dám làm chứ đừng chỉ dám nói.

Amen.
____________________________
Giuse Vĩnh Tâm.