“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”
BÀI ÄỌC I: Änl 30, 10-14
“Lá»i ở sát bên các ngươi, để các ngươi thá»±c thi”.
TrÃch sách Äệ Nhị Luáºt.
Môsê nói cùng dân chúng rằng: “Nếu các ngươi nghe tiếng Chúa là Thiên Chúa các ngươi, hãy tuân giữ các giá»›i răn và huấn thị cá»§a Ngưá»i đã được ghi chép trong sách Luáºt nà y, hãy trở vá» cùng Chúa là Thiên Chúa các ngươi hết lòng và hết linh hồn các ngươi. Thánh chỉ ta truyá»n cho các ngươi hôm nay không quá khó khăn cÅ©ng không quá sức các ngươi. Nó không phải ở đâu trên trá»i, để các ngươi có thể nói: ‘Ai trong chúng tôi có thể lên trá»i mang luáºt xuống giảng cho chúng tôi nghe để chúng tôi thá»±c hà nh được?’ Nó cÅ©ng không phải ở bên kia biển, để các ngươi viện lẽ nói rằng: ‘Ai trong chúng tôi có thể vượt biển, và mang nó vá» cho chúng tôi, để chúng tôi được nghe và thá»±c hà nh Ä‘iá»u đã truyá»n dạy?’ Nhưng lá»i ở sát bên các ngươi, nÆ¡i miệng các ngươi, trong lòng các ngươi, để các ngươi thá»±c thi”.
Äó là lá»i Chúa.
ÄÃP CA: Tv 68, 14 và 17. 30-31. 33-34. 36ab và 37
Äáp: Các bạn khiêm cung, các bạn tìm kiếm Chúa, lòng các bạn hãy hồi sinh (c. 33).
Xướng:
1) Lạy Chúa, con dâng lá»i nguyện cầu lên Chúa, ôi Thiên Chúa, đây là lúc biểu lá»™ tình thương. Xin nháºm lá»i con theo lượng cả đức từ bi, theo Æ¡n phù trợ trung thành cá»§a Chúa. Lạy Chúa, xin nháºm lá»i con vì lòng khoan nhân trắc ẩn, theo lượng cả đức từ bi, xin nhìn đến tấm thân con. – Äáp.
2) Phần con, con Ä‘au khổ cÆ¡ hàn, lạy Chúa, xin gia ân phù trợ bảo toàn thân con. Con sẽ xướng bài ca ngợi khen danh Chúa, và con sẽ chúc tụng Ngài vá»›i bài tri ân. – Äáp.
3) Các bạn khiêm cung, hãy nhìn coi và hoan hỉ, các bạn tìm kiếm Chúa, lòng các bạn hãy hồi sinh: vì Chúa nghe những ngưá»i cÆ¡ khổ và không chê bá» con dân cá»§a Ngưá»i bị bắt cầm tù. – Äáp.
4) Vì Thiên Chúa sẽ cứu độ Sion, Ngưá»i sẽ tái thiết thành trì cá»§a GiuÄ‘a, con cháu cá»§a bầy tôi Chúa sẽ thừa hưởng đất này, và tại đây những ngưá»i yêu danh Chúa sẽ định cư. – Äáp.
BÀI ÄỌC II: Cl 1, 15-20
“Má»i váºt đã được tạo thành nhá» Ngưá»i và trong Ngưá»i”.
TrÃch thư Thánh Phaolô Tông đồ gá»i tÃn hữu Côlôxê.
Äức Giêsu Kitô là hình ảnh cá»§a Thiên Chúa vô hình, là trưởng tá» má»i tạo váºt; vì trong Ngưá»i muôn loà i trên trá»i dưới đất đã được tác thà nh, má»i váºt hữu hình và vô hình, dù là các Bệ thần hay Quản thần, dù là Chá»§ thần hay Quyá»n thần: Má»i váºt đã được tạo thà nh nhá» Ngưá»i và trong Ngưá»i. Và Ngưá»i có trước má»i loà i và má»i loà i tồn tại trong Ngưá»i. Ngưá»i là đầu thân thể tức là Há»™i thánh, là nguyên thuá»· và là trưởng tá» giữa kẻ chết, để Ngưá»i là m bá chá»§ má»i loà i. Vì chưng, Thiên Chúa đã muốn đặt tất cả viên mãn nÆ¡i Ngưá»i. và Thiên Chúa đã giao hoà vạn váºt nhá» Ngưá»i và vì Ngưá»i; nhá» máu Ngưá»i đổ ra trên tháºp giá, Thiên Chúa ban hoà bình trên trá»i dưới đất.
Äó là lá»i Chúa.
ALLELUIA: Lc 19, 38
Alleluia, alleluia! – Chúc tụng Äức Vua, Äấng nhân danh Chúa mà đến, bình an trên trá»i và vinh quang trên các tầng trá»i. – Alleluia.
PHÚC ÂM: Lc 10, 25-37
“Ai là anh em cá»§a tôi?”
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.
Khi ấy, có má»™t ngưá»i thông luáºt đứng dáºy há»i thá» Chúa Giêsu rằng: “Thưa Thầy, tôi phải là m gì để được sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i”. Ngưá»i nói vá»›i ông: “Trong Lá» luáºt đã chép như thế nà o? Ông Ä‘á»c thấy gì trong đó?” Ông trả lá»i: “Ngươi hãy yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi hết lòng, hết linh hồn, hết sức và hết trà khôn ngươi, và hãy thương mến anh em như chÃnh mình”. Chúa Giêsu nói: “Ông đã trả lá»i đúng, hãy là m như váºy và ông sẽ được sống”. Nhưng ngưá»i đó muốn bà o chữa mình, nên thưa cùng Chúa Giêsu rằng: “Nhưng ai là anh em cá»§a tôi?” Chúa Giêsu nói tiếp:
“Má»™t ngưá»i Ä‘i từ Giêrusalem xuống Giêricô, và rÆ¡i và o tay bá»n cướp; chúng bóc lá»™t ngưá»i ấy, đánh nhừ tá» rồi bá» Ä‘i, để ngưá»i ấy ná»a sống ná»a chết. Tình cá» má»™t tư tế cÅ©ng Ä‘i qua đưá»ng đó, trông thấy nạn nhân, ông liá»n Ä‘i qua. CÅ©ng váºy, má»™t trợ tế khi Ä‘i đến đó, trông thấy nạn nhân, cÅ©ng Ä‘i qua. Nhưng má»™t ngưá»i xứ Samaria Ä‘i đưá»ng đến gần ngưá»i ấy, trông thấy và động lòng thương. Ngưá»i đó lại gần, băng bó những vết thương, xức dầu và rượu, rồi đỡ nạn nhân lên lừa mình, đưa vá» quán trá» săn sóc. Hôm sau, lấy ra hai quan tiá»n, ông trao cho chá»§ quán mà bảo rằng: ‘Ông hãy săn sóc ngưá»i ấy và ngoà i ra, còn tốn phà hÆ¡n bao nhiêu, khi trở vá», tôi sẽ trả lại ông’. Theo ông nghÄ©, ai trong ba ngưá»i đó là anh em cá»§a ngưá»i bị rÆ¡i và o tay bá»n cướp?” Ngưá»i thông luáºt trả lá»i: “Kẻ đã tá» lòng thương xót vá»›i ngưá»i ấy”. Và Chúa Giêsu bảo ông: “Ông cÅ©ng hãy Ä‘i và là m như váºy”.
Äó là lá»i Chúa
______________________________________
I/. BÀI SUY NIỆM (Lc 10, 25-37)
“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”
Hôm nay Chúa nháºt XV Thưá»ng niên năm C, phụng vụ đưa chúng ta đến Bà i Tin mừng rất hay và rất kinh Ä‘iển cá»§a Thánh sá» Luca.
Ta nên nhá»› Chúa Giêsu và các môn đệ Ä‘ang trên đưá»ng tiến vá» Giêrusalem để bước và o cuá»™c thương khó và Luca nhấn mạnh Chúa Ä‘i vá»›i má»™t sá»± cương quyết.
Nhưng không vì sự cương quyết mà Ngà i đi một cách vội vã. Trái lại Chúa đi đến đâu, Ngà i giảng dạy loan báo Tin mừng đến đó.
Có má»™t câu há»i rất hay trong Bà i Tin mừng hôm nay, đó là :
“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”
Ai là anh em cá»§a tôi là má»™t câu há»i quá dá»…. Ai là anh em cá»§a tôi mà tôi không biết sao? Nhưng tháºt ra trả lá»i câu há»i nà y không dá»… chút nà o. Nếu dá»… thì đã chẳng có Bà i Tin mừng hôm nay.
Nhưng để dẫn và o câu há»i nà y, thì có má»™t câu há»i khác mà Chúa phải giải quyết. Luca viết:
“Khi ấy, có má»™t ngưá»i thông luáºt đứng dáºy há»i thá» Chúa Giêsu rằng: “Thưa Thầy, tôi phải là m gì để được sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i”.
Có nghĩa Bà i Tin mừng hôm nay được đặt trong bối cảnh của một buổi giảng dạy.
Vị thông luáºt đã há»i thá» Chúa:
“THƯA THẦY, TÔI PHẢI LÀM GÃŒ ÄỂ ÄÆ¯á»¢C Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜI”
Có 2 vấn đỠđược đặt ra trong câu há»i nà y:
1/. Vấn đỠthứ nhất: Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜI
“Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜIâ€, là cái gì cao quý, nó quý giá hÆ¡n tất cả má»i giá trị cuá»™c Ä‘á»i đến ná»—i ai cÅ©ng khao khát và muốn có nó.
Trong thâm tâm má»—i ngưá»i ai cÅ©ng ao ước được sống mãi, không phải chết, có nghÄ©a được trưá»ng sinh bất tá».
ChÃnh vì được sống Ä‘á»i Ä‘á»i má»›i là m cho cuá»™c sống nà y có ý nghÄ©a và đáng sống. Nếu con ngưá»i phải chết thì bao ná»— lá»±c, bao cố gắng cá»§a con ngưá»i lo vun đắp cho cuá»™c sống nà y sẽ hóa ra vô Ãch. Cố gắng là m gì, ná»— lá»±c là m gì để rồi cuối cùng chỉ là con số không tròn trÄ©nh.
Khát vá»ng trưá»ng sinh bất tá», được sống mãi không phải chết, là khát vá»ng muôn thưở.
Như váºy cụm từ “Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜI†được nổi báºt trong câu há»i cá»§a vị thông luáºt.
2/. Vấn đỠthứ hai: “TÔI PHẢI LÀM GÃŒ?â€
TÔI PHẢI LÀM GÃŒ bây giá».
Khoa há»c, y há»c, văn minh cá»§a con ngưá»i sẽ không thể giải đáp cho câu há»i nà y, vì má»i ná»— lá»±c cá»§a con ngưá»i cố gắng kéo dà i sá»± sống từ trước đến nay đã thất bại.
Con ngưá»i Ä‘á»u phải tuân theo qui luáºt tá»± nhiên: Sinh lão bệnh tá». Có sinh ắt có tá», có khởi đầu ắt phải có kết thúc. Con ngưá»i không thể kéo dà i Ä‘á»i mình ra cho dù chỉ má»™t phút. Khi đến giỠđã định, má»i ngưá»i phải nhắm mắt xuôi tay từ giã cuá»™c Ä‘á»i.
Như váºy vấn đỠ“TÔI PHẢI LÀM GÃŒ?†ta không thể tìm được lá»i giải đáp từ khoa há»c, y há»c.
Chúa Giêsu nhìn vị thông luáºt mà tá»™i nghiệp cho ông, mặc dù Chúa biết rõ đây là câu há»i ông muốn thá» Ngà i.
Chúa cÅ©ng cho ông má»™t lá»i giải đáp. Luca đã ghi tiếp cuá»™c đối thoại như sau:
“Ngưá»i nói vá»›i ông: “Trong Lá» luáºt đã chép như thế nà o? Ông Ä‘á»c thấy gì trong đó?” Ông trả lá»i: “Ngươi hãy yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi hết lòng, hết linh hồn, hết sức và hết trà khôn ngươi, và hãy thương mến anh em như chÃnh mình”. Chúa Giêsu nói: “Ông đã trả lá»i đúng, hãy là m như váºy và ông sẽ được sống”.
“HÃY LÀM NHƯ VẬY VÀ ÔNG SẼ ÄÆ¯á»¢C Sá»NGâ€
Có nghÄ©a Chúa cÅ©ng xác định: “MẾN CHÚA – YÊU NGƯỜI†chÃnh là chìa khóa giải quyết cho vấn Ä‘á» â€œÄÆ¯á»¢C Sá»NG ÄỜI ÄỜIâ€.
Nhưng sá»± sống ở đây Chúa muốn nhấn mạnh đến Sá»° Sá»NG THẦN LINH, chứ không phải sá»± sống thể lý, vì sá»± sống thể lý phải tuân theo qui luáºt Sinh lão bệnh tá».
Sự sống ở đây phải hiểu là sự sống mai sau, bên kia cái chết.
Chỉ những ai thá»±c hiện Giá»›i răn “MẾN CHÚA – YÊU NGƯỜI†ở Ä‘á»i nà y, thì sau cái chết há» má»›i được và o Nước Trá»i và má»›i có được Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜI.
Ta thấy cuá»™c đối thoại giữa Chúa và vị thông luáºt diá»…n ra ở bình diện tá»± nhiên, nhưng câu trả lá»i lại nằm ở bình diện siêu nhiên, tâm linh.
Nhưng ta thấy vị thông luáºt nà y có cái gì đó không bình thưá»ng.
Mở đầu Bà i Tin mừng, Luca viết: “có má»™t ngưá»i thông luáºt đứng dáºy HỎI THỬ Chúa Giêsuâ€.
Sau khi được Chúa Giêsu trả lá»i, Luca viết: “Nhưng ngưá»i đó MUá»N BÀO CHá»®A MÃŒNHâ€.
Äầu tiên ông muốn há»i thá» Chúa, xem sá»± hiểu biết Chúa tá»›i đâu. Sau khi được Chúa giải đáp thá»a đáng thì ông lại muốn bà o chữa mình.
Ông muốn bà o chữa cái gì ?
Thưa vì câu Chúa nói mà ông cảm thấy ngượng:
“ÔNG HÃY LÀM NHƯ VẬY VÀ ÔNG SẼ ÄÆ¯á»¢C Sá»NGâ€.
Ông thấy gượng vì có lẽ ông chưa sống được như câu nói của ông.
Äể chữa ngượng, ông bèn đặt ra cho Chúa má»™t câu há»i khác:
“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”
Câu há»i nà y má»›i xem tưởng là dá»…, nhưng nó cÅ©ng đủ độ khó để Chúa phải đưa ra má»™t dụ ngôn kinh Ä‘iển, đó là DỤ NGÔN NGƯỜI SAMARIA NHÂN HẬU.
“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”
DÄ© nhiên đó phải là ngưá»i cùng cha mẹ vá»›i tôi, ngưá»i trong há» hà ng thân tá»™c cá»§a tôi, ngưá»i cùng là m việc vá»›i tôi trong công sở, cùng há»c trong trưá»ng há»c, cùng là ng xóm hay cùng quê hương, cùng dân tá»™c vá»›i tôi,… đó là má»™t quan niệm rất phổ biến, chÃnh ngưá»i Do Thái cÅ©ng quan niệm như váºy.
Nhưng trả lá»i câu há»i “AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?” không thể đơn giản như váºy.
Chúa muốn mở rộng quan niệm ANH EM sang một phạm trù khác bao quát hơn qua DỤ NGÔN NGƯỜI SAMARIA NHÂN HẬU.
Mở đầu dụ ngôn, Chúa giới thiệu bối cảnh:
“Má»™t ngưá»i Ä‘i từ Giêrusalem xuống Giêricô, và rÆ¡i và o tay bá»n cướp; chúng bóc lá»™t ngưá»i ấy, đánh nhừ tá» rồi bá» Ä‘i, để ngưá»i ấy ná»a sống ná»a chếtâ€.
Äiá»u rất rất phù hợp vá»›i thá»±c tế, thá»i đó con đưá»ng nà y ai cÅ©ng sợ và muốn tránh. Thế mà Chúa sau nà y phải Ä‘i qua Giêricô để lên Giêrusalem.
Sau đó, Chúa đưa ra cách đối xá» vá»›i nạn nhân cá»§a 3 loại ngưá»i:
1/. “Tình cá» má»™t TƯ TẾ cÅ©ng Ä‘i qua đưá»ng đó, trông thấy nạn nhân, ông liá»n Ä‘i qua.
2/. CÅ©ng váºy, má»™t TRỢ TẾ khi Ä‘i đến đó, trông thấy nạn nhân, cÅ©ng Ä‘i qua.
3/. Nhưng má»™t ngưá»i xứ SAMARIA Ä‘i đưá»ng đến gần ngưá»i ấy, trông thấy và động lòng thương. Ngưá»i đó lại gần, băng bó những vết thương, xức dầu và rượu, rồi đỡ nạn nhân lên lừa mình, đưa vá» quán trá» săn sóc. Hôm sau, lấy ra hai quan tiá»n, ông trao cho chá»§ quán mà bảo rằng: ‘Ông hãy săn sóc ngưá»i ấy và ngoà i ra, còn tốn phà hÆ¡n bao nhiêu, khi trở vá», tôi sẽ trả lại ông’.
Có 3 loại ngưá»i: Tư tế – Trợ tế (Lêvi) – ngưá»i Samaria.
Có lẽ ngưá»i bị nạn là má»™t ngưá»i Do Thái, đồng hương vá»›i Thầy Tư tế và trợ tế, nhưng là kẻ thù vá»›i ngưá»i Samaria.
“CŨNG ÄI QUAâ€
là thái độ vô cảm rất rõ nét. Có phải vì tâm hồn hỠquá chai cứng hay vì sợ trễ giỠlên Giêrusalem lo việc tế tự. Ta không biết.
Thái độ của Thầy Tư tế và trợ tế là thái độ VÔ CẢM, trông thấy nạn nhân đà nh nhắm mắt bước đi mà không đoái hoà i tới.
Äối vá»›i thầy tư tế và trợ tế, trung thà nh vá»›i Lá» Luáºt cÅ©, thì “ngưá»i thân cáºn †là gia đình, hà ng xóm láng giá»ng, là bạn bè thân thÃch, ngưá»i đồng đạo, các đồng nghiệp. Tuyệt nhiên không phải là những ngưá»i xa lạ, ngoại bang, cà ng không phải là những kẻ thù địch… Vì thế, hỠđã tránh qua má»™t bên, tiếp tục bước Ä‘i, mà không quan tâm gì đến ngưá»i bị nạn Ä‘ang ná»a sống ná»a chết bên đưá»ng
Thái độ vô cảm chÃnh là thái độ và cám dá»— mà ngay chÃnh thá»i đại hôm nay ta cÅ©ng bắt gặp.
“TRÃNH SANG BÊN KIA ÄÆ¯á»œNGâ€
là cám dá»— không phải chỉ cá»§a thầy tư tế hay thầy Lê-vi, mà cÅ©ng có thể là cám dá»— cho chÃnh chúng ta khi ta dá»ng dưng trước những ngưá»i lâm cảnh khốn cùng vì cho rằng mình không có bổn pháºn giúp ngưá»i xa lạ hay không thân thiết vá»›i mình.
Lá»i Chúa hôm nay má»i gá»i ta thay đổi lại thái độ: khi giúp đỡ chia sẻ vá»›i ai đó bằng lá»i nói hay việc là m bác ái, ta là m cho ngưá»i ấy trở nên ngưá»i thân cáºn vá»›i ta.
Còn thái độ cá»§a ngưá»i Samaritanô đã được Chúa khen ngợi.
Hôm nay, Chúa nói vá»›i chúng ta : “Hãy Ä‘i và là m y như váºy” (Lc 10,37), là m như ngưá»i Samaritanô đã là m. Tất cả chúng ta phải tiếp tục nhiệm vụ cá»§a ngưá»i Samaritanô nhân háºu bên cạnh những ngưá»i chúng ta gặp và chân thà nh giúp đỡ, băng bó các vết thương thể xác và tinh thần cho há», những vết thương lòng, nghèo đói, ốm Ä‘au, bệnh táºt, cô đơn và chết chóc… Äừng ngồi đặt vấn Ä‘á»: “Ai là anh em tôi? “, nhưng hãy Ä‘i và tá» ra mình là anh em cá»§a má»i ngưá»i.
Äối vá»›i Chúa Giêsu, câu há»i trên đây “AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?â€
lại trở thà nh câu há»i ngược lại: “ Ai đã tá» ra là ngưá»i thân cáºn vá»›i kẻ bị rÆ¡i và o tay bá»n cướp ?
Phải chăng chÃnh là ngưá»i đã thá»±c thi lòng thương xót vá»›i ngưá»i bị cướp? Phải chăng chÃnh là ngưá»i đã ra tay cứu giúp, nâng đỡ kẻ Ä‘ang gặp khó khăn, khốn khổ? Phải chăng chÃnh là ngưá»i đã trở nên gần gÅ©i thá»±c sá»± vá»›i ngưá»i Ä‘ang cần được giúp đỡ ?
Các bà i Ä‘á»c Lá»i Chúa hôm nay táºp trung trong việc tìm ra con ngưá»i phải là m gì để đạt được cuá»™c sống Ä‘á»i Ä‘á»i.
TRONG BÀI ÄỌC I TrÃch sách Äệ Nhị Luáºt, trong Sách Äệ Nhị Luáºt, Môsê đã dạy cho con cái Israel là phải: “nghe và giữ những mệnh lệnh và thánh chỉ Ngưá»i ghi trong sách Luáºt… và trở vá» vá»›i Äức Chúa, Thiên Chúa cá»§a anh em, hết lòng hết dạ.â€
TRONG BÀI ÄỌC II TrÃch thư Thánh Phaolô Tông đồ gá»i tÃn hữu Côlôxê, tác giả Thư Côlôxê khuyên phải tin và o Chúa Giêsu, vì “nhá» máu Ngưá»i đổ ra trên tháºp giá, Thiên Chúa đã Ä‘em lại bình an cho má»i loà i dưới đất và muôn váºt trên trá»i.â€
TRONG BÀI TIN MỪNG theo thánh Luca, Chúa Giêsu trả lá»i: “phải yêu mến Äức Chúa, Thiên Chúa cá»§a ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết sức lá»±c, và hết trà khôn ngươi, và yêu mến ngưá»i thân cáºn như chÃnh mình.†Ngà i cÅ©ng đưa má»™t và dụ cụ thể để chứng minh như thế nà o là yêu ngưá»i Ä‘Ãch thá»±c.
Kitô hữu chúng ta hôm nay đối diện vá»›i Lá»i Chúa, ta cÅ©ng phải thay đổi quan niệm cá»§a mình vỠ“Ai là anh em cá»§a tôi?â€.
Ta đừng quá câu nệ và o sách vở, và o thói quen, và o phong tục, coi những ngưá»i thân cáºn vá»›i mình, liên hệ vá»›i mình má»›i là anh em cá»§a tôi, mà ta phải mở rá»™ng quan niệm vá» anh em, đó là những ngưá»i xa lạ, những ngưá»i thiếu thốn, khó khăn, khốn đốn Ä‘ang mong chá» ta giúp đỡ..
Có như váºy ta má»›i có được Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜI.
Với một vài suy niệm ngắn ngủi trên, chúng ta cùng nhau bước vào Bài Tin mừng:
___________________________________
II/. BÀI CHIA SẺ (Lc 10, 25-37)
“KHI ẤY, CÓ MỘT NGƯỜI THÔNG LUẬT ÄỨNG DẬY HỎI THỬ CHÚA GIÊSU RẰNG: “THƯA THẦY, TÔI PHẢI LÀM GÃŒ ÄỂ ÄÆ¯á»¢C Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜI”.
Luca mở đầu Bà i Tin mừng hôm nay bằng má»™t câu há»i. Câu há»i nà y được má»™t ngưá»i thông luáºt há»i thá» Chúa Giêsu. Tại sao ngưá»i nà y lại há»i thá» Ngà i như váºy?
Thưa vì câu há»i ông ta đưa ra là má»™t câu há»i lá»›n, đúng hÆ¡n là câu há»i hóc búa: “THƯA THẦY, TÔI PHẢI LÀM GÃŒ ÄỂ ÄÆ¯á»¢C Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜI†mà không dá»… đưa ra câu trả lá»i xác đáng.
Trong câu há»i đã bao hà m 3 vấn Ä‘á»:
+ à thức vá» cuá»™c sống nà y. Cuá»™c Ä‘á»i nà y tạm bợ và chóng qua, sẽ có ngà y chấm dứt. Sẽ đến lúc ta phải từ bá» tất cả để ra Ä‘i: tiá»n tà i, danh vá»ng , sá»± nghiệp,… bao cố gắng, ná»— lá»±c để kéo dà i cuá»™c sống nà y sẽ vô Ãch. Nó tháºt phi lý.
+ à thức vá» sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i mặc dù chưa ai nhìn thấy và trải nghiệm, nhưng ai cÅ©ng tin rằng nó có tháºt, vì nó đáp ứng khát vá»ng cá»§a con ngưá»i qua má»i thá»i đại là trưá»ng sinh bất tá». Ai cÅ©ng ao ước mình được sống mãi. Nhưng cuá»™c sống đó ở đâu? Chắc chắn nó phải nằm bên kia sá»± chết, chứ không phải ở Ä‘á»i nà y. Chết là cá»a ngõ đưa ta và o cuá»™c sống trưá»ng sinh. Bao lâu ta còn sống, ta chưa thể có kinh nghiệm vá» nó.
+ Vấn đỠthứ ba: Là kỹ thuáºt, ta phải là m gì để được sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i đó.
Vá»›i những vấn đỠnà y, câu há»i mà vị thông luáºt đưa ra, ngưá»i bình thưá»ng không thể trả lá»i được, nên ngưá»i nà y má»›i Ä‘em ra há»i Chúa Giêsu để thá» Ngà i.
“NGƯỜI NÓI VỚI ÔNG: “TRONG LỀ LUẬT Äà CHÉP NHƯ THẾ NÀO? ÔNG ÄỌC THẤY GÃŒ TRONG ÄÓ?”
Cách ứng xá» cá»§a Chúa Giêsu vẫn váºy, trước những câu há»i mà đối phương đưa ra cho dù có ác ý hay thà nh ý. Ngà i cÅ©ng không trả lá»i trá»±c tiếp, thay và o đó Chúa sẽ đặt má»™t câu há»i để ngưá»i kia tá»± ý thức câu mình đã há»i, tá»± suy nghÄ© vấn nạn mình đã đặt ra và tá»± tìm ra câu trả lá»i.
Vì đây là ngưá»i thông luáºt, nên Chúa sẽ dùng chÃnh sách Luáºt để há»i: “TRONG LỀ LUẬT Äà CHÉP NHƯ THẾ NÀO? ÔNG ÄỌC THẤY GÃŒ TRONG ÄÓ?”
Chúa Giêsu ngầm nói cho vị thông luáºt nà y hiểu: Sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i và là m sao để có sá»± sống đó không còn là vấn đỠbà máºt mà con ngưá»i không biết, vì nó đã được xác định trong Cá»±u Ước rồi. Vấn đỠông có Ä‘á»c thấy nó không?
Thánh Kinh là Sách được Thiên Chúa viết ra qua sá»± linh ứng các tác giả. Thánh Kinh đã mạc khải trá»n vẹn vá» Thiên Chúa, vá» con ngưá»i, vá» sá»± sống nà y và sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Nếu má»™t ngưá»i coi thưá»ng Thánh Kinh mà chỉ tìm lá»i giải đáp nÆ¡i con ngưá»i, tìm lá»i giải đáp nÆ¡i các triết gia, ắt há» sẽ bị lầm đưá»ng lạc lối. Ai yêu mến Thánh Kinh và hằng suy niệm Lá»i Chúa, ngưá»i đó sẽ tìm thấy chìa khoá cho cuá»™c Ä‘á»i mình.
“ÔNG TRẢ LỜI: “NGÆ¯Æ I HÃY YÊU MẾN CHÚA LÀ THIÊN CHÚA NGÆ¯Æ I HẾT LÃ’NG, HẾT LINH Há»’N, HẾT SỨC VÀ HẾT TRà KHÔN NGÆ¯Æ I, VÀ HÃY THÆ¯Æ NG MẾN ANH EM NHƯ CHÃNH MÃŒNH”.
Trước tiên, vị thông luáºt trÃch má»™t câu trong sách Äệ Nhị Luáºt (Änl 6,5). Äây là phần mở đầu cá»§a kinh Shema, tức là lá»i tuyên xưng đức tin mà ngưá»i Do Thái Ä‘á»c má»—i ngà y hai lần.
Như váºy, muốn có sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i, ta hãy “yêu mến Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết sức và hết trà khôn ngươiâ€. Bốn từ HẾT Ä‘i phÃa trước, ngụ ý rằng ta hãy yêu mến Thiên Chúa bằng trá»n con ngưá»i cá»§a ta, không còn phần nà o thuá»™c con ngưá»i cá»§a ta mà không quy hướng vá» Ngà i.
Trong Tân Ước, Chúa Giêsu cÅ©ng mạc khải rõ rà ng vá» sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Gioan viết: “sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i đó là há» nháºn biết Cha, Thiên Chúa duy nhất và chân tháºt, và nháºn biết Äấng Cha đã sai đến, là Giê-su Ki-tô†(Ga 17, 3).
Äó là mối tương quan vá»›i Thiên Chúa: TÆ¯Æ NG QUAN THEO CHIỀU DỌC.
Còn TÆ¯Æ NG QUAN THEO CHIỀU NGANG, mối tương quan vá»›i anh em đồng loại: “HÃY THÆ¯Æ NG MẾN ANH EM NHƯ CHÃNH MÃŒNHâ€.
Cá»±u Ước cÅ©ng xác định rõ rà ng mối tương quan đó, ta hãy “yêu mến anh em như chÃnh mìnhâ€. NHƯ CHÃNH MÃŒNH đã xác định trá»n vẹn mối tương quan đó. Ta yêu mình là m sao thì ta cÅ©ng yêu anh em như váºy. Chẳng ai ghét mình bao giá», ai cÅ©ng muốn được yêu thương, được tha thứ, ai cÅ©ng muốn mình được má»i ngưá»i chú ý, cÅ©ng muốn mình được hạnh phúc, váºy ta cÅ©ng phải yêu thương ngưá»i khác như váºy….
“CHÚA GIÊSU NÓI: “ÔNG Äà TRẢ LỜI ÄÚNG, HÃY LÀM NHƯ VẬY VÀ ÔNG SẼ ÄÆ¯á»¢C Sá»NGâ€
“ÔNG Äà TRẢ LỜI ÄÚNGâ€,
có nghÄ©a ông đã biết tất cả những Ä‘iá»u đó. Váºy tại sao ông còn há»i thá» Ngà i. Như váºy, chắc vị thông luáºt nà y còn ý gì khác chứ không đơn thuần là há»i thá», nhưng cho dù còn ý gì Ä‘i nữa, bây giá» nó đã được giải mã.
“HÃY LÀM NHƯ VẬYâ€
Trong câu trả lá»i, Chúa Giêsu nhấn mạnh đến việc thá»±c hà nh chứ không phải sá»± hiểu biết, vì hiểu biết mà không thá»±c hà nh thì có Ãch gì, cả dân ngoại cÅ©ng là m được như váºy. Há» chỉ cần bá» ra má»™t thá»i gian là có thể há»c thuá»™c cuốn Kinh Thánh.
Tôn giáo đâu phải là mớ kiến thức mà là vấn đỠsống.
“VÀ ÔNG SẼ ÄÆ¯á»¢C Sá»NGâ€.
Chỉ khi nà o ông thông luáºt thá»±c hà nh những Ä‘iá»u ông vừa phát biểu, ông sẽ có sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Như váºy, Chúa Giêsu đã trả lá»i cho ông thông luáºt câu há»i: “TÔI PHẢI LÀM GÃŒ ÄỂ ÄÆ¯á»¢C Sá»° Sá»NG ÄỜI ÄỜIâ€, đó là ông hãy thá»±c hà nh giá»›i răn: Yêu mến Thiên Chúa hết lòng, hết trà khôn,…. và hãy yêu anh em như chÃnh mình.
Äó là chìa khoá để mở ra sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Con ngưá»i bao thá»i nay vẫn loay hoay Ä‘i tìm phương thuốc trưá»ng sinh bất tá», nhưng hỠđã thất bại. Phương thuốc Trưá»ng sinh bất tá», sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i đã nằm sẵn trong Kinh Thánh mà ta chỉ còn Ä‘em ra thá»±c hà nh mà thôi.
“NHƯNG NGƯỜI ÄÓ MUá»N BÀO CHá»®A MÃŒNH, NÊN THƯA CÙNG CHÚA GIÊSU RẰNG: “NHƯNG AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”
“NGƯỜI ÄÓ MUá»N BÀO CHá»®A MÃŒNHâ€
Có nghÄ©a vị thông luáºt cảm thấy xấu hổ trước câu há»i thá» mà ông đã đưa ra, tưởng rằng Chúa Giêsu sẽ bị bắt bÃ, nhưng không ngá» chÃnh ông phải trả lá»i câu há»i đó. Ông muốn gỡ gạc lại bằng má»™t câu há»i khác : “AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?”.
Äây cÅ©ng là câu há»i khó, vì khi nói “Hãy yêu thương anh em như chÃnh mìnhâ€, thì trước tiên phải xác định anh em mình là ai?
“AI LÀ ANH EM CỦA TÔI?â€
Ngưá»i ta thưá»ng giá»›i hạn anh em cá»§a tôi là những ngưá»i trong gia đình, trong há» hà ng, trong Ä‘oà n thể, trong công sở, nÆ¡i là m việc, trong há»c đưá»ng,…. Äối vá»›i ngưá»i Do Thái, sách Lêvi còn xác định ngưá»i thân cáºn cá»§a tôi là ngưá»i cùng chá»§ng tá»™c Do Thái (Lv 19, 34), sách Äệ Nhị Luáºt còn mở rá»™ng ra các ngoại kiá»u trong xứ sở (Änl 19,10).
Nhưng những định nghÄ©a nà y còn rất hạn hẹp, Chúa Giêsu đã mở rá»™ng giá»›i hạn đó ra bằng má»™t dụ ngôn, mà ta gá»i là DỤ NGÔN NGƯỜI SAMARIA NHÂN HẬUâ€
CHÚA GIÊSU NÓI TIẾP:
“Má»’T NGƯỜI ÄI TỪ GIÊRUSALEM XUá»NG GIÊRICÔ, VÀ RÆ I VÀO TAY BỌN CƯỚP; CHÚNG BÓC LỘT NGƯỜI ẤY, ÄÃNH NHỪ TỬ Rá»’I BỎ ÄI, ÄỂ NGƯỜI ẤY NỬA Sá»NG NỬA CHẾT.
Con đưá»ng từ Giêrusalem xuống Giêricô dà i khoảng 27, 7 km, Ä‘i qua vùng sa mạc và đá lởm chởm. Con đưá»ng nà y thá»i Chúa Giêsu nổi tiếng trá»™m cướp. Bá»n cướp thưá»ng ẩn nấp ở đây để cướp hà nh lý cá»§a khách bá»™ hà nh. Như váºy dụ ngôn Chúa Giêsu đưa ra rất sát thá»±c tế chứ không phải tưởng tượng. Chúa Giêsu đưa ra dụ ngôn nà y để cho vị thông luáºt hiểu thế nà o: “Ai là anh em cá»§a tôiâ€. Nhân váºt trong dụ ngôn là má»™t ngưá»i bất hạnh rÆ¡i và o tay bá»p cướp. Chúng đã ra tay quá tà n ác, không những chúng đã cướp hết hà nh lý mà còn đánh ngưá»i đó nhừ tá» ná»a sống ná»a chết, có nghÄ©a muốn cướp luôn mạng sống để phi tang.
Chúa Giêsu Ä‘ang Ä‘i vá» Giêrusalem theo hướng ngược lại. Ngà i sẽ bị ngưá»i ta đánh đòn và giết chết, treo trên tháºp giá.
Như váºy, nhân váºt trong dụ ngôn chÃnh là hình ảnh cá»§a Chúa Giêsu sau nà y.
TÃŒNH CỜ MỘT TƯ TẾ CŨNG ÄI QUA ÄÆ¯á»œNG ÄÓ, TRÔNG THẤY NẠN NHÂN, ÔNG LIỀN ÄI QUA. CŨNG VẬY, MỘT TRỢ TẾ KHI ÄI ÄẾN ÄÓ, TRÔNG THẤY NẠN NHÂN, CŨNG ÄI QUA.
Dụ ngôn tưá»ng thuáºt tiếp, có má»™t tư tế Ä‘i ngang qua đó, thấy nạn nhân liá»n bá» mặc Ä‘i qua. Tại sao ông lại vô cảm bá» Ä‘i, Luca không nói rõ, có thể vị tư tế nà y Ä‘ang vá»™i lên Äá»n Giêrusalem để thi hà nh pháºn sá»± tư tế. Cái lý do nà y xem ra cÅ©ng không thoả đáng, ông là má»™t tư tế, ắt hẳn ông phải hiểu luáºt yêu thương hÆ¡n ai hết.
Tiếp đến Chúa Giêsu cÅ©ng kể thêm má»™t vị trợ tế cÅ©ng Ä‘i qua cÅ©ng trông thấy nạn nhân nhưng vẫn nhắm mắt là m ngÆ¡. Sá»± vô cảm tháºt khó hiểu. Äó cÅ©ng là sá»± vô cảm cá»§a con ngưá»i thá»i nay. Thá» há»i có mấy ngưá»i biết dừng xe lại để giúp đỡ ngưá»i bị bất hạnh. Có thể ngưá»i ta sợ rắc rối, phiá»n toái và có khi còn sợ bị ăn vạ.
NHƯNG MỘT NGƯỜI XỨ SAMARIA ÄI ÄÆ¯á»œNG ÄẾN GẦN NGƯỜI ẤY, TRÔNG THẤY VÀ ÄỘNG LÃ’NG THÆ¯Æ NG.
Dụ ngôn Chúa Giêsu đưa ra sẽ là m cho ngưá»i Do Thái nóng mặt và tá»± ái. Tại sao không là ngưá»i khác mà là vị tư tế là ngưá»i mà ai cÅ©ng kÃnh trá»ng. Chúa Giêsu muốn là m nổi báºt nhân váºt thứ ba là ngưá»i xứ Samaria nhân háºu, ông ta là dân ngoại.
Chúa Giêsu có thiên vị quá không?
Thưa không, vì Ngà i Ä‘ang muốn trả lá»i cho câu há»i cá»§a vị thông luáºt: “Ai là anh em tôiâ€.
Chúa Giêsu dùng ngưá»i Samaria nà y để mở rá»™ng quan niệm hẹp hòi cá»§a ngưá»i Do Thái, ngưá»i dân ngoại nà y bị ngưá»i Do Thái khinh miệt thì nay lại được đỠcao. Luca nói: “ÄẾN GẦN NGƯỜI ẤY, TRÔNG THẤY VÀ ÄỘNG LÃ’NG THÆ¯Æ NGâ€.
Äá»™ng lòng thương là cụm từ diá»…n tả lòng thương xót cá»§a Thiên Chúa. Khi ngưá»i Samaria động lòng thương, ông ta đã thương xót ngưá»i bị nạn cÅ©ng bằng tình yêu Thiên Chúa nên ông ta cÅ©ng xứng đáng là con cái Ngà i.
NGƯỜI ÄÓ LẠI GẦN, BÄ‚NG BÓ NHá»®NG VẾT THÆ¯Æ NG, XỨC DẦU VÀ RƯỢU, Rá»’I Äá» NẠN NHÂN LÊN LỪA MÃŒNH, ÄÆ¯A VỀ QUÃN TRỌ SÄ‚N SÓC. HÔM SAU, LẤY RA HAI QUAN TIỀN, ÔNG TRAO CHO CHỦ QUÃN MÀ BẢO RẰNG: ‘ÔNG HÃY SÄ‚N SÓC NGƯỜI ẤY VÀ NGOÀI RA, CÃ’N Tá»N PHà HÆ N BAO NHIÊU, KHI TRỞ VỀ, TÔI SẼ TRẢ LẠI ÔNG’.
Chúa Giêsu đã mô tả những việc ngưá»i Samaria là m cho nạn nhân, như váºy việc “động lòng thương†đã được cụ thể hoá bằng hà nh độngâ€. Ông chấp nháºn tất cả để dà nh cho nạn nhân sá»± săn sóc tốt nhất, không ngại tốn kém vá» thá»i gian và tiá»n cá»§a. Äó là đức bác ái đã được cụ thể bằng hà nh động.
“THEO ÔNG NGHĨ, AI TRONG BA NGƯỜI ÄÓ LÀ ANH EM CỦA NGƯỜI BỊ RÆ I VÀO TAY BỌN CƯỚP?”
Chúa Giêsu đã kết thúc dụ ngôn bằng má»™t câu há»i cho ngưá»i thông luáºt. Nhưng trong câu há»i cá»§a Chúa Giêsu có gì đó hÆ¡i khó hiểu so vá»›i câu há»i: “Ai là anh em cá»§a tôiâ€. “Tôi†ở đây là vị trà cá»§a ngưá»i bị rÆ¡i và o tay bá»n cướp. Chúa Giêsu muốn nói rằng: Anh em cá»§a tôi không phải là ngưá»i mà tôi đã giúp đỡ, cho cái nà y, cái kia, mà là ngưá»i đã giúp tôi trong cÆ¡n khốn đốn.
Äó là quan niệm anh em theo nghÄ©a chá»§ động. Hiểu theo nghÄ©a đó má»i ngưá»i Ä‘á»u có thể trở thà nh anh em cá»§a tôi ngay cả khi không cùng tÃn ngưỡng, không cùng quan niệm chÃnh trị,… Chúa Giêsu đã đưa quan niệm vá» anh em Ä‘i rất xa.
NGƯỜI THÔNG LUẬT TRẢ LỜI: “KẺ Äà TỎ LÃ’NG THÆ¯Æ NG XÓT VỚI NGƯỜI ẤY”. VÀ CHÚA GIÊSU BẢO ÔNG: “ÔNG CŨNG HÃY ÄI VÀ LÀM NHƯ VẬY”.
Má»™t lần nữa ông thông thông luáºt đã trả lá»i đúng câu há»i cá»§a Chúa Giêsu. Có lẽ câu há»i không khó để trả lá»i.
Nhưng cái khó ở đây chÃnh là : “”ÔNG CŨNG HÃY ÄI VÀ LÀM NHƯ VẬY”
Vấn đỠlà tôi có muốn trở thà nh anh em vá»›i ngưá»i khác không. Chúa Giêsu khuyên ngưá»i thông luáºt cÅ©ng là khuyên chúng ta: “Hãy Ä‘i và là m như váºyâ€, Có nghÄ©a ta hãy biết giúp đỡ những ngưá»i khốn đốn Ä‘ang cần đến chúng ta. Chúng ta đừng so đó tÃnh toán trong nghÄ©a cá» bác ái đó. Cuối cùng má»i ngưá»i sẽ là anh em cá»§a tôi.
Tóm lại:
Ngưá»i thông luáºt đặt câu há»i: “Tôi phải là m gì để được sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Chúa Giê-su lại trả lá»i bằng má»™t câu chuyện minh hoạ sống động vá» lòng thương xót cá»§a má»™t ngưá»i xứ Samari:
Anh ta gặp kẻ bị lâm nạn giữa đưá»ng, anh hà nh động rất thuần thục, rất chÃnh xác và nhanh nhẹn cho ngưá»i bị nạn, như thể anh vẫn là m chuyện nà y má»™t cách bình thưá»ng trong Ä‘á»i sống thưá»ng ngà y cá»§a anh. Anh chẳng cần lý luáºn: “Ai là anh em cá»§a tôi?â€
Tâm hồn nhạy cảm thúc đẩy xăn tay áo lên và hà nh động ngay má»™t cách chÃnh xác. Tình yêu không phân tÃch, không lý thuyết suông, nhưng luôn Ä‘i bước trước và thể hiện bằng việc là m cụ thể. Äó cÅ©ng là câu trả lá»i cá»§a Chúa: “Hãy Ä‘i và là m như váºy.â€
Lạy Chúa, giữa bá»™n bá» cá»§a cuá»™c sống, con mải lo cho những báºn tâm cá»§a mình nên dá»… quên mất ngưá»i anh em bên cạnh con Ä‘ang cần được quan tâm chia sẻ. Xin cho con biết “nhÃn†má»™t Ãt thá»i gian, má»™t Ãt cá»§a cải, hay là chỉ là những quan tâm nho nhỠđể con há»c từ Thầy bà i há»c: Hãy dám là m chứ đừng chỉ dám nói.
Amen.
____________________________
Giuse Vĩnh Tâm.

