“Tôi nói tháºt cho anh em biết, nếu không quay lại và trở thà nh nhÆ° trẻ em, anh em sẽ không bao giỠđược và o NÆ°á»›c Trá»i†(Mt 18,3).
Chó là chó, hoa hồng là hoa hồng, ngôi sao là ngôi sao: vạn váºt ra sao thì cứ nhÆ° váºy.
Chỉ có ngÆ°á»i lá»›n má»›i có khả năng vừa là thế nà y vừa là m bá»™ thế khác.
1. Khi ngÆ°á»i lá»›n phạt trẻ con vì đã nói tháºt, vì đã cho biết cách thẳng thắn những gì nó nghÄ© nó cảm  thấy, ngÆ°á»i ta đã vô tình dạy trẻ con dấu diếm và thế là đã phá vỡ sá»± Ä‘Æ¡n sÆ¡ vô tá»™i của nó.
Rồi chẳng bao lâu sau, nó sẽ lá»t và o hà ng ngÅ© của vô số ngÆ°á»i phải tuyệt vá»ng thốt lên: ‘Rốt cuá»™c tôi chẳng biết mình là ai cả’, vì đã che dấu sá»± tháºt của mình vá»›i ngÆ°á»i khác quá lâu, đến ná»—i sau cùng chÃnh mình cÅ©ng chẳng biết sá»± tháºt của mình.
Bạn còn giữ bao nhiêu phần trăm sá»± vô tá»™i ấy của tuổi thÆ¡? Hiện nay, có ai mà khi đứng trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i ấy bạn hoà n toà n là mình, cởi mở và vô tá»™i nhÆ° má»™t đứa trẻ?
2. Còn má»™t cách khác tinh tế hÆ¡n sẽ là m mất sá»± vô tá»™i của tuổi thÆ¡, đó là khi đứa trẻ bị nhiá»…m tham vá»ng muốn trở thà nh má»™t nhân váºt nà o đó.
Hãy xem hà ng hà ng lá»›p lá»›p những ngÆ°á»i Ä‘ang ra sức trở thà nh má»™t nhân váºt nà o đó, thay vì trở thà nh những gì thiên nhiên đã định cho mình nhÆ° là m nhạc, nấu nÆ°á»›ng, sá»a máy, đóng bà n ghế, là m vÆ°á»n, sáng chế. NgÆ°á»i ta ra sức là m sao cho mình thà nh công, nổi tiếng, có quyá»n lá»±c; trở thà nh má»™t Ä‘iá»u gì đó không là m cho mình được hoà n thà nh bản thân trong âm thầm lặng lẽ, mà trở thà nh má»™t Ä‘iá»u gì đó có thể giúp mình được vẻ vang, được bà nh trÆ°á»›ng. Hãy nhìn những ngÆ°á»i đã đánh mất sá»± vô tá»™i chỉ vì đã không chá»n để trở thà nh chÃnh mình, mà muốn mình được thăng quan tiến chức, được tá» ra mình là má»™t Ä‘iá»u gì đó, dù chỉ là trong mắt nhìn.
Hãy nhìn và o Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y của mình. Bạn thấy có suy nghÄ© nà o, lá»i nói nà o hay hà nh Ä‘á»™ng nà o của mình mà không mang dấu vết của lòng khao khát muốn trở thà nh má»™t nhân váºt nà o đó, cho dù nhân váºt ấy có thể chỉ là má»™t nhà tu đức thà nh công hay má»™t vị thánh vô danh tiểu tốt?
Trẻ em, giống nhÆ° các loà i váºt vô tá»™i, phó mình hoà n toà n cho tá»± nhiên để thiên nhiên đã định cho mình thế nà o thì mình trở thà nh thế ấy.
NgÆ°á»i lá»›n nà o còn giữ được sá»± vô tá»™i cÅ©ng Ä‘á»u buông mình cho thiên nhiên hay cho định mệnh Ä‘Æ°a đẩy, không há» có ý định trở thà nh má»™t ai đó hay gây ấn tượng trên ngÆ°á»i khác. Chỉ có Ä‘iá»u khác là : ngÆ°á»i lá»›n là m nhÆ° váºy không dá»±a và o bản năng tá»± nhiên, nhÆ° trẻ con, mà dá»±a và o sá»± tỉnh ngá»™ liên tục vá» tất cả má»i sá»± Ä‘ang diá»…n ra nÆ¡i mình và chung quanh mình. Nhá» sá»± tỉnh ngá»™ ấy há» tránh được các Ä‘iá»u xấu và lá»›n lên theo nhÆ° thiên nhiên đã trù định, chứ không theo kế hoạch của những cái tôi đầy tham vá»ng.
3. Còn má»™t cách nữa ngÆ°á»i lá»›n là m mất sá»± vô tá»™i của tuổi thÆ¡: đó là dạy chúng phải bắt chÆ°á»›c ai đó. Khi bắt má»™t đứa trẻ trở thà nh bản sao của ai đó, là bạn đã dáºp tắt cái tia sáng Ä‘á»™c đáo đã Ä‘i theo đứa trẻ khi nó chà o Ä‘á»i. Khi bạn quyết định rở thà nh má»™t ai đó, bất kể có vÄ© đại và thánh thiện hay không, là bạn đã là m há»ng con ngÆ°á»i mình.
Thá» nghÄ© tá»›i ánh lá»a Ä‘á»™c đáo trong lòng mình, đã bị chôn vùi dÆ°á»›i bao nhiêu lá»›p sợ hãi. Sợ mình sẽ bị chê cÆ°á»i hay bị khai trừ bởi đã dám sống trung thá»±c vá»›i mình, không chịu máy móc khuôn theo cách ăn mặc, hà nh Ä‘á»™ng, nghÄ© suy của nhiá»u ngÆ°á»i. Bạn đã từng uốn mình theo ngÆ°á»i khác không chỉ trong hà nh vi và tÆ° tưởng, mà cả trong những phản ứng, những cảm xúc, những thái Ä‘á»™ và những giá trị. Bạn không dám bứt ra khá»i tình trạng hÆ° há»ng ấy, không dám đòi lại sá»± vô tá»™i nguyên thuá»· của mình. Äây chÃnh là cái giá bạn phải trả để được xã há»™i và tổ chức của mình đón nháºn. NhÆ°ng nhÆ° thế là bạn đã bÆ°á»›c và o thế giá»›i của những ngÆ°á»i luồn cúi, những ngÆ°á»i bị kiểm soát; là đã bị lÆ°u Ä‘Ã y ra khá»i vÆ°Æ¡ng quốc chỉ dà nh cho những ai vô tá»™i nhÆ° trẻ thÆ¡.
4. Má»™t cách nữa rất tinh vi có thể là m mất Ä‘i sá»± vô tá»™i của bạn là ưa ganh Ä‘ua và so sánh vá»›i ngÆ°á»i khác. Khi là m nhÆ° thế, là bạn đã đánh đổi sá»± Ä‘Æ¡n sÆ¡ của mình để lấy tham vá»ng muốn nhÆ° má»™t ai đó hoặc hÆ¡n má»™t ai đó.
Sở dÄ© trẻ em có thể giữ được sá»± vô tá»™i của mình và sống nhÆ° bao thụ tạo khác trong hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i, ấy là vì nó không bị hút và o cái mà chúng ta gá»i là thế gian – là nÆ¡i tăm tối của ngÆ°á»i lá»›n, trong đó ngÆ°á»i ta không dà nh thá»i gian để sống mà là để tìm lá»i khen và sá»± ngưỡng má»™, không dà nh thá»i gian để sống trung thá»±c vá»›i mình cách vui vẻ mà là để so sánh và ganh Ä‘ua tá»›i mức Ä‘iên cuồng, để chạy theo những Ä‘iá»u trống rá»—ng mang tên là thà nh công và danh tiếng, dù đôi khi phải trả giá đắt tá»›i mức đánh gục, là m nhục và tiêu diệt ngÆ°á»i thân cáºn mình.
5. Nếu cho mình nếm cảm thá»±c sá»± những Ä‘au khổ của địa ngục trần gian ấy và sá»± trống rá»—ng do địa ngục trần gian ấy mang tá»›i, có thể bạn sẽ thấy lòng mình nhÆ° muốn nổi loạn, lòng mình chán ngán tá»›i mức bạn muốn phá tan má»i xÃch xiá»ng của lệ thuá»™c và lừa phỉnh đã từng quấn quanh tâm hồn bạn, để được bÆ°á»›c và o vÆ°Æ¡ng quốc của sá»± vô tá»™i – nÆ¡i đó có các trẻ thÆ¡ và các nhà thần bÃ.
Tác giả: Anthony de Mello, S.J.
Dịch giả: Lm. Phêrô Äặng Xuân Thà nh
TrÃch sách: Tiếng gá»i yêu thÆ°Æ¡ng
dongten