Nói dối và sá»± tháºt
Nhìn và o thế giá»›i của chúng ta ngà y nay, Ä‘iá»u là m cho tôi lo sợ và lo lắng hÆ¡n cả mối Ä‘e dá»a Covid, hÆ¡n cả bất bình đẳng ngà y cà ng tăng giữa ngÆ°á»i già u và ngÆ°á»i nghèo, hÆ¡n cả nguy hiểm biến đổi khà háºu, và tháºm chà hÆ¡n cả sá»± căm ghét cay đắng hiện Ä‘ang chia rẽ chúng ta, đó là việc chúng ta mất Ä‘i không còn cảm giác nà o vá» sá»± tháºt, sá»± từ chối thẳng thừng của chúng ta đối vá»›i bất kỳ sá»± tháºt nà o mà chúng ta cho là không thuáºn lợi, cÅ©ng nhÆ° câu cá»a miệng của chúng ta vỠ“tin tức giảâ€, “sá»± tháºt dối lừa†và các âm mÆ°u ảo tưởng. Mạng xã há»™i, vá»›i tất cả những gì tốt đẹp nó mang lại, lại tạo ra cÆ¡ sở để cho ai cÅ©ng có thể nói lên sá»± tháºt của riêng mình và sau đó là m xói mòn các sá»± tháºt kết nối chúng ta và neo giữ sức khá»e tinh thần chúng ta. Hiện nay chúng ta sống trong má»™t thế giá»›i mà hai cá»™ng hai thÆ°á»ng không còn là bốn nữa. Äiá»u nà y tác Ä‘á»™ng trên sức khá»e tinh thần chúng ta và đã tạo ra má»™t số chuyện Ä‘iên rồ trong xã há»™i. Các sá»± tháºt neo giữ cuá»™c sống chung của chúng ta không còn được neo giữ.
Rõ rà ng đây là điá»u xấu, và Chúa Giêsu đã cảnh báo chúng ta, Ngà i nói vá»›i chúng ta Satan là Vua Dối trá tiêu biểu nhất. Nói dối là mối nguy hiểm tối háºu cuối cùng của thiêng liêng, đạo đức và tâm lý. Nó có gốc rá»… trong Ä‘iá»u Chúa Giêsu gá»i là “tá»™i chống Äức Chúa Thánh Thần là tá»™i không thể tha thứâ€. Tá»™i nà y là tá»™i gì và vì sao nó không thể tha thứ?
Äây là bối cảnh Chúa Giêsu cảnh báo chúng ta vá» tá»™i nà y: Ngà i vừa trừ quá»·. Các nhà lãnh đạo tôn giáo thá»i đó tin nhÆ° tÃn Ä‘iá»u rằng: chỉ ai đến từ Chúa má»›i có thể Ä‘uổi quá»·. Chúa Giêsu vừa trừ quá»·, nhÆ°ng lòng háºn thù của hỠđối vá»›i Ngà i là m cho há» xem đây là sá»± tháºt khó nuốt trôi. Vì thế để phủ nháºn thá»±c tế, há» chá»n cách phủ nháºn những gì há» biết là đúng. Há» chá»n nói dối, khẳng định (dù hỠđã biết rõ) Chúa Giêsu Ä‘uổi quá»· nhá» quyá»n lá»±c của Ben-dê-bút. Má»›i đầu Chúa Giêsu cố gắng vạch ra láºp trÆ°á»ng phi lô-gÃch của há», nhÆ°ng há» vẫn ngoan cố. Sau đó Chúa Ä‘Æ°a ra lá»i cảnh báo tá»™i không thể tha thứ là tá»™i chạm đến Chúa Thánh Thần. Lúc đó Ngà i không buá»™c tá»™i há» phạm tá»™i nà y, nhÆ°ng cảnh báo nếu há» Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng nà y, nếu há» không sá»a đổi thì sẽ dẫn hỠđến tá»™i đó. Vá» bản chất, Ngà i Ä‘ang nói Ä‘iá»u nà y: nếu chúng ta nói dối đủ lâu, cuối cùng chúng ta sẽ tin và o Ä‘iá»u đó và điá»u nà y là m lÆ°Æ¡ng tâm chúng ta bị xói mòn đến mức chúng ta bắt đầu coi sá»± tháºt là giả dối và giả dối là sá»± tháºt. Tá»™i sau đó trở thà nh không thể tha thứ vì chúng ta không còn muốn được tha thứ và cÅ©ng sẽ không sẵn sà ng để nháºn tha thứ. Thiên Chúa sẵn sà ng tha thứ nhÆ°ng chúng ta không sẵn sà ng chấp nháºn tha thứ vì chúng ta thấy tá»™i là điá»u tốt và điá»u tốt lại thà nh tá»™i. Thế thì chúng ta muốn được tha thứ để là m gì?
Có thể chúng ta sẽ rÆ¡i và o trạng thái nà y, má»™t trạng thái trong đó chúng ta cho rằng các Æ¡n của Chúa Thánh Thần (bác ái, vui vẻ, hòa bình, nhẫn nại, tốt là nh, kiên trì, trung thà nh, dịu dà ng, khiết tịnh) là giả dối, là chống lại sá»± sống, là sói Ä‘á»™i lốt cừu. Và bÆ°á»›c đầu để Ä‘i đến tình trạng nà y là nói dối, không chịu thừa nháºn sá»± tháºt. Các bÆ°á»›c tiếp theo cÅ©ng là nói dối, có nghÄ©a là tiếp tục từ chối chấp nháºn sá»± tháºt để rồi tin lá»i nói dối của chÃnh mình và chúng ta xem chúng là sá»± tháºt và sá»± tháºt là dối trá. Nói thẳng, đó là những gì tạo ra địa ngục.
Äịa ngục không phải là nÆ¡i con ngÆ°á»i Ä‘au buồn, ăn năn và cầu xin Chúa cho thêm cÆ¡ há»™i để sá»a đổi má»i thứ cho đúng đắn. Äịa ngục cÅ©ng không bao giá» là điá»u bất ngá» tà ác chá»±c chá» ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện. Nếu có ai trong địa ngục, thì là hỠở đó vá»›i lòng kiêu ngạo, than phiá»n những ngÆ°á»i ở trên thiên Ä‘Ã ng, xem thiên Ä‘Ã ng là địa ngục, bóng tối là ánh sáng, giả dối là chân lý, xấu xa là tốt, háºn thù là tình yêu, thiện cảm là yếu Ä‘uối, kiêu ngạo là sức mạnh, sáng suốt là điên rồ, và Chúa là ma quá»·.
Má»™t trong các bà i há»c trá»ng tâm trong Tin Mừng là : nói dối là nguy hiểm, là tá»™i nguy hiểm nhất trong các tá»™i. Và điá»u nà y không chỉ diá»…n ra trong mối quan hệ của chúng ta vá»›i Thiên Chúa và Chúa Thánh Thần. Khi nói dối, chúng ta không những chỉ có tác Ä‘á»™ng nhanh và  lá»ng lẻo vá»›i Chúa, chúng ta còn tác Ä‘á»™ng nhanh và lá»ng lẻo vá»›i chÃnh sức khá»e tinh thần của chúng ta. Sức khá»e tinh thần của chúng ta tùy thuá»™c và o Ä‘iá»u mà thần há»c cổ Ä‘iển gá»i là “hiệp nhất†của Chúa. Äiá»u nà y có nghÄ©a Chúa là nhất quán. Không có mâu thuẫn nà o bên trong Thiên Chúa và do đó, thá»±c tế cÅ©ng có thể được cho là nhất quán. Sức khá»e tinh thần của chúng ta tùy thuá»™c và o niá»m tin nà y. Chẳng hạn nếu má»™t ngà y mà hai cá»™ng hai không còn là bốn, thì các ná»n tảng sức khá»e tinh thần của chúng ta sẽ không còn trụ được nữa; chúng ta thá»±c sá»± sẽ không có gì để neo giữ bản thân nữa. Sức khá»e tinh thần của chúng ta và sức khá»e tinh thần của xã há»™i tùy thuá»™c và o sá»± tháºt, khi chúng ta thừa nháºn sá»± tháºt, khi chúng ta nói sá»± tháºt, và dá»±a trên hai cá»™ng hai mãi mãi vẫn là bốn.
Martin Luther đã nói: hãy phạm tá»™i tháºt táo bạo! Ông muốn nói rất nhiá»u vá» Ä‘iá»u nà y, nhÆ°ng chắc chắn Ä‘iá»u ông muốn nói là mối nguy hiểm tối háºu đối vá»›i tinh thần và đạo đức của chúng ta là che Ä‘áºy yếu Ä‘iểm của mình bằng cách nói dối, vì Satan là Vua của Dối trá!
Ronald Rolheiser
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Phanxicovn