“Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Äi hết Ä‘á»i lòng mẹ vẫn theo conâ€
(Con Cò – Chế Lan Viên)
- Xóm dÆ°á»›i có má»™t cáºu bé tháºt đáng thÆ°Æ¡ng. Cáºu bị Ä‘á»™ng kinh từ hồi nhá», căn bệnh là m cho cáºu trở nên không bình thÆ°á»ng nhÆ° những đứa trẻ khác. Nhiá»u lúc Ä‘ang chÆ¡i vá»›i các bạn cáºu lên cÆ¡n Ä‘á»™ng kinh, co quắp cả ngÆ°á»i, sùi bá»t mép rồi Ä‘Æ¡ ngÆ°á»i ra trên đất, mấy đứa nhá» thấy sợ quá chạy trốn hết, còn má»—i cáºu lăn lóc trên sân. May thay có ngÆ°á»i hà ng xóm tốt bụng chạy tá»›i đỡ cáºu lên rồi Ä‘Æ°a vá» nhà vá»›i bà ChÃn. Tệ hÆ¡n, có lần cáºu té xuống sông, vô đám lá»a, cÅ©ng may được cứu kịp nên cáºu thoát chết.
Chẳng biết tên tháºt của cáºu là gì, chỉ biết má»i ngÆ°á»i hay gá»i cáºu là “thằng Khùng†con bà ChÃn Gái. Hình nhÆ° chÆ°a ai há»i bà ChÃn vá» tên đứa con duy nhất của bà . Mà bà ChÃn cÅ©ng chẳng bao giá» giải thÃch vá» cái tên của con trai bà .
Từ lúc tôi bắt đầu có trà khôn, hình nhÆ° tôi chÆ°a bao giá» thấy Ông ChÃn. Chỉ thấy má»—i hai mẹ con sống trong căn nhà lụp xụp tạm bợ. Căn nhà ấy cÅ©ng chẳng phải của mẹ con bà , mà do xã cấp cho vì thấy hoà n cảnh hai mẹ con quá nghèo khổ.
- Nghe kể lại, gia đình bà ChÃn trÆ°á»›c đây không lâm cảnh khó khăn nhÆ° váºy. Bà vẫn có má»™t căn nhà cấp 4 vốn của cha mẹ để lại. NhÆ°ng từ hồi có thằng Khùng, nó cứ bệnh táºt triá»n miên, rồi thêm cái bệnh Ä‘á»™ng kinh nghiệt ngã, khiến váºt dụng trong nhà bà ChÃn lần lượt Ä‘á»™i nón ra Ä‘i. Cuối cùng căn nhà và miếng đất cha mẹ cho bà cÅ©ng ra Ä‘i không ngà y quay lại, đó là lần thằng Khùng lên cÆ¡n sốt co giáºt, bà bồng nó và o nháºp viện.
Bác sÄ© rầy bà ChÃn to tiếng:
- “Trá»i! Sao bà để con ra nông ná»—i nà y má»›i Ä‘Æ°a tá»›i bệnh viện. Äã bị bệnh Ä‘á»™ng kinh, thêm sốt hÆ¡n 40 Ä‘á»™. Lỡ nó chết hay di chứng vá» sau thì sao?â€
- “Bác sÄ© ráng cứu con tui. Tui trả tiá»n cho bác sÄ© mà ! Bác là m Æ¡n! Bán nhà tui cÅ©ng chịu! Tui lạy bác!â€.
Äôi mắt vô hồn của bà ChÃn cứ nhìn chăm chăm và o phòng cấp cứu, vốn đã bị lá»›p kÃnh má» che khuất. Bà nhìn chăm chăm rồi khóc…
Lá»i bác sÄ© quả tháºt không sai. Sau biến cố đó, nó trở nên không bình thÆ°á»ng trong cách nói chuyện, tiếng nói vốn đã ú á»› nay lại cà ng khó nghe, thêm ná»a ngÆ°á»i bên trái cứ thi thoảng lại giáºt nhẹ nhÆ° có luồng Ä‘iện chạy qua. Bà Năm đã phải chi trả biết bao nhiêu tiá»n cho chuyến bệnh viện đó, cá»™ng vá»›i số nợ cá»™ng dồn trÆ°á»›c đó, miếng đất nhà bà cÅ©ng bay và o tay chủ nợ.
- Dù má»›i ở tuổi 60, nhÆ°ng vì gánh nặng gia đình và lo lắng quá sức, nhìn bà ChÃn chẳng khác gì cụ bà 80 tuổi. Dáng ngÆ°á»i gầy nhom, méo mó từ khuôn mặt cho tá»›i dáng Ä‘i. Tuy váºy. bà thÆ°Æ¡ng thằng Khùng khủng khiếp. Chẳng có gì có thể ngăn được tình thÆ°Æ¡ng bà dà nh cho nó.
Ban ngà y, bà đi là m mÆ°á»›n cho bà con lối xóm. Ai cÅ©ng thÆ°Æ¡ng bà nên hay gá»i bà đến là m giúp, nhÆ°ng thá»±c chất há» muốn giúp đỡ mẹ con bà nhiá»u hÆ¡n nhÆ° thế. Có được miếng gì ngon, bà vá»™i và ng chạy vỠđút cho thằng Khùng ăn, không quên dá»— dà nh nó: “Ăn Ä‘i con, ăn còn nóng cho ngon. Ä‚n cho khoẻ rồi sống vá»›i mẹ nha conâ€.
LÅ© trẻ trong xóm cứ hay tranh thủ lúc bà ChÃn Ä‘i là m, là xúm quanh thằng Khùng rồi chá»c tá»›i tấp. Nó ngồi khóc tức tưởi mà chẳng là m được gì, có hôm nó khóc rồi nằm lăn ra lên cÆ¡n co giáºt khủng khiếp, rồi lÅ© nhá» chạy trốn biệt tÃch, mặc thằng Khùng nằm giáºt má»™t mình ngoà i sân. Bà ChÃn vá» thấy con váºy rồi bồng nó vô nhà , lau mình cho nó rồi mặc và o bá»™ đồ sạch sẽ.
Có hôm bà vá» tá»›i sân nhà , táºn mắt chứng kiến lÅ© nhá» trêu chá»c thằng Khùng, trong khi nó Ä‘ang mếu máo khóc. Bà vá»™i chạy lại ôm con, rồi dá»— con. LÅ© trẻ đã thế còn là m tá»›i, nấp ngoà i bá» rà o mà hét:
- “Thằng Khùng! Thằng Khùng! Thằng Khùngâ€
Bà ChÃn thét lên vá»›i đám nhá»:
- “Nó khùng nó cÅ©ng là con tao, sao tụi mà y chá»i nó. Con tao có khùng tao nuôi, đâu để tụi mà y nuôi dùm ngà y nà o. Äi! Äi Ä‘i! Äi!â€.
Bà xua lÅ© trẻ, chúng rút Ä‘i vá»›i vẻ mặt khiêu khÃch. Bà ChÃn lại Ä‘Æ°a con và o nhà rồi mẹ con ôm nhau khóc nứt nở.
- Rồi Bà ChÃn cÅ©ng ra Ä‘i. Mấy ngà y trÆ°á»›c bà bị sốt, nằm li bì, chẳng nhấc ngÆ°á»i dáºy nổi. Thằng Khùng thấy váºy cứ quấn quÃt bên bà chẳng rá»i. Nó nhìn bà rồi thi thoảng vuốt gò má ốm nhom, nhăn nheo của bà . Nó chắc chắn không biết mẹ nó bị bệnh cÅ©ng không biết phải Ä‘i mua thuốc, kiếm đồ ăn, phải đắp má»n hay lau mình, nó chỉ ngồi, ngây ra vá»›i khuôn mặt khá» dại, nó cÆ°á»i vá»›i bà ChÃn.
Mấy hôm không thấy bà ChÃn ra ngoà i Ä‘i là m. CÅ©ng chẳng thấy thằng Khùng ra sân chÆ¡i vá»›i lÅ© trẻ. Bà con sinh nghi có chuyện, rủ nhau tá»›i thăm bà ChÃn. TrÆ°á»›c mắt há» là má»™t căn nhà lụp xụp, hôi hám vì mấy hôm bà không dá»n dẹp, quét tÆ°á»›c gì. Bà ChÃn nằm trên giÆ°á»ng hÆ°á»›c lên từng tiếng má»™t nhÆ° thể rất mệt, thằng Khùng ngồi bên cạnh nắm tay bà , chẳng Ä‘á»™ng tÄ©nh gì trÆ°á»›c cÆ¡n mệt của mẹ nó.
Bà con nháo nhà o lên, kêu nhau định Ä‘Æ°a bà đi bác sÄ©. NhÆ°ng bà đưa tay vẫy vẫy, ngăn lại. Hình nhÆ° bà biết chuyến Ä‘i cuối cùng của Ä‘á»i mình sắp khởi hà nh, bà chỉ hÆ°á»›c từng hồi má»™t rồi dần lịm xuống.
- Bà ChÃn đã chết, bà con xúm lại lo đám ma cho bà . Thằng Khùng cứ ngồi cạnh mẹ nhÆ° thế, chẳng rá»i. Nó cÅ©ng chẳng khóc. Lúc thay đồ cho bà chuẩn bị liệm, ngÆ°á»i ta thấy má»™t tá» lịch cÅ© bà để dÆ°á»›i chiếu, nét chữ run run bằng viết chì, ná»™i dung thÆ° nhÆ° sau:
“Bà con ơi,
Thằng Khùng không phải con ruá»™t của tui. Tui là phụ nữ không có chồng. Nhá»› có lần tui Ä‘i chợ thì thấy có đứa nhá» ngÆ°á»i ta quăng dÆ°á»›i bụi tre. Tui lượm nó vá» nuôi.
Tui xin bà con, sau khi tui chết, giúp tui nuôi giùm thằng Khùng. Gần 20 năm qua tui đùm bá»c, nâng niu nó nhÆ° con ruá»™t của tui, bởi tui thÆ°Æ¡ng nó. Tui bệnh táºt nhÆ°ng không lo bằng lo cho nó. Tui sợ nó mồ côi.
Tui tha thiết xin bà con, cÆ°u mang thằng Khùng giùm tui. Cám Æ¡n bà con nhiá»u lắmâ€.
Chuyện vỡ lỡ ra, má»i ngÆ°á»i chẳng nói được vá»›i nhau câu gì.
- Lúc đặt thi hà i bà ChÃn vô quan tà i, thằng Khùng la toáng lên, nÃu tay bà ChÃn lại. Nó la lên thà nh từng tiếng: “Ẹ!…Ẹ!…†(Mẹ! Mẹ!). NgÆ°á»i ta ngăn nó lại, nó khóc sÆ°á»›t mÆ°á»›t, vùng vẫy đòi lại bà ChÃn. Lúc ngÆ°á»i ta đóng nắp quan tà i, nó lăn ra, lên cÆ¡n Ä‘á»™ng kinh khủng khiếp, giáºt liên hồi, đầu nó đạp xuống ná»n gạch, máu chảy tung toé trên sà n nhà .
 NgÆ°á»i ta giữ thằng Khùng cố định lại trên ná»n nhà ! NhÆ°ng cÆ¡n co giáºt của nó cà ng lúc cà ng dữ dá»™i, mấy ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông lá»±c lưỡng nhảy vô đè nó xuống sà n, nhÆ°ng vẫn không kìm lại được. Loay hoay gần ná»a tiếng, thằng Khùng lịm xuống bên vÅ©ng máu đầu của nó, loang ra mùi máu khắp cả gian phòng.
Thằng Khùng cÅ©ng Ä‘i theo bà ChÃn. Nó chết vì mất quá nhiá»u máu, vết thÆ°Æ¡ng quá sâu và không có cách nà o cầm lại được. Bà con vừa khóc vừa thÆ°Æ¡ng nó, nhÆ°ng cÅ©ng mừng cho nó, vì nó đã thoát khá»i bệnh táºt và đau Ä‘á»›n vốn đã hà nh hạ nó suốt bấy nhiêu năm qua.
- Quan tà i hai mẹ con đặt song song vá»›i nhau. Chuyện bà ChÃn và đứa con của bà khiến má»i ngÆ°á»i cảm phục. Há» tá»›i thắp cho bà nén nhang, rồi cùng đóng góp lo cho đám tang hai mẹ con hoà n tất.
Má»™ bà ChÃn Gái vá»›i thằng Khùng được đặt cạnh nhau. Bà con vẫn tá»›i thăm má»™ mẹ con bà ChÃn, không vì thÆ°Æ¡ng hại, nhÆ°ng há» nhìn bà ChÃn nhÆ° tượng Ä‘Ã i vá» tấm lòng nhân háºu của ngÆ°á»i mẹ, đáng để những ngÆ°á»i là m mẹ trong xóm noi theo.
Little Stream
dongten