Vâng, sau 7 tuần chao đảo giữa những thăng trầm của thân pháºn, ngÆ°á»i viết gặp lại Quỳnh vá»›i biệt danh “búp-bê†ở táºp phim cuối – táºp thứ 28 – bá»™ phim “Quỳnh búp-bêâ€â€¦NgÆ°á»i viết đã Ä‘i tìm má»™t tấm hình “Quỳnh búp-bꆖ do diá»…n viên PhÆ°Æ¡ng Oanh thủ vai – vá»›i tấm áo bà -ba mà u hồng nhạt và chiếc quần Ä‘en kÃn đáo của ngÆ°á»i phụ nữ Việt Nam hằng ngà y, nhÆ°ng không tìm ra…nên bằng lòng vá»›i tấm hình hai mẹ con Quỳnh và cu Tý bên cạnh đây…Hình nhÆ° “hồi kết viên mãn†nà y cÅ©ng không “vừa lòng†nhiá»u ngÆ°á»i lắm, nhÆ°ng dù sao cÅ©ng là những gì Thượng Äế và con ngÆ°á»i muốn…để hà nh tinh Trái Äất má»—i ngà y thêm trong sáng…
Äấy cÅ©ng là những lá»i tá»± sá»± từ Quỳnh khi cô ghé ngồi trên con thuyá»n gá»— trên bãi biển vá»›i đôi mắt trong là nh và xa xăm :
Äôi khi tôi nghÄ© : những sóng gió từng qua phải chăng là má»™t cÆ¡n ác má»™ng, những Ä‘au khổ ở đó, những mất mát ở đó … dạy cho tôi trưởng thà nh, để tôi lãng quên những Ä‘au thÆ°Æ¡ng, biết cách yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i khác, cÅ©ng biết cách chấp nháºn và tha thứ…
“Ở đó†là ở đâu ?
Là ở những cuá»™c Ä‘á»i, những thân pháºn quá nhiá»u bấp bênh, bởi và giữa con ngÆ°á»i vá»›i con ngÆ°á»i – nặng ná» tham vá»ng và khát vá»ng – luôn tìm cách để “cắn xé†nhau : â€lối†hay “cách†giải quyết man rợ của loà i sói…Tháºt ra …thì – trong phim – cÅ©ng có má»™t nhân váºt có biệt danh là “sóiâ€â€¦vá»›i nanh và vuốt cÅ©ng nhÆ° những sắp xếp mÆ°u lược nhằm loại trừ đối thủ rất Æ° là “sóiâ€â€¦Cặp mắt to, hà m răng trắng Ä‘á»u…rất đẹp, nhÆ°ng khi trừng lên hay nhe ra…thì là của “sóiâ€â€¦
Và – có thể nói rằng – những thân pháºn, những cuá»™c Ä‘á»i ấy…váºt vã trong phim ảnh, nhÆ°ng không phải hoà n toà n là  “hÆ° cấuâ€, ngược lại là “hôm nay†và “ở giữa xã há»™i nà yâ€, ngay bên cạnh hoặc ngay trong chÃnh con ngÆ°á»i má»—i chúng ta…
Bởi vì bá»™ phim hình thà nh từ “cuá»™c Ä‘á»i†của má»™t con ngÆ°á»i tháºt…mà tên Quỳnh là tên giả và biệt danh “búp–bê†trong phim…là từ môi miệng của má»™t chị phụ nữ có khuôn mặt phúc háºu…đã ra tay bảo vệ cô ngay khi khám phá ra cô trong má»™t trÆ°á»ng hợp ngẫu nhiên, nhÆ°ng cÅ©ng chÃnh “khuôn mặt phúc háºu†ấy đã bán cô và o Ä‘á»™ng Thiên Thai…
NgÆ°á»i viết kịch bản của bá»™ phim nà y là nhà báo Phạm Kim Ngân…và – năm 2000 – khi đến Trung Tâm Giáo Dục số 2 để tìm tà i liệu cho Ä‘á» tà i mình viết, chị đã được nghe câu chuyện vá» má»™t “cuá»™c Ä‘á»iâ€â€¦
NgÆ°á»i viết không muốn Ä‘i sâu và o vấn Ä‘á» của xã há»™i, nhÆ°ng chỉ muốn Ä‘Æ°a ra má»™t góc nhìn vá» vấn Ä‘á» mục vụ…
Äiá»u đầu tiên ngÆ°á»i viết muốn nói đến là “câu chuyện không hoà n toà n là hÆ° cấu†– nghÄ©a là đây đó, trong các Giáo Xứ, không Ãt những pháºn Ä‘á»i nghiệt ngã…mà – có thể nói – phần lá»›n những ngÆ°á»i có trách nhiệm Ãt biết đến…do luôn luôn được bao quanh bởi những con ngÆ°á»i tốt là nh hay có vẻ tốt là nh, hoặc tá»± nghÄ© rằng tốt là nh, và – tá»™i nghiệp – những pháºn Ä‘á»i nghiệt ngã ấy lại rất “ngại†những nÆ¡i chốn “linh thánhâ€â€¦NgÆ°á»i viết phải thú nháºn là hoà n toà n không hay biết gì vá» những trÆ°á»ng hợp của những “Quỳnh búp-bêâ€â€¦trong suốt 40 năm là m mục vụ Giáo Xứ… DÄ© nhiên cái thá»i ngÆ°á»i viết và o cuá»™c…thì chÆ°a phải là “hôm nayâ€â€¦mà là thá»i của “má»—i tháng má»™t tấm tem phiếu bé xÃu†nên cÅ©ng chÆ°a có mấy ngÆ°á»i “rủng rỉnhâ€â€¦ để mà nghÄ© đến “những con phố đèn Ä‘á»â€ hay “động nà y, Ä‘á»™ng kiaâ€â€¦Và đến nay – khi xét mình lại – ngÆ°á»i viết chắc chắn rằng ở những nÆ¡i mình từng thi hà nh sứ vụ, rất nhiá»u mảnh Ä‘á»i đã bị bá» lại bên lá»â€¦và Ãt quá những may mắn cho những ngÆ°á»i có dịp được nghe câu nói từ miệng Chúa : “Tôi cÅ©ng váºy : tôi không lên án chị đâu ! Thôi chị cứ vá» Ä‘i, và từ nay đừng phạm tá»™i nữa !†( Go 8 , 11)…Và có lẽ những Trung Tâm Mục Vụ bá» thế khó để tiếp cáºn những mảnh Ä‘á»i nghiệt ngã ấy…Giáo Xứ thì luôn luôn có thể…
Thứ đến là những quan niệm cay nghiệt vỠ“bá»™ mặt†của má»™t lá»›p ngÆ°á»i câu nệ “lá»â€ và “thóiâ€â€¦Lan ca-ve – do diá»…n viên Thanh HÆ°Æ¡ng thủ vai – là ngÆ°á»i được chỉ định để hÆ°á»›ng dẫn Quỳnh búp-bê khi cô má»›i chân Æ°á»›t chân ráo và o Thiên Thai, đồng thá»i vá» lâu vá» dà i hình thà nh mối tÆ°Æ¡ng quan chị em rất gắn bó giữa hai ngÆ°á»i…Khi Thiên Thai bị sáºp, Lan vá» lại quê, mở má»™t tiệm may nho nhá» và có ý định láºp gia đình…để có má»™t mụn con là m yên lòng ông bà cụ thân sinh – nhất là ông cụ ngà y cà ng trở bệnh nặng hÆ¡n…Thá»i gian hà nh nghỠở Thiên Thai, Lan đã nói dối gia đình là là m trong công ty…và hằng tháng – cÅ©ng nhÆ° khi gia đình cần – Lan gom góp số tiá»n công “đau Ä‘á»›n†của mình gá»i vá» lo chuyện bệnh hoạn cho bố và em gái Lan Ä‘ang há»c Äại Há»c…TrÆ°á»ng hợp của Lan cÅ©ng là “điển hình†của không biết bao nhiêu cô gái khác trong hôm nay…Rá»i xa cái “nghiệp†ca-ve…và ước mong có má»™t ngÆ°á»i chồng là …ước mơ…dù ngÆ°á»i chồng định cÆ°á»›i cÅ©ng không phải là hạng Ä‘Ã n ông giá trị gì…Tuy nhiên ngay trong ngà y cÆ°á»›i…thì má»i chuyện bị lộ…do má»™t ngÆ°á»i cháu trong gia đình chú rể nháºn ra Lan…vì đã từng…Váºy là thảm kịch : bố mẹ Lan ruồng bá» Lan, em gái thì chì chiết…và đà ng trai đòi lại số tiá»n bá» ra chuẩn bị cho đám cÆ°á»›i…Mặc dù Lan đã mượn tiá»n của Quỳnh để trả cho chú rể, nhÆ°ng anh ta vẫn dá»±ng lên má»™t vở kịch : mượn má»™t Ãt anh Ä‘Ã n ông trong là ng xông và o cưỡng bức Lan, đồng thá»i Ä‘iện thoại cho các bà vợ đến bắt “tại tráºn†sá»± việc…Váºy là Lan bị kéo vá» sân nhà mình…Bố mẹ Lan chịu không nổi…Ông cụ từ trần…Lan bị bá» mặc ngoà i má»™t ngôi miếu hoang…vì ông thầy số cho biết đấy là cách để ông cụ được giải thoát…Lan bị Ä‘iên…Có lẽ đây cÅ©ng là má»™t vấn Ä‘á» mục vụ của Giáo Xứ…â€Lá»â€ và “thói†cùng vá»›i những nham nhở của những ngÆ°á»i “tốt†(!)…đã gây ra khá nhiá»u những oan khiên…mà ngÆ°á»i là m mục vụ phải quan tâm…
Kế đến là  những chằng chịt của mạng lÆ°á»›i “thế giá»›i ngầmâ€â€¦mà – khi đã vÆ°á»›ng và o cách nà y hay cách khác – thì hầu nhÆ° vô phÆ°Æ¡ng để thoát…cho đến khi cạn kiệt má»i sinh lá»±c…NgÆ°á»i viết trÆ°á»›c đây cÅ©ng đã Ä‘á»c Ä‘i Ä‘á»c lại Ãt ra là hai bản dịch của táºp truyện “Bố Già †của nhà văn ngÆ°á»i Mỹ gốc à Mario Puzo, nhÆ°ng không hiểu sao không thấy cái cảm nháºn “không thoát nổi†của mạng nhện “thế giá»›i ngầmâ€â€¦nhÆ° khi xem phim “Quỳnh búp-bêâ€â€¦Có lẽ do “Bố Già †nặng vá» khÃa cạnh thanh toán nhau giữa các băng đảng…Còn trong “Quỳnh búp-bê†là chuyện buôn bán thân xác  phụ nữ, chuyện chà đạp nhân phẩm, chuyện bất bình đẳng giá»›i…quá Æ° “tháºtâ€â€¦DÄ© nhiên có “cầuâ€â€¦thì có “cungâ€, và giá»›i có “cầuâ€â€¦thì chắc chắn không thuá»™c tầng lá»›p “giãi dầu mÆ°a nắngâ€â€¦mà là giá»›i “đặc quyá»n đặc lợiâ€â€¦Giáo Xứ phải tÃnh đến các phÆ°Æ¡ng thức giáo dục giá»›i trẻ…Chẳng hạn nhÆ° có những buổi sinh hoạt trao đổi …vá» nhiá»u mặt : thá»i trang, cảnh Ä‘á»i, bi kịch xã há»™i…NhÆ° chuyện trang phục, có thể nói là giá»›i diá»…n viên nữ rất “thoải mái†cả trong phim ảnh lẫn ngoà i Ä‘á»i thÆ°á»ng…khiến các bạn trẻ – đặc biệt là nữ – cứ nghÄ© rằng : kiểu cách thá»i trang ấy là cho má»i ngÆ°á»i và ở má»i nÆ¡i…nên dá»… dà ng…để…â€thoải máiâ€â€¦Thế nhÆ°ng tại sao đạo diá»…n lại phải cho “Quỳnh búp-bê†ná»n nã vá»›i tấm áo bà -ba mà u hồng nhẹ nhà ng và dá»… thÆ°Æ¡ng sau những thăng trầm của “thá»i đã quaâ€Â ??? Hẳn là độc giả còn nhá»› trÆ°á»›c đây đã có lần ngÆ°á»i viết kể câu chuyện hai anh em quá nghèo…phải Ä‘i ăn trá»™m…rồi bị bắt và bị khắc lên trán ký tá»± “ST†(viết tắt của chữ steal = ăn trá»™m, ăn cắp)…theo tục quán của là ng…NgÆ°á»i anh thấy quá nhục nhã…nên bá» là ng Ä‘i phÆ°Æ¡ng xa là m ăn, nhÆ°ng ký tá»± ST được thÃch lên trán không thể tẩy xóa Ä‘i được…Chú em tá»± nghÄ©: Nhục…thì đã nhục rồi, thôi…thì mình trụ lại là ng thôn của mình…và ra sức là m ăn…để tá»± nuôi sống, đồng thá»i có Ä‘iá»u kiện thì giúp bà con quanh xóm…Lâu dần…lá»›p trẻ…không hiểu gì nhiá»u vá» ký tá»± ST ấy nên thắc mắc vá»›i má»™t lão ông…và lão ông đăm chiêu má»™t thoáng…rồi trả lá»i : Già cÅ©ng không rõ lắm, nhÆ°ng có lẽ đấy là ký tá»± của chữ SAINT – nghÄ©a là thánh nhân…
Hẳn là chúng ta còn nhá»› câu chuyện của Äấng Äáng KÃnh – Hồng Y Fulton Sheen (1895-1979)  – vá»›i cô tiếp viên kiá»u diá»…m trên chuyến máy bay và o cuối năm 1965 Ä‘Æ°a các Giám Mục ngÆ°á»i Mỹ từ à vá» sau khi đã dá»± Công Äồng Vaticanô II ? Cô tiếp viên xinh đẹp ấy cảm thấy “khó chịu†và “rất mất tá»± nhiên†vá»›i cái nhìn chằm chằm của vị chức sắc tôn giáo cao tuổi…và – Ä‘iá»u không ngá» – là khi má»i ngÆ°á»i cồng ká»nh hà nh lý Ä‘i xuống…thì có vẻ nhÆ° ông cụ cố nán lại sau cùng…để rồi ghé và o tai cô tiếp viên thì thầm Ä‘iá»u gì đó không ai biết…
Má»™t ngà y ná», ÄHY Fulton Sheen nghe tiếng gõ cá»a…và ngà i thấy hoà n toà n bất ngá» : trÆ°á»›c mặt ngà i là cô tiếp viên hà ng không xinh đẹp ấy…
-Thưa ngà i, ngà i còn nhớ con không ?
-Nhá»› chứ con. Con chÃnh là cô tiếp viên xinh xắn trên chuyến bay Ä‘Æ°a các Giám Mục vá» sau Công Äồng mà …
-Váºy Äức Cha có còn nhá»› là ngà i đã thì thầm Ä‘iá»u gì và o tai con không?
-Nhớ…Cha nhớ…Cha đã khen con đẹp lắm…Và cha há»i con rằng : Con đã cảm tạ Chúa…vì Chúa đã ban cho con sắc đẹp tuyệt vá»i kia chÆ°a ?
-ThÆ°a ngà i, Ä‘iá»u ngà i thì thầm và o tai con đó…đã là m con băn khoăn nhiá»u…và cÅ©ng là lý do khiến con tìm đến ngà i hôm nay…Váºy, thÆ°a ngà i, theo ngà i…thì con phải là m gì để tạ Æ¡n Chúa ?
Má»™t thoáng suy nghĩ…rồi ÄHY Ä‘Æ°a cô gái đến trÆ°á»›c má»™t tấm bản đồ :
-Con đã bao giỠnghe ai đó kể và i chuyện vỠtrại cùi Di Linh ở Việt Nam chưa ?
-Có lần con cÅ©ng Ä‘á»c được má»™t bà i báo vá» trại cùi ấy…và nghe được đôi ba câu chuyện…
-Nà y con, cách đây chÆ°a lâu, cha nghe nói vị Giám Mục Giáo Pháºn Sà i-gòn – Äức Cha Jean Casseigne Sanh (1895-1973) – đã từ chức ở Sà i-gòn để lên phục vụ anh chị em bị bệnh cùi ở trại phong Di Linh…Con có muốn cảm tạ Chúa bằng cách thá» má»™t lần đến trại phong Di Linh, gặp Äức Cha…và ở lại vá»›i anh chị em bệnh phong khoảng 6 tháng không ?
Bất ngá» và bà ng hoà ng, cô tiếp viên lặng lẽ chà o ÄHY ra vá»â€¦Và ngÆ°á»i ta nghÄ© rằng chuyện đến đó là chấm dứt…
Thế nhÆ°ng và o đầu năm 1966, ngÆ°á»i ta Ä‘á»c được má»™t bản tin trên các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông của Sà i-gòn : Má»™t nữ tiếp viên hà ng không rất trẻ và rất đẹp của hãng Hà ng Không Hoa Kỳ đã xin nghỉ nghá» là m tiếp viên hà ng không để đến trại phong Di Linh của Việt Nam, tình nguyện chăm sóc các bệnh nhân phong cùi…
Äấy là nữ tu Louise Bannet…
Sau năm 1975, chị buá»™c phải rá»i khá»i Trại Phong Di Linh…Chị đã xin Nhà Dòng – Dòng Nữ Tá» Bác Ãi Vinh SÆ¡n – để đến phục vụ Trại Phong ở Tahiti…và chị qua Ä‘á»i tại đó năm 1982…
Suốt cuá»™c Ä‘á»i, tôi sẽ ca mừng CHÚA,
sống ngà y nà o, xin Ä‘Ã n hát kÃnh Thiên Chúa của tôi.
Nguyện tiếng lòng tôi là m NgÆ°á»i vui thá»a,
đối vá»›i tôi, niá»m vui là chÃnh CHÚA. – Tv 104 (103) , 33 – 34
Lm Giuse Ngô Mạnh Äiệp.
CGVN