Trong khi Vatican đã tái khẳng định vá» sá»± cần thiết tái bổ nhiệm các linh mục vô thá»i hạn, thì ở Pháp, theo thông lệ các cha xứ đổi nhiệm sở má»—i sáu năm. Báo La Croix phá»ng vấn các linh mục há» nghÄ© gì vá» chuyện nà y, đôi khi vấn đỠđược đặt ra vì bối cảnh má»›i của Giáo há»™i.
Tháng 9 cÅ©ng là tháng… tá»±u trÆ°á»ng, đối vá»›i má»™t số giáo dân, tháng tá»±u trÆ°á»ng cÅ©ng là tháng bắt đầu vá»›i má»™t cha xứ má»›i: trong Ä‘a số trÆ°á»ng hợp, thÆ°á»ng các cha loan báo việc mình được thuyên chuyển trÆ°á»›c khi các cha Ä‘i nghỉ hè. Các thay đổi nhiệm sở luôn là sá»± kiện đối vá»›i giáo dân cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i chÃnh các linh mục.
Thá»i kỳ đại dịch Covid là thá»i kỳ khó khăn để có các bổ nhiệm má»›i, đôi khi bị hoãn và i tháng. Äây cÅ©ng là dịp để suy nghÄ© vá» các thuyên chuyển, dù ở Ä‘a số các giáo pháºn, các linh mục thÆ°á»ng lá»›n tuổi và ngà y cà ng Ãt hÆ¡n… Thuyên chuyển linh mục từ giáo xứ nà y sang giáo xứ khác là tạo ra các thay đổi, tạo chuá»—i biến đổi dây chuyá»n theo má»™t phÆ°Æ¡ng trình khó khăn: cÅ©ng giống nhÆ° thay ghế trong các ban nhạc, đôi khi có nhiá»u ghế trống hÆ¡n là ghế có ngÆ°á»i ngồi…
Kể từ Công đồng Vatican II, Giáo há»™i Pháp khuyến khÃch nên thuyên chuyển, dá»±a trên nguyên tắc trung bình là sáu năm, có thể tái gia hạn hai lần, má»—i lần ba năm. Má»™t quy tắc Ä‘ang ngà y cà ng giảm. Má»™t mặt, từ giáo pháºn nà y sang giáo pháºn khác, các con số Ä‘ang xuống. Mặt khác, linh mục cần thêm thì giỠđể tìm hiểu các giáo xứ rá»™ng lá»›n được giao cho há» ngà y nay. Má»™t chỉ dẫn má»›i đây ngà y 29 tháng 6, có tá»±a đỠ“Sá»± hoán cải mục vụ của cá»™ng Ä‘oà n giáo xứ để phục vụ cho sứ vụ rao giảng Tin Mừng của Giáo há»™iâ€, nhắc nhở chúng ta quy luáºt của “vấn Ä‘á»â€. Trong bản văn nà y, Bá»™ Giáo sÄ© khuyến khÃch kéo dà i bổ nhiệm: “NhÆ° Công đồng Vatican II khẳng định, cha xứ trong má»—i giáo xứ, nhiệm vụ của mình là vui vá» sá»± ổn định cần thiết cho lợi Ãch các tâm hồnâ€. Do đó, theo nguyên tắc chung, cha xứ được yêu cầu “được bổ nhiệm vô thá»i hạnâ€. Má»™t nhiệm vụ trong má»™t thá»i gian nhất định , vá»›i Ä‘iá»u kiện không “quá ngắnâ€. Tối thiểu là năm năm, Bá»™ quy định, giám mục có thể thuyên chuyển linh mục “nếu thấy lợi Ãch cho các tâm hồn hoặc vì sá»± cần thiết, hoặc hữu Ãch mà Giáo há»™i đòi há»iâ€.
Linh mục, nhà xã há»™i há»c Nicolas de Brémond của giáo xứ Ars giải thÃch: “Là m thế nà o để Ä‘Æ°a cải tổ của Công đồng Vatican II xuống giáo xứ nhá» nhất? Từ Rôma vá», các giám mục Pháp lo lắng vá» quyá»n lá»±c của các linh mục Ãt thuyên chuyển. Vì thế cần có nhiệm kỳ vá»›i thá»i hạn ấn định, má»™t Ä‘iá»u khoản do Rôma quy định và giám mục Pháp mong muốnâ€. Äược áp dụng từ lâu, tÃnh đặc trÆ°ng nà y của nÆ°á»›c Pháp đã mất địa bà n. Từ giáo pháºn nà y sang giáo pháºn khác, việc quy định thá»i hạn không còn mang tÃnh hệ thống. Linh mục Paul-Antoine Drouin, linh mục tổng đại diện giáo pháºn Mans (Sarthe) chất vấn: “Mặt khác, ai có thể được gá»i đến để yêu má»™t cá»™ng Ä‘oà n giáo xứ đức tin vá»›i má»™t nhiệm kỳ ấn định? Phục vụ dân Chúa là lâu dà i. Và o cuối sáu năm, khi linh mục và giáo dân biết lá»—i của nhau đó là lúc bắt đầu đấu tranh để yêu nhau.â€
Sau bốn hoặc năm lần bổ nhiệm liên tiếp, Linh mục André-Benoỵt Drappier, 59 tuổi, đánh giá cao thá»i gian cố định, ngà i giải thÃch: “Sau má»™t thá»i gian, tôi cảm thấy hao mòn. NhÆ°ng vì biết thá»i gian ấn định là 6, 9 hoặc 12 năm, tôi biết tôi có thể thuyên chuyển và tôi cho giáo pháºn biết tôi sẵn sà ng.†Má»—i lần thuyên chuyển đến chá»— má»›i là má»™t năng Ä‘á»™ng má»›i, linh mục đến gặp cá»™ng đồng má»›i được giao phó cho mình, đôi khi còn theo yêu cầu của cha: “Lần cuối cùng, tôi Ä‘Æ°a ra bốn Ä‘á» nghị, má»™t trong các Ä‘á» nghị nà y được giám mục giữ lại.â€
Má»™t mong muốn đối thoại được Äức Giám mục Bruno Feillet, giám mục phụ tá giáo pháºn Reims xác nháºn: “Luôn có trao đổi vá»›i linh mục liên hệ.†Ở giáo pháºn Reims, quy tắc 6 + 2 × 3 không phải là quy tắc bằng đá, nhÆ°ng thÆ°á»ng được áp dụng để giúp linh mục tổ chức má»™t thá»i gian trung hạn để có thể Ä‘á» nghị má»™t Ä‘Ã o tạo và có má»™t năm nghỉ ngÆ¡i. NhÆ°ng Giám mục Feillet xác nháºn, trên thá»±c tế đôi khi có các thuyên chuyển nhanh để đáp ứng các nhu cầu khẩn cấp…
Trong văn bản Rôma, Äức Hồng y Benianimo Stella, Bá»™ trưởng Bá»™ Giáo sÄ© nêu rõ, “điá»u cần thiết là cha xứ có thể tạo má»™t liên kết hiệu năng, hiệu quả vá»›i cá»™ng đồng được giao phó cho mình.†Tuy nhiên, tại chá»— ngà i có toà n quyá»n hà nh Ä‘á»™ng vá»›i lá»i nhắc nhở: “ChÃnh cha xứ là ngÆ°á»i phục vụ giáo xứ, chứ không phải ngược lạiâ€. Dù các giáo dân không được há»i ý kiến để chá»n mục tá» cho mình nhÆ°ng vì cá»™ng Ä‘oà n Ä‘a dạng nên má»—i khi có thuyên chuyển, luôn có má»™t số hà i lòng và má»™t số không hà i lòng. Linh mục Drappier cho biết: “Linh mục không phải là giáo xứ. Linh mục tìm cách hòa nháºp và o vá»›i những gì đã có. Và chÃnh qua các nét chấm phá nhá», mà linh mục mang đến thay đổi, luôn tôn trá»ng di sản và các nhân váºt trong giáo xứ.â€
Linh mục Jean-Eudes Fresneau, cha xứ của giáo xứ Sarzeau được bổ nhiệm và o tháng 5 năm ngoái giải thÃch: “Khi chúng tôi đến má»™t giáo xứ, chúng tôi cần thá»i gian để thÃch nghi. Phải tìm hiểu giáo dân trÆ°á»›c khi bắt tay và o các dá»± án mục vụ.†Äôi khi các sá»± kiện có thể tái phân bố lại: cha xứ ở Lorient từ hai năm nay, cha đồng ý rá»i bá» chức vụ để giúp thà nh láºp má»™t cá»™ng Ä‘oà n huynh đệ gồm má»™t số linh mục. Má»™t trong các cha cho biết: “Chúng tôi không được gá»i đến má»™t vùng nà o, nhÆ°ng đến các cá»™ng Ä‘oà n có trách nhiệm cho khoảng năm mÆ°Æ¡i tháp chuông. Phải Ä‘i hà ng chục cây số để dâng thánh lá»… cho má»™t số Ãt giáo dân là má»™t chuyện khó. Có nên quan tâm đến các hòn đảo của phụng vụ hoang vắng không? Các giám mục Paris chÆ°a thá»a thuáºn, việc duy trì mạng lÆ°á»›i vùng đất vẫn còn xáo trá»™n. Linh mục Brémond ở Ars nhấn mạnh: “Chúng tôi muốn tất cả các linh mục thà nh các cha xứ để đáp ứng nhu cầu Ä‘a dạng của các giáo xứ. Không phải ai cÅ©ng có thiên chức hoặc năng lá»±c. Ãp lá»±c rất mạnh và có thể tạo ra Ä‘au khổ thá»±c sá»±.â€
Việc bổ nhiệm đôi khi còn tuân theo hệ thống “thăng tiến†bất thà nh văn, dù ai cÅ©ng biết không có tinh thần thăng quan tiến chức trong Æ¡n gá»i linh mục. Äi từ má»™t giáo xứ nhỠđến má»™t phụ trách má»™t giáo xứ quan trá»ng hÆ¡n, cha phó thà nh cha chánh xứ: thá»i gian sáu năm đảm bảo má»™t thuyên chuyển xoay vòng. Vá»›i kim tá»± tháp tuổi tác, việc thăng tiến trở nên khó khăn hÆ¡n. Còn thêm cảm giác mệt má»i, linh mục Drouin thổ lá»™: “Ngà y nay, các linh mục 60 hay 65 tuổi xin phục vụ ở các giáo xứ Ãt việc hÆ¡n.â€
Trì chà trong sứ vụ và đến vá»›i cá»™ng Ä‘oà n: khó để chá»n lá»±a giữa lá»i má»i gá»i của Äức Phanxicô “mục tá» phải thấm mùi Ä‘Ã n chiên của mình†và hình ảnh Thánh Phaolô Ä‘i từ cá»™ng Ä‘oà n nà y qua cá»™ng Ä‘oà n khác.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
phanxicovn