Gương Thánh nhân: Thánh Pi-ô thứ 10 sinh ngà y 2 tháng 6 năm 1835, tại là ng Ri-ê-sô, tên tháºt cá»§a Ngà i là Du-sép-pô Sạt-tô.
Lúc nhá» Du-sép-pô há»c cấp tiểu há»c tại trưá»ng là ng, sau đó phải Ä‘i bá»™ má»—i ngà y hà ng chục cây số để tiếp tục việc há»c ở trưá»ng cách xa đó vì cha mẹ nhà nghèo. Mẹ cáºu thấy con Ä‘i chân không nên rán dà nh dụm sắm cho đôi già y. Nhưng cáºu tiết kiệm vừa muốn táºp hãm mình, nên mang già y Ä‘i khá»i nhà má»™t quảng là cởi ra, Ä‘eo lên vai và đi chân không đến trưá»ng. Vì cần mẫn há»c hà nh, nên Du-sép-pô tiến tá»›i rất nhanh và luôn được thầy bạn khen ngợi.
Thá»i đó Há»™i thánh muốn táºp cho ngưá»i tÃn hữu kÃnh trá»ng Thánh Thể nên không cho phép trẻ nhá» rước lá»… sá»›m. Vì thế, mãi đến năm 11 tuổi, Du-sép-pô má»›i được rước Chúa lần đầu. Và ngay từ đó cáºu đã tỠý muốn dâng mình cho Chúa. Cha cáºu từ chối, vì thấy gia đình nghèo, muốn cho cáºu ở nhà giúp đỡ, còn bà mẹ thì khuyến khÃch tán thà nh. Nhưng rồi sau đó ông cÅ©ng vui lòng vâng theo thánh ý Chúa, cho con mình Ä‘i theo tiếng Chúa gá»i.
Thế là năm lên 15 tuổi, cáºu Du-sép-pô gia nháºp chá»§ng viện ở Pa-Ä‘ua. Hằng ngà y cáºu chuyên cần há»c táºp và rèn luyện các nhân đức. Nhưng chưa được bao lâu, cha cáºu qua Ä‘á»i, để lại ngưá»i vợ và 7 đứa con nheo nhóc nghèo khổ. Cáºu thấy cảnh gia đình khốn khổ quá, nên định xin trở vá» giúp đỡ. Nhưng mẹ cáºu không chấp nháºn. Bà khuyến khÃch con dâng tất cả cho Chúa, lo tiếp tục tu luyện.
Năm 1858, Du-sép-pô được phong chức Linh mục và đi giúp hỠđạo Tom-bô-lô. Vì thấy ngà i táºn tình săn sóc Ä‘oà n chiên và nhân đức, nên Äức Giám mục chá»n ngà i là m giám đốc chá»§ng viện. Năm 1884, Äức Giáo Hoà ng Lê-ô thứ 13 đặt ngà i lên là m Giám mục giáo pháºn Măn-tua. Sau ngà y thụ phong, ngà i vá» quê thăm mẹ và khoe chiếc nhẫn Giám mục cá»§a mình. Mẹ ngà i cÅ©ng cho ngà i xem chiếc nhẫn cưới và nói: – Nếu không có chiếc nhẫn nầy, thì là m sao con có chiếc nhẫn kia?…
Lúc đó giáo pháºn Măn-tua Ä‘ang sa sút vá» phần đạo đức cÅ©ng như luân lý, thánh nhân Ä‘i kinh lý khắp nÆ¡i, dạy dá»— kêu gá»i má»i ngưá»i ăn năn cải thiện. Và nhá» Æ¡n Chúa, ngà i đã đưa cả giáo pháºn trở lại đạo sốt sắng.
Vì thấy ngà i nhân đức và là m việc kết quả như thế, nên năm 1893, Äức Giáo Hoà ng phong ngà i là m Hồng Y giáo chá»§ Vê-nê-si. Và sau khi Äức Lê-ô thứ 13 qua Ä‘á»i, ngà i lại được bầu là m Giáo Hoà ng kế vị, vá»›i biệt hiệu Pi-ô thứ 10.
Từ ngà y nháºm chức Giáo Hoà ng, thánh nhân cà ng hoạt động nhiệt thà nh hÆ¡n. Ngà i “canh tân má»i sá»± trong Äức Ki-tô”. Äó là khẩu hiệu cá»§a ngà i: ngà i cho phép trẻ nhá» rước lá»… sá»›m và khuyến khÃch việc rước Chúa hằng ngà y. Vá» giáo luáºt, phụng vụ, Kinh Thánh, ngà i cho nghiên cứu và canh tân. Khi nói đến các thánh vịnh ngà i viết:
“Nhá» Chúa linh ứng, các thánh vịnh đã được soạn ra và được góp lại trong Kinh Thánh. Ngay từ buổi đầu cá»§a Há»™i thánh, thánh vịnh đã giúp nuôi dưỡng lòng đạo đức cá»§a tÃn hữu má»™t cách tuyệt vá»i, để há»Â tiến dâng Thiên Chúa lá»… tế ngợi khen, tức là hoa quả cá»§a những môi miệng tuyên xưng Danh Ngưá»i. Không những thể theo thói quen nháºn được từ luáºt cÅ©, thánh vịnh còn giữ phần rõ rệt trong chÃnh phụng vụ thánh và trong thần vụ. Do đó mà thánh vịnh đã trở thà nh tiếng cá»§a Há»™i thánh, như lá»i thánh Ba-xi-li-ô nói; hay như các vị tiá»n nhiệm cá»§a tôi là Äức U-ba-nô VIII đã gá»i, đó là ái nữ cá»§a thánh ca hằng xướng hát ở trước tòa Thiên Chúa và Chiên Con; và theo ý kiến thánh A-tha-na-xi-ô, thánh vịnh dạy ngưá»i ta nhất là những ngưá»i chuyên phụng tự biết cách ca ngợi Thiên Chúa và phải dùng lá»i lẽ nà o cho xứng hợp để tuyên xưng Danh Ngưá»i”.
Và việc là m đặc biệt cá»§a thánh nhân là dÅ©ng cảm chiến đấu vá»›i các lạc thuyết, nhất là phe duy tân. Há» luôn gây khó khăn rắc rối cho Giáo há»™i. Ngà i cá»±c lá»±c phản đối và dùng sá»± khôn ngoan mà thuyết phục há».
Thánh nhân qua Ä‘á»i ngà y 20 tháng 8 năm 1914, giữa lúc thế giá»›i bùng nổ chiến tranh. Và năm 1945, ngà i được tôn phong Hiển thánh.
Quyết tâm: Noi gương thánh Giáo Hoà ng Pi-ô thứ 10, hằng ngà y lo canh tân cải thiện Ä‘á»i sống cho tốt hÆ¡n, đẹp lòng Chúa và má»i ngưá»i hÆ¡n.
Lá»i nguyện: Lạy Chúa, Chúa đã ban cho thánh Giáo Hoà ng Pi-ô thứ 10 trà khôn ngoan siêu việt và lòng dÅ©ng cảm xứng báºc tông đồ, để ngưá»i bênh vá»±c đức tin Công giáo và qui tụ tất cả vá» Äức Ki-tô. Xin rá»™ng ban cho chúng con biết nghe lá»i thánh nhân giảng dạy và noi gương sáng cá»§a ngưá»i hầu mai ngà y đạt tá»›i phúc trưá»ng sinh.
GPVL