Khi truyá»n thống, thần há»c và huyá»n thoại lẫn và o nhau
Tất cả bắt đầu từ Äức Giáo hoà ng Piô V, ngà i là tu sÄ© Dòng Äa Minh và ngà i không muốn bá» chiếc áo trắng Dòng mình dù đã được bầu Giáo hoà ng: Tu sÄ© Michele Ghislieri (tên của ngà i trÆ°á»›c khi và o Dòng là Antonio), là ngÆ°á»i kế vị thứ 224 Thánh Phêrô của Giáo há»™i Công giáo La Mã, ngà i có tên là Piô V. Năm 1566, ngà i quyết định giữ lại áo trắng của Dòng Äa Minh và buá»™c đây là phẩm phục giáo hoà ng.
Äó là truyá»n thống kể lại. Thá»±c tế, Thánh Piô V chỉ Ä‘Æ¡n giản tiếp tục mặc áo của Dòng mình vì khiêm tốn và vì lòng mến Dòng đã Ä‘Ã o tạo mình.
Theo má»™t truyá»n thống khác, được tác giả Filippo Bonanni kể trong quyển sách “Thứ báºc Thánh giải thÃch qua phẩm phục dân sá»± và giáo sÄ© (Rome 1720), phong tục mặc áo trắng có từ sá»± xuất hiện chim bồ câu trắng khi thánh Giáo hoà ng Fabien được chá»n là m giáo hoà ng. Ngà i tỠđạo và o năm 250 (L’Osservatore Romano, 14 tháng 7- 2010).
NhÆ° thế, phẩm phục trắng có từ rất xÆ°a. Trong bà i khảo luáºn vá» phụng vụ ‘Rationale divinorum officiorum’ được viết và o khoảng năm 1286, Guillaume Durand giải thÃch được xem là đầy đủ vá» mà u trắng của phẩm phục Giáo hoà ng: mà u trắng tượng trÆ°ng sá»± tinh khiết và thánh thiện của cuá»™c sống, mà u Ä‘á» tượng trÆ°ng máu thánh Chúa Giêsu đã đổ ra cho nhân loại.
Buổi lá»… đầu tiên nói vá» phẩm phục Giáo hoà ng là buổi lá»… do Giáo hoà ng Grégoire X (giữa năm 1272 và năm 1273) kể lại, nhÆ°ng sá»± chuẩn hóa chÃnh xác của phẩm phục được ghi lại trong quyển sách của Agostino Patrizi – Piccolomini và Giovanni Bucardo và o cuối những năm 1400.
Äức Giáo hoà ng vừa má»›i được bầu sẽ mặc áo khoác ngắn Ä‘á», giữ dây lá»… của Dòng mình và mang mÅ© giáo hoà ng. Tân Giáo hoà ng mặc nhÆ° trên và sẽ tiếp các hồng (L’Osservatore Romano, 14 tháng 7-2010). Nghi lá»… nà y tồn tại cho đến ngà y hôm nay dù có và i khác biệt nhỠ– Äức Phanxicô không ngồi trên ngai khi tiếp các hồng y, ngà i đứng.
Khách viếng thăm Äan viện Thánh Sabina, trên đồi Aventin, trụ sở chÃnh của Dòng Äa Minh có thể đến nhà nguyện Thánh Piô V, nhà nguyện được sắp xếp ở nÆ¡i hồng y Ghislieri sẽ là Giáo hoà ng. Nhìn lên, sẽ thấy hình ảnh khắc Giáo hoà ng mặc phẩm phục trắng, quỳ trÆ°á»›c cây thánh giá.
Äức Giáo hoà ng có thói quen hôn thánh giá má»—i buổi tối, nhÆ°ng má»™t hôm Ä‘iá»u kỳ lạ đã xảy ra. Cây thánh giá rá»›t dÆ°á»›i chân thánh Piô V, vì ngÆ°á»i ta bá» thuốc Ä‘á»™c. Dù sao, đây chỉ là chuyện huyá»n thoại…
Trên tÆ°á»ng trÆ°á»›c mặt, là bức tranh thánh Piô V ở bên cạnh thiên thần Ä‘ang chỉ cho ngà i xem tráºn chiến hải quân. NgÆ°á»i ta kể Äức Giáo hoà ng chá» tin tráºn chiến ở Lépante của lá»±c lượng tÃn hữu Kitô và quân Ä‘á»™i Thổ ở Ali Pascià ngà y 7 tháng 10 năm 1571.
Trong lúc cầu nguyện, Giáo hoà ng Piô V có thị kiến: các thiên thần hát chung quanh Äức Mẹ, Äức Mẹ bồng Chúa Giêsu trên tay và cầm trà ng hạt. Sau chuyện kỳ diệu nà y – và o buổi trÆ°a – Äức Giáo hoà ng ra lệnh đổ tất cả các chuông ở Rôma, hai ngà y sau, ngÆ°á»i Ä‘Æ°a tin mang tin thắng tráºn của lá»±c lượng tÃn hữu Kitô.
Ngà y lá»… Äức Mẹ Chiến Thắng, sau đó là ngà y lá»… Mân Côi được ká»· niệm và o ngà y nà y và từ đó, và o buổi trÆ°a của ngà y 7 tháng 10, các chuông được đánh lên để ghi nhá»› việc Truyá»n Tin.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch