Nguồn gốc “Cá tháng tư�

Ngày 1 tháng 4 là ngày của các trò chơi khăm, các l�i nói đùa. Các con cá bị gắn sau lưng và thiên hạ tha hồ nói đùa. Nhưng vì sao có ngày này?

Cuộc cải cách lịch gregorian của vua Charles IX năm 1582 bắt đầu năm mới là ngày 1 tháng 1, nhưng trước đó, ngày đầu năm ở trong khoảng ngày 25 tháng 3 và 1 tháng 4. �ó là ngày trao đổi quà tặng và đánh dấu bước sang năm mới…

Chuyện đùa để chống lại thay đổi

Một số ngư�i không muốn thay đổi nên vẫn cứ tặng quà vào tháng tư. Một số l�i bông lơn biến thành món quà để cư�i và thành chước để bẫy ngư�i khác! Truy�n thống này không phải chỉ có ở Pháp… mà còn ở Bỉ, Canada, � và ngay cả ở Nhật. Ở các nước nói tiếng Anh ngư�i dân g�i đây là ngày April Fool’s … ngày điên cuồng tháng 4, còn ở Tây Ban Nha ngày  này là ngày các thánh anh hài, 28 tháng 12.

Cá và ngày 1 tháng 4 liên hệ với nhau như thế nào ?

Nhưng tại sao cá lại tượng trưng cho l�i nói đùa? Có nhi�u lý do đưa ra. Lý do đầu tiên là do Mùa Chay, mùa ăn cá nhi�u và thư�ng chấm dứt vào đầu tháng 4. Ngư�i ta tặng nhau cá giả để chơi khăm. Và cũng để nói lên biểu tượng của tín hữu kitô là “Ichthus�, hai vòng chéo có dạng con cá.

Cũng có ngư�i cho là do lịch thiên văn, đầu tháng tư mặt tr�i mang dấu hiệu Song Ngư… Nhi�u ngư�i thực dụng thì cho rằng th�i kỳ sinh sản của cá kèm theo một số luật cấm. Như thế để giễu ngư�i ngư dân nghèo đi v� tay không, ngư�i ta tặng h� con cá trích khô hay con cá giả!

Bộ sưu tập cá

Vào đầu thế kỷ 20, ngày 1 tháng 4 ngư�i ta có thói quen gởi thiệp đùa có hình con cá tháng 4. Ở viện bảo tàng Dieppe, một hải cảng đi câu lớn… còn giữ cả một bộ sưu tập khổng lồ.

Tin giả

Kể từ những năm 1980, truy�n thông thích loan tin giả đủ loại vào ngày 1 tháng 4… và h� nhanh chóng phủ nhận! Có năm đài truy�n hình khẳng định sau khi có con hươu cao cổ ra đ�i ở sở thú Breton và sở thú bắt tay vào việc làm sữa chua hươu! �ủ loại tin giả có thể phịa vào ngày này

Nhưng ở th�i buổi bây gi� khi “Tin Giả� (Fake news) tràn ngập báo chí thì chắc chắn truy�n thống ngày 1 tháng 4 vẫn còn duy trì…

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Phanxicovn