Chúng ta đã xác định mục tiêu và cách thức cá»§a sá»± phân định trong tiến trình Äồng hà nh vá»›i các cặp hôn nhân hay sống chung. Bây giá» chúng ta có thể hướng tá»›i thá»±c hà nh trong thá»±c tế. Chúng ta thấy ở đây Ãt nhất là ba đối tượng cần được thá»±c hà nh sá»± phân định thiêng liêng: ước muốn, dây liên kết hôn ước, và những hà nh vi và  thá»±c hà nh hữu Ãch.
1. Phân định ước muốn
Má»™t ngưá»i li dị và đang sống trong má»™t cuá»™c kết hợp má»›i hay tái hôn vá» mặt dân sá»±, ước muốn được lãnh nháºn bà tÃch Thánh Thể, các vị mục tá» có thể giúp há» phân định ước muốn nà y. Câu há»i để giúp há» nháºn định cho rõ là : ước muốn ấy đặt trên cÆ¡ sở nà o?
Äối vá»›i má»™t số ngưá»i, ước muốn chỉ đơn giản là vì há» muốn được đón nháºn từ trong hoà n cảnh khách quan hiện tại “trái qui tắc†cá»§a há». Giả như hỠđược phép rước lá»… thì có lẽ hỠđã không có khao khát ấy. Há» cảm thấy bức bối vì mình không được hiệp thông dù Ä‘iá»u ấy xem chừng có thể đối vá»›i há» không quan trá»ng lắm. Có vẻ như hỠước muốn mình có quyá»n được lãnh nháºn bà tÃch hÆ¡n là khao khát chÃnh bà tÃch, khao khát được hiệp thông vá»›i Chúa. Ước muốn như váºy không đúng. Äối vá»›i những ngưá»i nà y, cần giúp há» hiểu không ai có quyá»n đòi há»i ân sá»§ng, vì ân sá»§ng là được tá»± do ban cho cách nhưng không. Bà tÃch Thánh Thể là Thân Mình Chúa Kitô, không phải là má»™t “thứ†gì thông thưá»ng bất kỳ ai đó có quyá»n đòi chiếm hữu. Nhiá»u ngưá»i không thể hay không được phép lãnh nháºn, cho dù há» có được phép lãnh nháºn cách công khai Ä‘i nữa há» cÅ©ng sẽ “ăn và uống lấy án phạt†cá»§a mình. Vả lại, há» cần phải hiểu biết rằng không thể tách biệt Mình Thánh Chúa Kitô vá»›i mầu nhiệm Há»™i thánh Thân Mình Ngưá»i. Há»™i thánh phát sinh từ Thánh Thể. Hiệp thông Thánh Thể không phải chỉ là chuyện riêng tư giữa tôi và Chúa Giêsu, mà còn là hiệp thông vá»›i Há»™i thánh cá»§a Chúa. Có má»™t sá»± thống nhất trên bình diện các bà tÃch. Ngưá»i ta không thể lãnh nháºn má»™t bà tÃch nà y (Thánh Thể) mà lại mâu thuẫn cách khách quan vá»›i má»™t bà tÃch khác (Hôn Phối). Hoà n cảnh khách quan cá»§a những ngưá»i li dị tái hôn (không đồng nhất vá»›i tình trạng ân sá»§ng cá»§a há» vốn thuá»™c chá»§ quan) thì “mâu thuẫn vá»›i sá»± hiệp thông yêu thương giữa Äức Kitô và Há»™i thánh†(FC 84). Không được phép rước lá»… không đồng nghÄ©a vá»›i việc bị phán xét là đang trong tình trạng tá»™i lá»—i hay má»™t phán xét nà o vá» tình trạng ân sá»§ng cá»§a linh hồn mình (những ngưá»i dá»± tòng hay các trẻ nhá» chẳng hạn, không được phép rước lá»… đó thôi). Cho phép những ngưá»i li dị tái hôn được rước lá»… công khai còn khiến cho các tÃn hữu có thể bị sai lạc và hiểu lầm giáo là cá»§a Há»™i thánh vá» sá»± bất khả phân li cá»§a hôn nhân. Sá»± kiện những ngưá»i nà y không được phép rước lá»… khiến há» không cảm thấy thanh thản, nhắc há» luôn nhá»› cuá»™c sống há» còn có cái gì chưa ổn, từ đó dần dần cà ng ước muốn được thay đổi cách sống cá»§a mình.
2. Phân định dây liên kết hôn ước
Phân định dây liên kết hôn ước là để biết hôn nhân đó có thà nh sá»± hay không, không được xem đó như là phương thế để nhằm tìm sá»± chấp thuáºn cho những ngưá»i li dị tái hôn dân sá»± được kết hôn lần nữa trong Há»™i thánh, và từ đó cÅ©ng được lãnh nháºn các bà tÃch. Äúng hÆ¡n, phân định dây hôn ước thuá»™c “lá»™ trình đồng hà nh và phân định nhằm hướng dẫn tÃn hữu Ä‘i đến chá»— nháºn biết tình trạng cá»§a há» trước mặt Thiên Chúa†(AL 300). Sá»± phân định nà y sẽ giúp là m sáng tá» vấn đỠliệu tôiđã kết hôn thá»±c sự hay chưa. Äiá»u đó rất có ý nghÄ©a hiện sinh đối vá»›i tôi. Vì bản chất hôn nhân có tÃnh xã há»™i và Giáo há»™i, nên sá»± phân định nà y phải công khai và cùng thá»±c hiện vá»›i Giáo há»™i má»›i thá»±c sá»± giúp tôi hướng đến cuá»™c sống tương lai cá»§a tôi. Nếu như tôi chưa thá»±c sá»± kết hôn và nếu như tôi đã kết hôn trong tình trạng không đủ tá»± do và ý thức, tức là có các nguyên nhân bên ngoà i ảnh hưởng nghiêm trá»ng đến tá»± do và ý thức, khiến cuá»™c kết hôn không thà nh sá»±, thì tôi có thể thong dong tìm kết hôn má»™t lần nữa vá»›i ngưá»i khác. Nếu tôi đã kết hôn thá»±c sá»±, tức hôn nhân cá»§a tôi đã hoà n toà n thà nh sá»±, tôi biết mình vẫn còn chịu rà ng buá»™c bởi dây hôn ước vá»›i ngưá»i phối ngẫu, cho dù chúng tôi đã li thân và cho dù ngưá»i phối ngẫu cá»§a tôi bất trung và đã dấn thân sống vá»›i ngưá»i khác. Vấn đỠchÃnh yếu cá»§a sá»± tuyên bố hôn nhân bất thà nh là là m sáng tá» tình trạng cá»§a dây liên kết hôn ước, chứ không phải là vấn đỠHiệp thông vá»›i những ngưá»i li dị “tái hônâ€.
à thức như thế, các mục tá» khuyến khÃch những ngưá»i li dị Ä‘ang sống má»™t kết hợp má»›i phân định xem há» có thá»±c sá»± Ä‘ang chịu rà ng buá»™c bởi dây hôn phối vá»›i má»™t ngưá»i khác hay không. Äể là m thế cÅ©ng cần phải có và i là do hiển hiện nà o đó khả dÄ© cho là hôn nhân trước không thà nh sá»±. Còn nếu không có là do gì cả để có thể đặt vấn đỠvá» dây hôn phối, và nếu má»™t hoặc cả hai ngưá»i Ä‘á»u tin rằng hôn nhân cá»§a hỠđã được thá»±c sá»± kết ước cách hợp pháp, cho dù há» nghÄ© cần phải li thân và dù má»™t hoặc cả hai ngưá»i hiện giỠđã sống vá»›i ngưá»i khác, như thế dây hôn phối vẫn tồn tại, thì đó là má»™t vấn đỠkhác.
3. Phân định các bước đi cụ thể
3.1 Giao hòa
Sau khi đã phân định vỠước muốn và vá» dây liên kết hôn ước, giỠđây chúng ta xem xét má»™t và i bước cụ thể nhằm giúp ngưá»i ta «tìm ra những cách khả dÄ© đáp lại tiếng Chúa và để lá»›n lên qua các giá»›i hạn» (AL 3015), để đạt tá»›i sá»± «nháºn biết tình trạng cá»§a há» trước mặt Thiên Chúa» (AL 300), và để sống theo sá»± tháºt cá»§a dây hôn ước cá»§a há». Câu há»i đầu tiên cá»§a «mục vụ dây hôn ước» (AL211) hiển nhiên phải đặt ra là liệu hai ngưá»i đã li thân có thể giao hòa vá»›i nhau hay không.
3.2 Từ bỠcuộc sống chung ngoà i hôn nhân
Mục Ä‘Ãch cá»§a sá»± phân định trong bối cảnh mục vụ dây hôn ước là xác định những cách thức để ngưá»i li dị Ä‘ang sống trong má»™t kết hợp khác ngoà i hôn nhân Ä‘i đến chá»— sống theo sá»± tháºt hoà n cảnh cá»§a há». «Các linh mục có nhiệm vụ “đồng hà nh vá»›i những ngưá»i có liên hệ trên con đưá»ng phân định dá»±a theo giáo huấn cá»§a Há»™i thánh và những hướng dẫn cá»§a Giám mục…â€Â» (AL 300). Và «sá»± phân định nà y không bao giỠđược phép bá» qua những yêu sách cá»§a sá»± tháºt và bác ái theo Tin mừng như Há»™i thánh đỠnghị» (AL 300). Yêu sách cá»§a sá»± tháºt đòi há»i những ngưá»i li dị phải sống theo sá»± tháºt cá»§a dây liên kết hôn ước bất khả phân li. Yêu sách cá»§a bác ái còn đòi há»i phải đối xá» bác ái đối vá»›i ngưá»i phối ngẫu, hiện giỠđã li thân. Trong tình bác ái và công lÃ, chúng ta phải giữ vững niá»m tin cáºy há» sẽ hoán cải và má»™t mai sẽ đạt tá»›i sá»± giao hòa, ngay cả khi không thấy có dấu hiệu gì để hi vá»ng có giao hòa. DÄ© nhiên, giao hòa được là điá»u tốt nhất, nhưng nếu không thể thì tốt hÆ¡n ngưá»i ấy phải từ bá» dấn thân trong mối quan hệ ngoà i hôn nhân kia. Bằng cách đó, ngưá»i ấy bắt đầu má»™t cuá»™c sống má»›i, dù đơn thân, tôn trá»ng dây hôn ước cá»§a mình. Äiá»u đó biểu lá»™ má»™t sá»± trung tÃn không phải chỉ đối vá»›i má»™t dây liên kết trừu tượng siêu hình nà o, mà là trung tÃn đối vá»›i ngưá»i bạn Ä‘á»i, má»™t tình yêu vốn đã và đang có, cho dẫu vẫn còn li thân và chưa thể giao hòa lúc nà y. Äó là má»™t thiện Ãch thiêng liêng cho há».
Tuy nhiên, theo Thánh Giáo hoà ng Gioan Phaolô II và Thánh cha Äức Phanxicô, «Há»™i thánh nháºn biết có những hoà n cảnh mà trong đó “ngưá»i nam và ngừi nữ, vì những là do hệ trá»ng – như nuôi dạy con cái chẳng hạn – không thể thá»a mãn sá»± đòi buá»™c phải chia tayâ€Â» (AL 298; x. FC 84). Trong trưá»ng hợp đó, Há»™i thánh đỠnghị há» chỉ “sống như anh emâ€. Những là do để được miá»…n sá»± đòi buá»™c chia tay trong những hoà n cảnh nà y phải được các mục tá» giúp phân định cách thÃch đáng. Con cái chung, phải chăm sóc “ngưá»i bạn Ä‘á»i†bệnh táºt, nghÄ©a vụ cá»§a công bằng gắn liá»n vá»›i những hoà n cảnh tà i chánh phức tạp chẳng hạn, là những là do có thể xét miá»…n yêu sách chia tay, nhưng cần lưu ý má»i là do có thể nghÄ© tá»›i không tá»± nó là má»™t là do tốt là nh.
3.3 Là m sao để sống tiết chế
Nếu vì những là do hệ trá»ng do hoà n cảnh cho thấy ngưá»i ta không thể bá» cuá»™c sống chung ngoà i hôn nhân ấy, thì để thá»a yêu cầu cá»§a “sá»± tháºt và bác áiâ€, đòi buá»™c tối thiểu là há» phải sống tiết dục, từ chối thá»±c hà nh những hà nh vi cá»§a vợ chồng. Bởi lẽ hai ngưá»i không phải là vợ chồng trước mặt Chúa. Hai ngưá»i, má»™t nam má»™t nữ, không là vợ chồng sống chung má»™t nhà , hÆ¡n nữa lại yêu thương nhau, thì tiết dục là má»™t việc khó. Thế nhưng để là m má»™t việc khó cần có má»™t quyết tâm mạnh mẽ, Ä‘iá»u đó đòi há»i phải hiểu những là do tại sao ta phải sẵn sà ng là m như thế. Tiết dục ở đây không phải là yêu cầu cá»§a má»™t lá» luáºt trừu tượng nà o đó áp đặt lên ngưá»i tÃn hữu giáo dân, đúng hÆ¡n đây là má»™t đòi há»i cá»§a bác ái và sá»± tháºt: sá»± trung tÃn cá»§a tình yêu đối vá»›i ngưá»i phối ngẫu cho dù ngưá»i ấy đã phạm lá»—i đối vá»›i há» thế nà o. Bằng cách đó, hỠđể cho Äức Kitô yêu thương ngưá»i phối ngẫu qua há», yêu thương ngưá»i ấy bằng chÃnh tình yêu cá»§a Thiên Chúa đã đổ trà n và o con tim há» nhá» Chúa Thánh Thần được ban cho (cf. Rm 5,5). Dấn thân quyết tâm sống tiết chế như thế là má»™t hà nh động cá»§a sám hối, ước muốn sống kết hợp vá»›i Äức Kitô, khát khao Ngưá»i và theo gương Ngưá»i. Khao khát được biến đổi nên giống Ngưá»i dẫn đến sá»± thay đổi lối sống ở chá»— nà o nghịch vá»›i Ngưá»i. CÅ©ng như Äức Kitô trung thà nh vô Ä‘iá»u kiện vá»›i Hiá»n thê Ngưá»i, là Giáo há»™i, cÅ©ng thế tôi muốn trung tÃn vá»›i ngưá»i phối ngẫu cá»§a tôi, bất chấp ngưá»i ấy không trung tÃn vá»›i tôi. Tôi muốn là m má»i sá»± trong khả năng để không thất trung và để có thể giao hòa. Nhưng nếu như tôi không thể giao hòa, và cÅ©ng không thể rá»i bá» ngưá»i bạn tình mà không phạm thêm sá»± bất công nà o nghiêm trá»ng nữa, thì Ãt nhất trong cuá»™c “sống chung†má»›i nà y tôi sẽ sống tiết dục, nghÄ©a là không là m những hà nh vi vợ chồng, để tôi sống sá»± trung tÃn và tình yêu đối vá»›i ngưá»i phối ngẫu.
Câu há»i gợi ý suy tư và thảo luáºn
- Nếu anh /chị là ngưá»i Ä‘ang sống tình trạng li dị và “tái hônâ€, anh chị có cảm thấy khao khát được rước Chúa trong bà tÃch Thánh Thể không? Äiá»u gì ngăn trở khiến anh chị không thể?
- Có bao giá» anh chị cảm thấy dây liên kết hôn phối bất khả phân li là oan nghiệt không? Äó có phải chăng là chÃnh sá»± chá»n lá»±a cá»§a anh chị từ ban đầu? Là m sao để gây ý thức vỠ“dây hôn phối†vÄ©nh viá»…n là má»™t mối phúc là nh nÆ¡i các bạn trẻ sắp kết hôn?
- Những lúc phải sống tiết chế trong Ä‘á»i sống đôi bạn (trong hôn nhân, bất đắc dÄ© ngoà i hôn nhân) anh/chị đã sống thế nà o?
HÄGMVN