“Phanxicô,â€má»™t bá»™ phim tà i liệu má»›i được phát hà nh vá» cuá»™c Ä‘á»i và tác vụ cá»§a Äức Thánh Cha Phanxicô, đã gây sá»± chú ý trên toà n thế giá»›i, bởi vì bá»™ phim có cảnh trong đó Äức Thánh Cha Phanxicô kêu gá»i thông qua luáºt kết hợp dân sá»± cho những cặp đồng tÃnh.
Má»™t số nhà hoạt động và các báo cáo trên phương tiện truyá»n thông cho rằng Äức Thánh Cha Phanxicô đã thay đổi giáo huấn Công giáo bằng những nháºn xét cá»§a ngà i. Trong số nhiá»u ngưá»i Công giáo, những bình luáºn vá» Äức Thánh Cha đã đặt ra câu há»i vá» những gì mà Äức Thánh Cha thá»±c sá»± đã nói, ý nghÄ©a cá»§a nó, và Giáo há»™i dạy gì vá» kết hợp dân sá»± và hôn nhân. Catholic News Agency có nháºn xét những câu há»i đó.
Äức Thánh Cha Phanxicô nói gì vá» kết hợp dân sá»±?
Trong má»™t phân Ä‘oạn cá»§a Phanxicô thảo luáºn vá» việc chăm sóc mục vụ cá»§a Äức Thánh Cha Phanxicô đối vá»›i những ngưá»i Công giáo xác định là LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender). Äiá»u nà y dưá»ng như là ý nghÄ©a mà Äức Thánh Cha đã đỠcáºp đến quyá»n cá»§a má»i ngưá»i vá»›i tư cách là thà nh phần cá»§a gia đình.
Trước tiên ngà i nói rằng: “Ngưá»i đồng tÃnh có quyá»n là thà nh phần cá»§a gia đình. Há» là con cái Thiên Chúa và có quyá»n đối vá»›i gia đình. Không ai phải bị vứt bá», hoặc bị đà y Ä‘á»a vì nó.â€
Mặc dù Äức Thánh Cha không nói rõ vỠý nghÄ©a cá»§a những lá»i nháºn xét đó trong video, nhưng trước đó, Äức Thánh Cha Phanxicô đã lên tiếng khuyến khÃch các báºc cha mẹ và ngưá»i thân không tẩy chay hoặc xa lánh những đứa trẻ được xác định là LGBT. Äiá»u nà y dưá»ng như là ý nghÄ©a mà Äức Thánh Cha đã nói vá» quyá»n cá»§a má»i ngưá»i là thà nh phần cá»§a gia đình.
Má»™t số ý kiến ​​cho rằng khi Äức Thánh Cha Phanxicô nói vỠ“quyá»n đối vá»›i má»™t gia đình,†Äức Thánh Cha có ẩn ý tán thà nh sá»± chấp nháºn các cặp đồng tÃnh nháºn con nuôi. Nhưng trước đây Äức Thánh Cha đã lên tiếng phản đối việc nháºn con nuôi như váºy, ngà i nói rằng thông qua chúng, trẻ em “bị tước Ä‘oạt sá»± phát triển con ngưá»i cá»§a chúng được Thiên Chúa ban cho má»™t ngưá»i cha và má»™t ngưá»i và theo thánh ý cá»§a Ngưá»i†và nói rằng “má»—i ngưá»i cần má»™t ngưá»i cha nam và má»™t ngưá»i mẹ nữ để có thể giúp hỠđịnh hình danh tÃnh cá»§a mình.â€
Vá» các Ä‘oà n thể dân sá»±, Äức Thánh Cha nói rằng: “Những gì chúng ta phải tạo ra là luáºt kết hợp dân sá»±. Bằng cách đó hỠđược bảo trợ vá» mặt pháp lý.â€
“Tôi á»§ng há»™ Ä‘iá»u đó,†Äức Thánh Cha Phanxicô nói thêm, dưá»ng như liên quan đến đỠxuất cá»§a ngà i vá»›i các giám mục anh em, trong cuá»™c tranh luáºn năm 2010 ở à Căn Äình vá» hôn nhân đồng tÃnh, rằng việc chấp nháºn kết hợp dân sá»± có thể là má»™t cách để ngăn cản việc thông qua luáºt hôn nhân đồng tÃnh trong nước.
Äức Thánh Cha Phanxicô nói gì vá» hôn nhân đồng tÃnh?
Không có gì. Chá»§ đỠvá» hôn nhân đồng tÃnh không được thảo luáºn trong bá»™ phim tà i liệu. Trong sứ vụ cá»§a mình, Äức Thánh Cha Phanxicô đã thưá»ng xuyên khẳng định giáo huấn giáo lý cá»§a Giáo há»™i Công giáo rằng hôn nhân là mối quan hệ hợp tác trá»n Ä‘á»i giữa má»™t nam và má»™t nữ.
Trong khi Äức Thánh Cha Phanxicô thưá»ng xuyên khuyến khÃch sá»± hoan nghênh đối vá»›i những ngưá»i Công giáo xác định là LGBT, thì Äức Thánh Cha cÅ©ng nói rằng “hôn nhân là giữa má»™t ngưá»i nam và má»™t ngưá»i nữ,†và nói rằng “gia đình Ä‘ang bị Ä‘e dá»a bởi những ná»— lá»±c ngà y cà ng tăng cá»§a má»™t số ngưá»i nhằm xác định lại chÃnh thể chế cá»§a hôn nhân,†và những ná»— lá»±c nhằm xác định lại hôn nhân “đe dá»a phá vỡ kế hoạch tạo dá»±ng cá»§a Thiên Chúa.â€
Tại sao những bình luáºn cá»§a Äức Thánh cha vá» các kết hợp dân sá»± là vấn đỠquan trá»ng?
Trong khi Äức Thánh Cha Phanxicô trước đây đã thảo luáºn vá» những kết hợp dân sá»±, thì trước đây ngà i đã không xác nháºn rõ rà ng ý tưởng nà y trước công chúng. Trong khi bối cảnh cá»§a các trÃch dẫn cá»§a ngà i trong bá»™ phim tà i liệu không được tiết lá»™ đầy đủ, và có thể Äức Thánh Cha đã bổ sung những định tÃnh không được nhìn thấy trên máy quay, má»™t sá»± tán thà nh kết hợp dân sá»± cho những cặp đồng tÃnh là má»™t cách tiếp cáºn rất khác đối vá»›i má»™t giáo hoà ng, má»™t cách mà biểu trưng cho sá»± xuất phát từ vị trà cá»§a hai vị tiá»n nhiệm gần nhất cá»§a ngà i vá» vấn đỠnà y.
Năm 2003, trong má»™t văn kiện được chấp thuáºn bởi Äức Gioan Phaolô II và được viết bởi Äức Hồng y Joseph Ratzinger, ngưá»i trở thà nh Äức Giáo hoà ng Benedict XVI, Bá»™ Giáo lý Äức tin đã dạy rằng “sá»± tôn trá»ng đối vá»›i những ngưá»i đồng tÃnh luyến ái không thể dẫn đến việc chấp thuáºn hà nh vi đồng tÃnh luyến ái hoặc để công nháºn hợp pháp vá» kết hợp đồng tÃnh luyến ái.â€
Ngay cả khi những kết hợp dân sá»± có thể được lá»±a chá»n bởi những ngưá»i không phải là các cặp đồng tÃnh, như anh chị em ruá»™t hoặc bạn bè cam kết, Bá»™ Giáo lý Äức tin đã dạy rằng các mối quan hệ đồng giá»›i sẽ “được pháp luáºt biết trước và chấp thuáºn,†và những kết hợp dân sá»± “sẽ che Ä‘áºy má»™t số giá trị đạo đức căn bản và gây ra sá»± mất giá trị cá»§a thể chế hôn nhân.â€
“Sá»± thừa nháºn hợp pháp cá»§a những ngưá»i đồng tÃnh luyến ái hoặc đặt há» ngang hà ng vá»›i hôn nhân sẽ không chỉ có nghÄ©a là chấp thuáºn cho những hà nh vi lệch lạc, vá»›i háºu quả là biến nó trở thà nh má»™t mô hình trong xã há»™i ngà y nay, mà còn che lấp những giá trị căn bản, Ä‘iá»u mà thuá»™c vá» di sản chung cá»§a nhân loại,†tà i liệu kết luáºn.
Tà i liệu cá»§a Bá»™ Giáo lý Äức tin năm 2003 chứa đựng sá»± đúng đắn vá» giáo lý và quan Ä‘iểm cá»§a Äức Gioan Phaolô II và Äức Bênêđictô XVI vá» cách tốt nhất để áp dụng giáo huấn giáo lý cá»§a Giáo há»™i cho những vấn đỠchÃnh sách liên quan đến việc giám sát dân sá»± và quy định hôn nhân. Mặc dù những láºp trưá»ng đó phù hợp vá»›i tÃnh ká»· luáºt lâu Ä‘á»i cá»§a Giáo há»™i vá» vấn đỠnà y, nhưng bản thân chúng không được coi như những Ä‘iá»u khoản cá»§a đức tin.
Má»™t số ngưá»i đã nói những gì Äức Thánh Cha dạy là dị giáo. Có đúng như váºy không?
Không. Những nháºn xét cá»§a Äức Thánh Cha không phá»§ nháºn hoặc đặt câu há»i vá» bất kỳ chân lý giáo lý nà o mà ngưá»i Công giáo phải nắm giữ hoặc tin tưởng. Trên thá»±c tế, Äức Thánh Cha vẫn luôn khẳng định giáo huấn giáo lý cá»§a Giáo há»™i liên quan đến hôn nhân.
Lá»i kêu gá»i cá»§a Äức Thánh Cha thể hiện rõ đối vá»›i luáºt kết hợp dân sá»±, có vẻ khác vá»›i quan Ä‘iểm cá»§a Bá»™ Giáo lý Äức tin năm 2003, đã được dẫn để thể hiện sá»± xuất phát từ những phán quyết đạo đức lâu Ä‘á»i mà các nhà lãnh đạo Giáo há»™i đã dạy á»§ng há»™ và bảo vệ chân lý. Tà i liệu cá»§a Bá»™ Giáo lý Äức tin nói rằng luáºt kết hợp dân sá»± đưa ra sá»± đồng ý ngầm đối vá»›i hà nh vi đồng tÃnh luyến ái; trong khi Äức Thánh Cha bà y tá» sá»± á»§ng há»™ đối vá»›i các kết hợp dân sá»±, ngà i cÅ©ng đã nói trong triá»u đại giáo hoà ng cá»§a mình vá» sá»± vô luân cá»§a các hà nh vi đồng tÃnh luyến ái.
CÅ©ng cần lưu ý rằng má»™t cuá»™c phá»ng vấn tà i liệu không phải là má»™t diá»…n đà n để giảng dạy chÃnh thức cá»§a Äức Thánh Cha. Các nháºn xét cá»§a Äức Thánh Cha không được trình bà y đầy đủ, và không có bản ghi chép nà o được trình bà y, vì váºy trừ khi Vatican cung cấp thêm thông tin rõ rà ng, chúng cần được xem xét dá»±a trên thông tin hạn chế có sẵn vá» chúng.
Chúng tôi có hôn nhân đồng giới ở đất nước nà y. Tại sao không ai lên tiếng vỠkết hợp dân sự?
Có 29 quốc gia trên thế giá»›i công nháºn hợp pháp “hôn nhân đồng giá»›i.†Hầu hết trong số nà y là ở Âu châu, Bắc Mỹ hoặc Nam Mỹ. Nhưng ở những nÆ¡i khác trên thế giá»›i, cuá»™c tranh luáºn định nghÄ©a vá» hôn nhân má»›i chỉ bắt đầu. Và dụ, tại các khu vá»±c cá»§a Châu Mỹ Latinh, việc xác định lại hôn nhân không phải là má»™t chá»§ đỠchÃnh trị đã được giải quyết và các nhà hoạt động chÃnh trị Công giáo ở đó đã phản đối các động thái bình thưá»ng hóa luáºt kết hợp dân sá»±.
Những ngưá»i phản đối những kết hợp dân sá»± nói rằng há» thưá»ng là cầu nối cho luáºt hôn nhân đồng giá»›i và các nhà váºn động hôn nhân ở má»™t số quốc gia cho biết há» lo ngại rằng những ngưá»i váºn động hà nh lang LGBT sẽ sá» dụng những lá»i cá»§a Äức Thánh Cha trong bá»™ phim tà i liệu để thúc đẩy con đưá»ng tiến tá»›i hôn nhân đồng tÃnh.
Giáo há»™i dạy gì vỠđồng tÃnh luyến ái?
Giáo lý cá»§a Giáo há»™i Công giáo dạy rằng những ngưá»i xác định là LGBT “phải được chấp nháºn vá»›i sá»± tôn trá»ng, lòng trắc ẩn và tế nhị. Cần tránh má»i dấu hiệu phân biệt đối xá» bất công đối vá»›i há». Những ngưá»i nà y được kêu gá»i để thá»±c hiện ý định cá»§a Thiên Chúa trong cuá»™c Ä‘á»i cá»§a há» và , nếu há» là những Kitô hữu, hợp nhất vá»›i sá»± hy sinh trên Tháºp giá cá»§a Chúa những khó khăn mà há» có thể gặp phải do thân pháºn cá»§a há».â€
Sách Giáo lý nói rõ rằng khuynh hướng tình dục đồng giá»›i là “rối loạn vá» mặt khách quan,†các hà nh vi đồng tÃnh luyến ái là “trái vá»›i quy luáºt tá»± nhiên,†và những ngưá»i tá»± nháºn là đồng tÃnh nữ và đồng tÃnh nam, giống như tất cả má»i ngưá»i, được kêu gá»i sống đức khiết tịnh.
Ngưá»i Công giáo có nhất định đồng ý vá»›i Äức Thánh Cha vá» kết hợp dân sá»± không?
Những tuyên bố cá»§a Äức Thánh Cha Phanxicô trong “Phanxicô†không phải là giáo huấn chÃnh thức cá»§a Äức Thánh Cha. Mặc dù lá»i khẳng định cá»§a Äức Thánh Cha vá» phẩm giá cá»§a tất cả má»i ngưá»i và lá»i kêu gá»i tôn trá»ng tất cả má»i ngưá»i cá»§a ngà i bắt nguồn từ giáo lý Công giáo, nhưng ngưá»i Công giáo không có nghÄ©a vụ phải á»§ng há»™ quan Ä‘iểm láºp pháp hoặc chÃnh sách vì những nháºn xét cá»§a Äức Thánh Cha trong má»™t bá»™ phim tà i liệu.
Má»™t số giám mục bà y tá» rằng há» Ä‘ang chỠđợi sá»± minh bạch hÆ¡n nữa vá» những bình luáºn cá»§a Äức Thánh Cha từ Vatican, trong khi ngưá»i ta giải thÃch rằng: “Trong khi giáo huấn cá»§a Giáo há»™i vá» hôn nhân là rõ rà ng và không thể sá»a đổi, cuá»™c há»™i thoại phải tiếp tục bà n vá» những cách tốt nhất để tôn trá»ng phẩm giá cá»§a những ngưá»i cùng – những mối quan hệ đồng tÃnh để há» không bị má»i phân biệt đối xá» bất công.â€
Jos. Tú Nạc, Nguyễn Minh Sơn
Thanhlinh